همراهی مردم با «سرود‌های پاتوقی» در مشهدمقدس

به گزارش بولتن نیوز،برخی سرودها هیچ وقت کهنه نمی‌شوند، مانند «سرودهای انقلابی» که با حال و هوای انقلاب اسلامی اجرا شدند، شنیدن چند باره این سرودها هنوز که هنوز است می‌تواند برای هر ایرانی لذت بخش و یادآور روزهای شورانگیز بهمن 57 باشد. حتی نسل سوم و چهارم انقلاب هم بخش زیادی از آنچه درباره آن روزها می‌دانند را با پس زمینه این سرودها یاد گرفته‌اند.
البته تنها سرودهایی که در زمینه پیروزی انقلاب اسلامی خوانده شده در تاریخ کشور ما ماندگار نشدند بلکه اگر گریزی به دوران هشت سال دفاع مقدس بزنیم متوجه می‌شویم که سرودهایی که در جنگ و برای رزمندگان اجرا می‌شد چقدر در روحیه آنان موثر بود، سرودهایی که توسط گروه‌های چند نفری اجرا می‌شد.
اگر بخواهیم به سرود به عنوان یک رسانه توجه کنیم باید گفت این قالب هنری جایگاهی ویژه‌ای در انتقال پیام به مخاطب دارد که برای استفاده از این هنر برای انتقال پیام مسئولین و هنرمندان امر باید توجه لازم را داشته باشند. البته چند سالی است که در مشهد برخی سرودها به صورت«پاتوقی» و در میان مردم در کوچه و خیابان برگزار می‌شوند. گروه‌هایی که با خواندن سرود در میان مردم توانسته‌اند سهمی در شادی و نشاط محیط اجتماعی داشته باشند.
برای آنچه که در مورد سرود انقلابی و توجه به ظرفیت سرود«پاتوقی» به گفت‌وگو با سه کارشناس نشستیم.

لزوم برنامه‌ریزی‌ برای همراهی و مشارکت آحاد مردم در خواندن سرود
حسین انفرادی، عضو هیئت مدیره خانه سرود انقلاب اسلامی کشور، در خصوص اهمیت احیای سرود در کشور، گفت: در جوامع مختلف سرود به عنوان یکی از کاربردی‌ترین ابزار هنر مورد استفاده قرار می‌گیرد و تاثیرات آن در ایجاد همبستگی و وحدت اجتماعی غیر قابل انکار است.
وی بیان داشت: در برنامه‌ریزی‌ها باید به همراهی و مشارکت آحاد مردم در خواندن سرود توجه شود، به طوری که اجرای سرود از حالت ویترین و صحنه بیرون آمده و همچون دوران انقلاب و دفاع مقدس جنبه مردمی پیدا کند.
مسئول انجمن موسیقی سازمان بسیج هنرمندان خراسان رضوی با اشاره به سرودهایی که در دوران دفاع مقدس و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اجرا می‌شد، خاطرنشان کرد: علی رغم تاثیرگذاری این سرودها متاسفانه از اوایل دهه هفتاد شاهد سیر نزولی فعالیت سرود بودیم و تا چند سال پیش، این فعالیت محدود به تمرین و اجرای تعدادی از گروه های سرود مدارس در جشنواره های آموزش و پرورش می شد.

انفرادی در خصوص دلایل این سیر نزولی سرود در کشور، گفت: دلایل متعددی در این سیر نزولی دخالت داشته‌اند.
وی با بیان اینکه می‌توان با برنامه‌ریزی و ارائه طرح و ایده‌های مختلف، سرود را به میان مردم برد و از این ظرفیت و نیاز برای انتقال مفاهیم ارزشی، اجتماعی و تاریخی بهره برد، تاکید کرد: به هر حال طی چند سال اخیر شاهد حرکت‌های جدی و اساسی در عرصه سرود هستیم که منجر به رشد و احیای این هنر شده است.
عضو هیئت مدیره خانه سرود انقلاب اسلامی کشور مهم‌ترین حرکت در مسیر رشد سرود در کشور را تشکیل و راه‌اندازی خانه سرود انقلاب اسلامی در کشور دانست و خاطرنشان کرد: در آذرماه ۱۳۹۰ در شهر قم اولین همایش و هم اندیشی این تشکل با حضور فعالان عرصه سرود کشور برگزار و رسما کار خود را شروع کرد.
انفرادی افزود: احیا و تعالی هنر سرود و سرود خوانی از مهمترین برنامه های این خانه بوده که خوشبختانه در کل کشور شاهد این موضوع از جمله شهر مشهد هستیم و امیدواریم با حضور فعالان سرود با جدیت و پشتکار، سرود به جایگاه واقعی‌اش برسد و به عنوان یک رسانه موثر بتوان از این ظرفیت بهره گرفت.
وی در ادامه در خصوص طرح «سرودهای پاتوقی» که چندی است در شهر مشهد برگزار می شود، گفت: بعضی از اجراهای خاطره انگیز سرود مربوط به دوران دفاع مقدس و حضور گروه های سرود در مناطق جنگی می‌شود.
این کارشناس سرود ادامه داد: سرودهای پاتوقی و اجرای آن در محافل عمومی از برنامه های خانه سرود انقلاب اسلامی نیز بوده و در تعامل با خانه هنرمندان شهرداری مشهد، گروه های سرودی که قبلا توسط این مجموعه رصد و شناسایی شده اند جهت این اجراها به کارگیری شدند که برای شروع و بردن سرود به میان مردم و به نوعی آشتی جامعه با سرود، ایده بسیار خوبی است.
عضو هیئت مدیره خانه سرود انقلاب اسلامی کشور در خصوص اثر برگزاری سرودهای پاتوقی در جذب زائر و افزایش حضور زائرین مشهد، خاطرنشان کرد: مشهد دارای اماکن تاریخی و گردشگری و تفریحی زیادی است و استفاده از جذابیت های هنر از جمله سرود و نمایش و جذابیت های بصری دیگر در کنار این موقعیت ها می تواند در معرفی شهر و فرهنگ این خطه از کشور کمک شایانی کند.
 وی گفت: مقوله سرود در میان مردم کم کم در حال از بین رفتن بود؛ اما با طرح سرود«پاتوقی» که شهرداری مشهد برگزار می کند و حضور گروه های سرود در میان مردم، آنها را به یاد دوران دفاع مقدس می اندازد.
انفرادی با اشاره به وضعیت سرود در مشهد نسبت به دیگر استان های کشور، خاطرنشان کرد: مشهد با وجود نیروهای خوش فکر و متخصص و فعال در عرصه سرود همیشه جزو شهرها و استان های مطرح در حوزه سرود بوده و هست.  


سرود در مشهد از سطح کیفی بسیار بالایی برخوردار است
سید تقی نیکوکار، با بیان اینکه بسیاری از جوانان و نوجوانان جهت ایجاد شور و نشاط میان مردم به اجرای سرود می پرداختند، به تغییراتی که در حوزه سرود در چند دهه اخیر در کشور صورت گرفته، اشاره و خاطرنشان کرد: محتوای سرود یک مقوله کاملا جدی است که متاسفانه بیشتر موسیقی هایی که امروز چه در داخل و چه در خارج از کشور می‌شنویم از نظر محتوا به شدت ضعیف هستند.
عضو هیات مدیره خانه سرود خراسان رضوی گفت: دغدغه امروز بسیاری از مدیران این عرصه، بحث محتوا و قالب شعری است و بر این مسئله تاکید دارند که هر چیزی را نباید به عنوان شعر، سرود و یا موسیقی به خورد مردم دهیم.
وی با بیان اینکه امروز ذائقه مردم به دلیل تنوع در سبک‌های موسیقی متفاوت تر از گذشته شده است، ابراز داشت: سرود دارای ظرفیتی است که می‌تواند مانند ابتدای انقلاب تبدیل به یک رسانه موثر شود، البته برای رسیدن به این مهم، راه مشکل است و به راحتی امکانپذیر نیست.
نیکوکار ضمن اشاره به اینکه بسیاری از جوانان به حفظ کردن شعر و ترانه می‌پردازند، بر کیفی تر کردن محتوای سرود با در نظر گرفتن ذائقه جوانان تاکید کرد و افزود: حفظ کردن این سرودها ناخودآگاه بر روان آنان تاثیرگذار می شود و این همان رسانه ای خواهد شد که مد نظر است.
وی افزود: روزگاری در این کشور سرود « ای ایران» خوانده می شد، امروز هم خوانده می شود و همان گونه که می بینید بسیاری از بزرگسالان و جوانان این سرود را حفظ هستند که خود بسیار ارزشمند و عاملی در جهت ایجاد علاقه به کشور است.
این کارشناس سرود با اشاره به اینکه سرود در مشهد از سطح کیفی بسیار بالایی برخوردار است، ابراز داشت:  من در برخی جشنواره های استانی، ملی و بین المللی به عنوان دبیر حضور داشتم، در این جشنواره ها آثار مختلف از استان های بسیاری را مشاهده کردم که معمولا سرود مشهد جزو رتبه های اول تا چهارم بوده است.
عضو هیات مدیره خانه سرود خراسان رضوی افزود: به اعتراف کارشناسان امر مقوله سرود در مشهد با توجه به این که هم شهرداری و هم دیگر مراکز به آن توجه داشته اند از سطح کیفی بالایی برخوردار است.
نیکوکار بیان داشت: اتفاقاتی که در مشهد در عرصه سرود رخ داده است با هیچ کجای کشور قابل مقایسه نیست، چرا که در مشهد این مقوله مورد اهمیت مسئولان و خاصه مسئولان شهرداری است، البته این حمایت تنها در عرصه مالی  و ریالی نبوده است، بلکه در حوزه معنوی نیز مورد حمایت قرار گرفته است که چنانچه نبود مانند دیگر استان وضعیت مطلوبی در این عرصه نداشتیم.
وی با اشاره به برگزاری طرح «سرودهای پاتوقی» در مشهد، با بیان اینکه برگزاری این گونه سرود باعث ایجاد آشتی میان مردم و سرود می شود، گفت: این طرح، شهرداری مشهد عالی بود چون حضور گروه های سرود در میان مردم و در بازارها و پارک ها باعث می شود مردم با فضای به وجود آمده خاطره بازی کنند و حتما به یاد دوران دفاع مقدس، چراکه در آن دوره گروه های سرود برای اجرا به میان مردم می آمدند.
عضو هیات مدیره خانه سرود خراسان رضوی گفت: یکی از مشکلاتی که امروز در عرصه سرود با آن مواجه هستیم، کمبود مربی و بحث آموزش مربیان سرود است. متاسفانه امروزه بسیاری از مربیان سرود آن تبحر لازم را ندارند.
نیکوکار بیان داشت: چنانچه زمینه برای جذب مربی سرود و پس از آن آموزش صحیح آنان فراهم شود و در کنار این مسئله، جشنواره‌های مختلف سرود برگزار شوند به طور حتم به عرصه سرود کمک خواهد شد.
وی به حضور میلیون‌ها زائر در سال در مشهد الرضا(ع) اشاره و تصریح کرد: مشهد با توجه به وجود بارگاه منور امام رضا (ع) هر ساله پذیرای میلیون ها زائر است، می‌توان در زمینه افزایش حضور زائران به مقوله سرود به صورت کیفی و علمی تر بپردازیم.


مشهد نخستین شهر برگزار کننده «سرودهای پاتوقی»

مسئول سرود مدیریت امور فرهنگی شهرداری مشهد بر این  اعتقاد هستیم که سرود بهترین راه انتقال مفاهیم، اخلاق و گفتمانی است که باید ان را به مردم برسانیم است، چراکه این طرح بر اساس یک کار گروهی برگزار می شود.
سید مجتبی ذبیحی با اشاره به اینه در دهه 60 مردم با سرود ارتباطی قوی داشتند و به طور کلی سرود بود که بسیاری از مفاهیم را به مردم مخابره می کرد، بیان داشت: امروز نیز همین گونه است، البته چند سالی است که ارتباط بین سرود و مردم کاهش یافته که آن هم به دلیل عدم توجه به فرم و محتوای شعر بوده است. همین امر سبب شد شهرداری مشهد طرحی در راستای بازسازی و احیای مقوله سرود پیاده کند.
وی خاطرنشان کرد: به همین منظور حدود یک سال است که خانه سرود در شهرداری مشهد راه اندازی و طرحی جدید به نام «اجرای سرودهای پاتوقی» را از بهمن ماه سال گذشته آغاز کرد.
ذبیحی با بیان این مطلب که این طرح باعث شده سرود را از مراسمات رسمی به میان مردم بکشانیم، بیان داشت: این طرح به این شکل است که گروه هایی در رده های سنی مختلف به میان مردم می آوریم و آنان بدون مراسم و یا تشریفاتی خاص به اجرایی سرود می پردازند.
عضو خانه سرود کشور بر لزوم احیای مقوله سرود تاکید و ابراز کرد: پس از اجرای این طرح طی بازخوردهایی که گرفته شده است متوجه شدیم برگزاری این مراسم تبدیل به یک خواست مردمی هم میان مجاورین و هم زائرین شده است.
مسئول سرود مدیریت امور فرهنگی شهرداری مشهد در خصوص سرودهای پاتوفی، خاطرنشان کرد: برگزاری مراسم «سرودهای پاتوقی» محدود به یک منطقه خاص نیست به این معنا که ما این سرودها را در تمامی نقاط شهر اعم از پایین و بالای شهر برگزار می کنیم.
وی از اقبال عمومی مردم و همچنین زائران حرم رضوی از این سرودها خبر داد و اعلام کرد: سال گذشته طی صحبت‌ هایی که با زائران داشتیم به این نتیجه رسیدیم که آنان با اجرای سرودهای پاتوقی در نقاط مختلف شهر ارتباط برقرار کرده اند و حتی برنامه این سرودها را دنبال می کنند و در نقاط مختلف شهر جهت شنیدین اجرای بچه ها حضور می یابند.
ذبیحی در ادامه سخنان خود به مقایسه وضعیت سرود در مشهد و دیگر شهرهای کشور پرداخت و تصریح کرد: خوشبختانه طی این یک سالی که طرح سرودهای پاتوقی را دنبال کرده ایم وضعیت سرود در مشهد در مقایسه با گذشته بهتر شده است.
عضو خانه سرود کشور ضمن تاکید بر این موضوع که در هیچ جای کشور این طرح اجرا نمی شود و برای نخستین بار است که این اجراها در کشور و آن هم در مشهد برگزار می شود،  افزود: البته در شهر تهران این سرودها برگزار می شود؛ اما همیشگی و مداوم نیست.
وی اصلی ترین بحث در سرود را محتوا و متن شعر دانست و گفت: در گذشته هم سرود اجرا می شد؛ اما با توجه به این که بر روی ملودی و محتوای آن کار نمی شد، تاثیرگذار نبود. یکی از مهم ترین برنامه های ما توجه بیش از پیش به محتوا و ملودی سرودها است، چراکه توجه مردم به محتوای شعر بالا رفته است.
مسئول سرود مدیریت امور فرهنگی شهرداری مشهد در ادامه سخنان خود به برنامه های خانه سرود شهرداری مشهد در ایام نوروز اشاره و تصریح کرد: برنامه های خانه سرود شهرداری مشهد از 28 اسفند ماه سال جاری آغاز و تا 13 فروردین ماه سال 95 ادامه خواهد داشت.
وی ضمن بیان این مطلب که در این مدت گروه های سرود ما در نقاط مختلف شهری از جمله پایانه های مسافربری، بازارهای سطح شهر، خیابان های شلوغ، کوهسنگی و پارک ملت به اجرا خواهند پرداخت، ابراز داشت: این سرودها با مضامین عید نوروز، مهمان نوازی، بهار، امام رضا(ع) و غیره اجرا می شوند.

استفاده از بانوان برای نخستین بار در «سرودهای پاتوقی»
عضو خانه سرود کشور به دو ویژه برنامه در این ایام نوروز اشاره کرد و گفت: از ابتدای اسفند ماه فراخوان هایی به مدارس، مساجد و کانون ها داده ایم و اعلام کرده ایم هر گروهی که آمادگی دارد در ایام نوروز به اجرا بپردازد درخواست خود را به همراه شعر به شهرداری ارسال کند تا ما به بازبینی و بررسی آن بپردازیم.
ذبیحی با یادآوری این مطلب که در این گروه ها گروه سنی خاصی مد نظر نیست و از دبستانی تا دانشجویی در این گروه ها حضور خواهند داشت، ادامه داد: این گروه ها در مکان هایی که مشخص شده است، حضور می یابند و در قالب جشنواره به رقابت با دیگر گروه هایی که برای نخستین بار است در این گونه برنامه ها شرکت می کنند، می پردازند.
مسئول سرود مدیریت امور فرهنگی شهرداری مشهد ویژه برنامه دوم را اجرای گروه های سرود بانوان خواند و تصریح کرد: با توجه به این که بانوان نیز جهت اجرای سرود اعلام آمادگی کردند و ما نیز این پتانسیل را در آنان دیدیم، امسال برای نخستین بار از این قشر برای اجرای سرود در مکان های ویژه تر مانند پارک حجاب و ریحانه استفاده خواهیم کرد.
وی با اعلام این خبر که از روز جمعه 28 اسفند ماه سال جاری این اجراها آغاز خواهند شد، گفت: علاوه بر این یک گروه دختران از فریمان و یک گروه پسران هم از تهران برای حضور در این اجراها اعلام آمادگی کرده اند.