مشهد در جستجوی هویت مذهبی‌اش

گروه فرهنگی:  یاسر آسمان دره ـ مدرس دانشگاه در یادداشت پیش رو معتقد است که توسعه پایدار شهر مشهد به عنوان یک شهر اسلامی مستلزم جریان داشتن رهنمودهای دین مبین اسلام در تمامی جنبه‌های سیاسی-قانونی، اقتصادی، اجتماعی و فن‌آوری است که متاسفانه مورد غفلت و فراموشی قرار گرفته است.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که پیش از این در ماهنامه نگاه هشت به انتشار رسیده، به شرح زیر است:

نام تجاری یک شهر، تصویری منحصر به فرد و متمایز از مکانهای دیگر است که یک شهر را با تمام ویژگیهایش معرفی میکند و این باور را به وجود میآورد که این ویژگیها با چنین کیفیت و چنین انسجامی در هیچ شهر دیگری یافت نخواهد شد: پاریس، شهر عشق؛ نیویورک، شهری که هرگز نمیخوابد، لسآنجلس، شهر فرشتگان؛ میلان، شهر مد؛ توکیو، شهر مدرن نمونه‌هایی از هویت‌سازی برای شهرها است.


ساختن و از آن مهم‌تر و دشوارتر حفظ این تصویر، ترکیب پیچیدهای از فعالیتها و ارتباط بین سازمانهای مختلف است. عزمی که متاسفانه در شهر مشهد دیده نمیشود و آن چه خطرناکتر از هر چیز به نظر میرسد آن است که از توسعه و پیشرفت تعبیری غلط ارایه شده است و بر همان مدار غلط تصویر مذهبی و معنوی کلان شهری چون مشهد با تمام ظرفیت‌های کم نظیرش در حال قربانی شدن برای منافع مالی و رفاه کوتاه مدت است.

 طرح‌های بلندمرتبه‌سازی اطراف بارگاه شریف و مطهر رضوی، پروژه میدان شهدا که هیچ نشانهای از معماری اسلامی در خود ندارد، خشک کردن و از بین بردن فضاهای سبز و ساخت مجتمعهای بزرگ تجاری، حذف میدان‌های تاریخی و خاطره‌انگیز نظیر میدان طالقانی و شریعتی، تخریب مکان‌های تاریخی نظیر مهدیه مرحوم عابدزاره، اولین مهدیه ایران و نمونه‌های بسیار دیگری تنها قسمتی از موضوعاتی است که نشان‌گر نگاه کوتاه مدت مدیران به مفهوم توسعه است.


برای دست یافتن به هویت اسلامی در شهر مشهد و تبدیل شدن به پایتخت معنوی کشور و جهان اسلام در سال 2017 باید جاذبههای گردشگری، مذهبی و زیارتی به شدت توسعه یابد و همچنین هویت مذهبی در طراحی ساختمان‌ها و سازمان‌های شهری مورد توجه جدی قرار بگیرد.

در کنار این شهر مشهد برای تبدیل شدن به شهر مطلوب زیارتی، نیازمند تغییر نگرش مجاوران به زائران و احترام و تکریم ایشان میباشد. فرهنگ میزبانی شهروندان و پایبندی بازاریان مشهد به اخلاق کسب و کار گویای یک شکاف در انتظاراتی است که باید از مجاوران بارگاه ملکوتی امام هشتم داشت.


با از بین رفتن محله ها، شهر به نوعی افسار گسیخته افراد را در خود هضم کرد و افراد به نوعی بیهویتی و بیتفاوتی دچار شدند. با از بین رفتن پایش اجتماعی که در نظام محلهای حاکم بود میزان جرم و جنایت و ناامنی افزایش یافته است.

این موضوع در کنار یک میلیون حاشیهنشین و بزهکارانی که تنها در ایام خاص به مشهد میآیند یک تهدید جدی برای هویت شهر مقدس مشهد درآمده است. در این وضعیت آشفته سازمانهای مردم نهاد آن قدر ضعیف هستند که توانی برای پرکردن خلاءهایی که احساس میشود، ندارند و از طرف دیگر هیچ تلاشی برای سازماندهی و توانمندسازی شهروندان و درگیر کردن آنها در فعالیتهای داوطلبانه و عام المنفعه در تبدیل مشهد به شهر بهشت دیده نمی شود.

کاتلر و همکارانش در کتاب نسل سوم بازاریابی، مفهوم "بازاریابی انسان محور" را تشریح می‌کنند و سود بلند مدت ناشی از پایداری را در بهبود هزینه بهره‌وری، افزایش درآمدها و نهایتا افزایش ارزش نام تجاری نشان می‌دهند.

کوتاه سخن این که توسعه پایدار شهر مشهد به عنوان یک شهر اسلامی مستلزم جریان داشتن رهنمودهای دین مبین اسلام در تمامی جنبه‌های سیاسی-قانونی، اقتصادی، اجتماعی و فن‌آوری است که متاسفانه مورد غفلت و فراموشی قرار گرفته است.