خیز منطقه آزاد ماکو برای جذب سرمایه‌گذار خارجی/ افزایش قیمت مسکن در مناطق آزاد معادل تهران/تعجب سفیران خارجی از وجود ظرفیت‌ سرمایه‌گذاری در ایران

گروه اقتصاد: منطقه آزاد ماکو به عنوان بزرگترین منطقه آزاد دنیا پس از شانگهای چین، از 5 سال اخیر با مصوبه دولت به عنوان هفتمین منطقه آزاد کشور در آخرین نقطه مرزی ایران و ترکیه در شمال‌غربی ایران آغاز به کار کرد.

به گزارش بولتن نیوز، این منطقه آزاد به وسعت 5 هزار کیلومترمربع از مرز غربی به بازرگان و ترکیه و از شمال با کشورهای آذربایجان و ارمنستان همجوار است که بنا به تعبیر تجار، دالان ورودی به اروپا برای کشورهای حوزه CIS (کشورهای مشترک المنافع) و کشورهای غرب آسیا محسوب می‌شود.

یکی از انتقاداتی که طی سال‌های اخیر همواره متوجه مناطق آزاد تجاری کشور است، این است که مناطق آزاد به جای آنکه به دلیل وجود معافیت‌های خاص، زمینه‌ای برای حضور سرمایه‌گذار خارجی، تولید و صادرات باشند، تبدیل به محلی برای واردات بی‌رویه یا قاچاق کالا شده‌اند که در نهایت دولت را از دریافت حقوق دولتی خود محروم و اقتصاد داخلی را دچار مشکل می‌کند.

حالا پس از توافق برجام، خیز کشورهای خارجی برای سرک کشیدن به مناطق آزاد تجاری و سنجیدن اینکه آیا این مناطق چقدر زمینه سرمایه‌گذاری را دارند، افزایش یافته است. روز گذشته سفرای 7 کشور ویتنام،‌ تایلند، چین، اندونزی، ژاپن، فیلیپین و برونئی از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری منطقه آزاد ماکو بازدید کردند.

فروزان مدیرعامل منطقه آزاد ماکو در مورد حضور سرمایه‌گذاران خارجی در این منطقه به خبرنگار فارس گفت: طی دو سه سال اخیر در حوزه ایجاد نیروگاه و صنایع پتروشیمی یک میلیارد و 300 میلیون دلار در این منطقه سرمایه‌گذاری انجام شده است و به دنبال آن هستیم، تا در حوزه معادن، تولید پوشاک و فراوری محصولات کشاورزی با هدف صادرات در این منطقه سرمایه‌گذار جذب کنیم.

به گفته فروزان منطقه آزاد ماکو 5 میلیارد تومان درآمدزایی داشته که اکنون به رقم 100 میلیارد تومان رسیده است.

او فراهم شدن زیرساخت‌ها برای توسعه مناطق را ضروری دانسته و می‌گوید: توسعه فرودگاه، جاده، پایانه صادراتی، پایانه مرزی برای تردد کانتینرهای ترانزیتی از اولویت‌های ماست، چرا که اکنون برای تردد به منطقه آزاد ماکو باید پرواز از طریق تبریز یا ارومیه و 3 ساعت مسافت زمینی طی شود.

وی اظهار امیدواری می‌کند که خطوط پروازی فرودگاه ماکو  از مهرماه برقرار شود، اگر در سفر خبرنگاران و سفرا به ماکو به دلیل بعد مسافت فرودگاه‌های ارومیه و تبریز نخستین پرواز آزمایشی حامل سفرا و خبرنگاران در این فرودگاه انجام شد.

خبرنگار فارس پس از بازدید سفرا از شهرک صنعتی ماکو، پایانه مرزی بازرگان، فرودگاه در حال ساخت ماکو و بررسی ظرفیت‌های منطقه، نظر سفرای خارجی برای سرمایه‌گذاری در این منطقه را جویا شد.

نگوئن هنگ‌تاچ سفیر ویتنام در ایران با اشاره به اینکه ایران ظرفیت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری دارد، خاطرنشان کرد: تمایل دارم که منطقه آزاد ماکو را برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف به ویژه پوشاک با هدف بازارهای صادراتی به کشورهای ثالث به سرمایه‌گذاران کشورم معرفی کنم، مضاف بر آنکه دسترسی ایران به بازارهای شمال روسیه، اروپا و کشورهای غرب آسیا بسیار خوب است.

همچنین ادواردو منز سفیر فیلیپین در ایران، برای سرمایه‌گذاری در منطقه آزاد ماکو به خبرنگار فارس گفت: کشور فیلیپین 100 میلیون نفر جمعیت دارد که بخش خصوصی در این کشور جایگاه ویژه‌ای داشته و همواره به دنبال سرمایه‌گذاری در کشورهایی است که بتواند محصول خود را صادر کند.

به گفته منز، فیلیپین دارای محصولات کشاورزی خوبی است که می‌تواند در منطقه آزاد ماکو در حوزه صنایع غذایی و یا صادرات این محصولات به کشورهای ثالث استفاده کرد.

سفیر تایلند در ایران نیز با اظهار تعجب از اینکه فکر نمی‌کردم چنین ظرفیت‌هایی در ایران برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، تصریح کرد: پیشرفت نقاط مختلف ایران با توجه به بازدیدهایی که داشته‌ام، سرعت گرفته و مایلیم در حوزه تجهیزات الکترونیک، صنایع غذایی و خدمات هتلداری که تایلند سابقه خوبی در این زمینه دارد وارد شویم.

صرف‌نظر از نظر سفرا با بازدیدهایی که از این منطقه داشتیم، نکات جالبی قابل توجه بود. طبق آمار، سالانه یک میلیون گردشگر چه برای ترانزیت یا خرید از منطقه ماکو بازدید می‌کنند. اما تنها یک هتل سه ستاره در ماکو با ظرفیت پذیرش 50 نفر وجود دارد و بسیاری از مسافران شب را در چادر سپری می‌کنند.

مسئولان می‌گویند، می‌خواهیم تعداد مناطق آزاد را برای رونق در منطقه و بهبود معیشت مردم افزایش دهیم، اما رهاورد ایجاد مناطق آزاد برای بومیان هر منطقه چیزی در همه جای دنیا از جمله تهران قیمت مسکن، زمین و مراکز تجاری بسیار بالاتر از سایر شهرها است، اما ظاهراً عنوان منطقه آزاد نه تنها عایدی برای بومیان آن منطقه نداشته، بلکه سبب افزایش هزینه سربار زندگی از جمله قیمت مسکن دارد، تا حدی که قیمت اجاره رهن و اجاره یک دستگاه آپارتمان 70 متر مربعی در شهر ماکو معادل متوسط قیمت تهران یعنی 70 میلیون تومان رهن یا بیش از 2 میلیون تومان در ماه اجاره بها دارد و این در حالی است که بومیان منطقه به کارهایی از جمله کشاورزی، دامپروری و نهایت فعالیت در بازارچه مرزی مشغول هستند و درامد مردم با هزینه‌ها هم‌خوانی ندارد.

نکته دیگری فروزان مدیرعامل منطقه آزاد ماکو دل پردردی از آن دارد پدیده زمین خواری ناشی از افزایش ارزش زمین های منطقه آزاد ماکوست.

او می‌گوید: اکنون یک هزار پرونده زمین خواری در دادگاه در همین زمینه داریم. البته افزایش ارزش زمین به نفع ساکنان منطقه نیز شده چون صاحبان زمین خود مردم منطقه هستند.

در این مطقه بازراچه مرزی هم فعال شده که اغلب پوشاک، مواد غذایی کنسروی، شوینده و کیف کفش در آن عرضه می‌شود.

حین بازدید از بازارچه مرزی و به امید خریدی خوب، متوجه می‌شویم که قیمت کالاهای عرضه شده که تماما از ترکیه وارد می‌شود، چندان هم مقرون به صرفه نیست، یا کیفیت مطلوبی ندارد. البته آنهایی که اهل خرید هستند، می‌توانند چند مغازه‌ای را پیدا کنند که کالا با قیمت نسبتا مناسبی عرضه می‌شود.

مغازه‌داران می‌گویند: کالا در اینجا مقطعی عرضه می‌شود و گاهی اوقات خرید بسیار خوبی می‌توان انجام داد.

جالب‌تر اینکه به گفته مدیرعامل منطقه آزاد ماکو تمام محصولات غذایی،‌ آرایشی و بهداشتی که در بازارچه مرزی ماکو عرضه می‌شود، تحت نظر و آزمایشات علوم پزشکی آذربایجان غربی قرار می‌گیرد.

دستمزد پایین کارگران مغازه‌ها و قیمت بالای اجاره بها از معضلات بازارچه مرزی ماکوست

برای یک مغازه کوچک در بازارچه مرزی ماهانه 5 میلیون تومان اجاره بها تعیین می‌شود.

م. محمدی فارغ‌التحصیل مهندسی شیمی و از اهالی منطقه ماکوست، او می‌گوید به دلیل نبود شغل متناسب با رشته‌ام و از آنجایی که باید در کنار خانواده باشم، حاضر شدم به ازای دریافت دستمرد ماهانه یک میلیون تومان فروشنده پوشاک شوم.

او اظهار امیدواری می‌کند که در این منطقه صنایع پتروشیمی فعال شوند، تا جوان‌های تحصیل‌کرده منطقه هم در شغل مرتبط خود فعالیت کنند.

کوله بری و قاچاق کالا از نکاتی است که در نقاط مرزی و مناطق آزاد رونق خاص خود را دارد.

اما نوبخت مدیرکل گمرک منطقه آزاد ماکو معتقد است به دلیل سخت گیری‌های طرف ترکیه‌ای قاچاق کوله بری در این منطقه نداریم و اگر هم قاچاقی صورت می‌گیرد، از مبادی رسمی و در قالب‌ها کم اظهاری و خلاف اظهاری یا کالاهایی است که به نام ترانزیت وارد کشور می‌شوند.

حجم ورودی کالا به منطقه آزاد ماکو سالانه 52 میلیون دلار است که در این بین 30 میلیون دلار مختص پوشاک است.

اما ف. ل از ساکنان منطقه موضوع کوله بری و قاچاق را تایید می‌کند و می‌گوید: برخی افراد 200 دستگاه گوشی موبایل گران قیمت را بدون جعبه در یک کارتن کوچک می‌گذارند و وارد کشور می‌کنند.

صف‌های طولانی کامیون‌های ترانزیتی در مرز بازرگان به عنوان مرز اصلی بین ایران و ترکیه همچنان معضل اصلی است.

فروزان مدیرعامل منطقه آزاد ماکو در این زمینه می‌گوید:  با وجود آنکه ورودی و خروجی کانتینرها را از 2 لاین به 4 لاین افزایش داده‌ایم، اما مشکل همچنان پا برجاست و به دنبال ایجاد پایانه مرزی هستیم و تا یک سال آینده این صف‌ها از بین می‌رود.

حال این سوال مطرح است که چرا دولت قبل از آنکه زیرساخت‌های اولیه یک منطقه را فراهم کند آن را منطقه آزاد اعلام می‌کند. چیزی که جز دردسر و مشکلاتی همچون کمبود بودجه برای تامین زیرساخت‌ها در پی ندارد.

مضاف بر آنکه محور مناطق آزاد تولید با برخورداری از معافی‌های منطقه است که هم ایجاد شغل و ثبات برای ساکنان منطقه را در پی داشته و هم بازار صادراتی را رونق می بخشد.

منبع: فارس