کودتا و کردها در ترکیه

گروه بین الملل-کودتای ترکیه و اتفاقات این کشور هر روز شاهد ابعاد گسترده تری است. نقش کردها در این کودتا یکی از بحث هایی است که در این مدت چندان به آن پرداخته نشد و تمرکز حمله اردوغان بر مخالفینش در ارتش و جریان خدمت وابسته به روحانی ترکیه ای فتح الله گولن بوده است.

به گزارش بولتن نیوز،در دو روز گذشته نیز شایعاتی بر این اساس مطرح شد که کودتاگران قصد داشتند با حمله به جزیره امرالی عبدالله اوج الان رهبر زندانی حزب کارگران کردستان ترکیه ( پ.ک.ک) را از زندان آزاد کنند ولی این سخنان بیشتر در حد شایعه بوده است و هنوز هیچ مرجع رسمی در ترکیه آن را تایید نکرده است.اما علیرغم این رخدادها همزمان با شروع کودتا در ترکیه حزب خلقهای دمکراتیک به رهبری صلاح الدین دمیرتاش با موضع گیری در خصوص کودتا آن را محکوم کردند و تاکید کردند همراه کودتا نیستند. اردوغان در طول حاکمیت خود بر ترکیه همواره از دو جبهه بسیار نگران بوده است .

1- ارتش همواره برجسته ترین محور نگرانیهای اردوغان بوده است. بافت لائیک ارتش در ترکیه و سابقه ارتش در انجام کودتا در ترکیه همواره اردوغان را بر این داشته است که نگران ارتشیان باشد هرچند در این مدت بسیاری از آنها را تغییر داد و در این کودتا هم دیدیم که ارتشیان معترض نقش محوری در هدایت کودتا داشتند و اردوغان هم بغد از کودتا در تسویه آنها سنگ تمام گذاشت. در طول سالهای گذشته اردوغان توانست کنترل مطلقی را بر سازمان اطلاعات ترکیه ( میت) و پلیس این کشور داشته باشد اما هیچ وقت نتوانست این کنترل را بر ارتش داشته باشد و در این کودتا هم دیدیم از دل ارتش مخالفین سعی کردند حاکمیت را در این کشور تغییر دهنند .

2- دومین عامل نگرانی شدید اردوغان حزب کارگران کردستان ترکیه ( پ.ک.ک) می باشد که با توجه به حجم بالای توان  این گروه در انجام عملیات مسلحانه در این کشور و سازماندهی گروههای وابسته به خویش در بدنه سیاسی ترکیه همواره عامل تهدید برای اردوغان بوده است . از این رو ما دیدیم که در سپیده دم روز کودتا حملات هوایی به مواضع پ.ک.ک در کردستان عراق ادامه داشت و مواضع این گروه در این مدت هم بطورمکرر بمباران شده است . فارغ از این پ.ک.ک سایه خود را بر بخش هایی از خاک عراق و سوریه گسترانده است که همین نگرانی شدید اردوغان را به همراه داشته است .

در دل این دو تهدید اردوغان همیشه نگران نفوذ جبهه خدمت بوده است که فتح الله گولن آن را رهبری می کند.اردوغان نگران ساختارهای موازی این جبهه در ارتش، آموزش و پرورش و قوه قضائیه است .لذا از این به بعد همزمان اردوغان باید در 3 جبهه هماهنگ در داخل بجنگد. مواضع کردها در بحبوحه کودتا اخیر نشان داد آنها مخالف کودتا هستند چون دستکم تصفیه خونینی که در دوره ارتش بر علیه کردها رخ داد در دوره اردوغان اینگونه نبوده است هرچند اردوغان مدت 2 سال است که بشدت به همان سبک ارتش با کردها رفتار می کند اما باز کردها به این نکته واقفند که همراهی ارتش و اردوغان در طول تاریخ به سختی شکل گرفته و خواهد گرفت و ارتش بعید است علیرغم تسویه حسابها باز در بدنه صددرصد مطیع اردوغان باشد.موضع مخالف کودتا از سوی کردها این فرصت را در اختیار اردوغان قرار نداد که حمله بی محابای خود را به سوی کردها نیز هدایت کند لذا در این مدت می بینیم کمترین حمله بعداز کودتا علیه کردها بوده است .اما سوال این است که سیاست اردوغان علیه کردها با این عدم همراهی با کودتا تغییری خواهد کرد یا کماکان در بر روی همان پاشنه خواهد چرخید؟ قبل از این کودتا حزب عدالت و توسعه تمام توان خود را بر این متمرکز کرده بود که فعالیت سیاسی کردها را هم در ترکیه متوقف کند واجازه ندهد گروههای مخالف کرد در زمام امور سیاسی دراین کشور باقی بمانند و همین تمرکز این فرصت را در اختیار ارتش قرار داد تا درصدد تغییر حاکمیت باشد. می توان پیش بینی کرد علیرغم همه سرکوبها اما باز ترکیبی از مخالفین در ارتش و جناج خدمت باقی خواهند ماند و این مخالفین با توجه به رفتارهای اردوغان نوعی همراهی بین المللی را هم با خود به همراه خواهند آورد لذا باید پرسید که آیا اردوغان باز کردها را هم راهی همان جبهه می کند ؟ آیا موضع مخالف کودتا از سوی کردها می تواند نگرش اردوغان را نسبت به کردها تغییر دهد؟

در پاسخ به این سوالها باید اذعان کرد که در تاریخ ترکیه اردوغان تنها کسی بوده است که به اندازه آتاتورک از ابزارهای دولت برای حکمرانی خویش بهره گرفته است لذا نمی توان گفت این موضع کردها اصولا موجب تغییر سیاست اردوغان در خصوص کردها خواهد شد یا نه. اگرکردها در راستای مواضع اردوغان گام بردارند می توانند نظر مساعد وی را جلب کنند؟ شکی نیست باید منتظر تاثیرات کودتا بر حرکتهای سیاسی کردی و حتی نظامی در ترکیه باشیم. ترکیه با بمباران مرتب مواضع پ.ک.ک نشان داد در بدترین حالت نمی خواهد هیچ امتیازی به این گروه بدهد ولی آیا این شامل حرکتهای سیاسی کردها درترکیه خواهد بود؟