دست کشاورزان خالی؛ لایه های تو درتو عامل افزایش قیمت برنج

به گزارش بولتن نیوز ، در حالی که اکنون برنج شیرودی ، فجر و طارم در بازارهای استان مازندران به طور متوسط 75 هزار تا 100هزار ریال در هر کیلو گرم به فروش می رسد متوسط قیمت این برنج ها در مردادماه سال 94 ( فصل برداشت ) در شالیکوبی های مازندران 50 تا 65 هزارریال در هرکیلو گرم بوده است.
ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﺸﺖ ﺑﺮﻧﺞ در ﻣﺎزﻧﺪران از اواﺧﺮ ﻣﺎه اﺳﻔﻨﺪ ﺑﺎ ﺧﺰاﻧﻪ ﮔﯿﺮی آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد و ﭘﺲ از ﻃﯽ ﻣﺮاﺣﻞ آﻣﺎده ﺳﺎزی زﻣﯿﻦ ، از اواﺳﻂ ﻣﺎه ﻓﺮوردﯾﻦ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﮐﺎری ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ ای ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ در اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ از آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺸﺖ ﺑﺮﻧﺞ ﯾﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و در نهایت اواخر تیر فصل برداشت ان اغاز تا شهریور ماه ادامه می یابد.
عرضه هم زمان صدها هزار تن از برنج برداشتی کشاورزان در اواخر تابستان به بازار باعث می شود تا قیمت ها شکسته و به حداقل کاهش یابد و این قیمت ها از اواخر بهمن ماه بتدریج افزایش یافته و به نرخ های فعلی در بازار رسیده است .


** نیاز اقتصادی کشاورزان
به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران ،حدود 210 هزار بهره بردار مالک 230 هزار هکتار اراضی شالیزاری مازندران هستند که در آمد اصلی آنان از محل تولید سالانه حدود 950هزار تن برنج سفید حاصل می شود .
دلاور حیدر پور در گفت وگو با ایرنا اظهار کرد : مازندران 42 درصد برنج کشور را تولید می کند و میانگین مالکیت زمین شالیزاری درمازندران حدود 1/1هکتار است.
به گفته وی این درحالی است که عمده کشاورزان استان نیز کمتر از هفت دهم هکتار زمین دارند. کشاورزان مازندرانی در بهترین براورد در شهریور سال 94 برنج طارم خود را حدود 65هزار ریال در کیلو گرم فروختند و با توجه به میزان برداشت در هر هکتار حدود 2هزار و 500 کیلو گرم برنج سفید ، عمده کشاورزان با کسر خوراکی خود و میزان زمین به طور متوسط حدود 1500 کیلوگرم برنج برای فروش به بازار داشتند که قیمت جمع ان به 10 میلیون تومان نیز نمی رسد.
این مبلغ ، در امد خالص نیست چراکه حداقل 20 درصد از مبلغ فوق شامل هزینه های کشاورزی چون کود ، سم ، ماشین الات و ... می شود.
با توجه به درامد اندک و نیاز اقتصادی کشاورزان ، بخش عمده ای از محصولات برداشتی در فصل تابستان به بازار عرضه می شود واین مساله باعث می شود تا قیمت برنج در این فصل بسیار کاهش یابد.
به گفته کشاورزان و کارشناسان اگاه به مساله بازار برنج در مازندران هر چند عرضه یکباره بخش عمده ای از برنج پس از برداشت از دست شالیکاران به خاطر نیاز جدی آنان به نقدینگی است ، اما مشخص نبودن واقعی مقدار تولید ،مصرف سرانه و نیاز واردات نیز باعث شد حتی کشاورزان برخوردار و زمین دار نیز همچنان با اظهارات و اجرای سیاست های وارداتی مختلف ،گمراه شده و محصول خود را در همان فصل پاییز بفروشند.
یک کشاورز مازندرانی می گوید با اینکه نیاز به پول برنج در فصل پائیز نداشت ولی با توجه به قیمت های سه و چهار سال گذشته که تفاوتی چندانی در ماههای مختلف سال نداشت ، برنج خود را با اندکی افزایش قیمت ان هم به صورت چکی در شهریور فروخت و اینک که قیمت ان را می بیند ، اه از نهادش بر می اید .
به گفته وی سیاست های مقطعی و نوسانی بازرگانی و نبود اطلاع رسانی در مورد میزان واردات باعث شده تا ضر زیادی متحمل شود .
** سیاستهای مقطعی در واردات برنج
بنا بر امارهای رسمی در سالهای 1391 تا 1393 به ترتیب یک میلیون و950هزارتن ،یک میلیون و 500 هزارتن ، 850 هزار تن برنج و در سال 94 حدود 750 هزار تن برنج از مجاری قانونی وارد کشور شد. این مقدار تغییر فاحش در واردات برنج طی چهار سال گذشته در حالی اتفاق افتاده است که در همه این سالها نیاز مصرفی به واردات برنج به کشور در بهترین حالت حدود یک میلیون تن اعلام شده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه دو استان مازندران و گیلان بیشترین سهم در تولید برنج داخل کشور را دارند، بیان داشت: تولید سالانه برنج در کشور نیز حدود دو میلیون و 100هزار تن است .
عزیز الله شهیدی فر اظهار داشت: بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی با توجه به سرانه 36 کیلو گرم نیاز کشور به واردات حدود 950 هزار تن است.
با این همه به گفته کارشناسان در سالجاری دولت تدبیر و امید برای حمایت از تولید داخلی ، میزان واردات را منطقی کرده است و با توجه به میزان واردات غیر رسمی و مرز نشین ها و همچنین برنج مانده از واردات سال های گذشته ، عامل کاهش واردات تاثیر چندانی بر میزان قیمت ان نداشته است .
این کارشناسان می گویند یک عامل مهم در تاثیر قیمت جدا از کاهش عرضه در فصل زمستان و بهار توسط کشاورزان ، افزایش توجه مردم به تولید داخلی با توجه به کیفیت و طعم برنج ایرانی در سالهای اخیر است.
** افزایش رغبت به مصرف برنج ایرانی
کیفیت ،عطر و طعم برنج های تولیدی مازندران به ویژه طارم محلی و طارم هاشمی با ذائقه مردم ایران سازگاری خوبی دارد و از آنجاییکه وجود برنج های خارجی آلوده در دو سال اخیر نیز در بازار مطرح شده ،تقاضا و استقبال خرید برنج تولید داخل افزایش یافت.
مسعود غلامی یکی از مشاوران رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران یکی از دلایل اصلی کم شدن برنج داخلی و افزایش قیمت آن را بالا رفتن رغبت مصرف کنندگان به استفاده از برنج ایرانی عنوان کرد.
وی با اشاره به اینکه استفاده از سموم کشاورزی در تولید برنج کشورهای خارجی به مراتب بیشتر از کشورمان است، ادامه داد: بررسی های نهاد های نظارتی از جمله موسسه استاندارد و دانشگاه علوم پزشکی نشان داده برنج های خارجی که به صورت قاچاق وارد کشور می شوند ،آلوده هستند. وی تصریح کرد: از سوی دیگر برنج های داخلی کشور به ویژه ارقام طارم ، فجر و شیرودی به لحاظ کیفیت، طعم و عطر به مراتب بهتر از برنج های خارجی است.
غلامی با اشاره به اینکه دولت یازدهم بر واردات برنج نظارت جدی دارد تا بر اساس نیاز واقعی و در مجاری قانونی وارد شود، ادامه داد: رویکرد افزایش تولید در واحد سطح با ترویج کشت ارقام پر محصول نیز مورد توجه وزارت جهاد کشاورزی است.
** دلالان زرنگ هستند اما برنج انباشته شده در مازندران وجود ندارد
هر چند عوامل جانبی واسطه گری و دلالی تاثیر عمده ای بر قیمت های بازار می گذارد اما بررسی های خبرنگاران ایرنا در شالیکوبی های استان نشان می دهد برخی از واسطه ها مثل همیشه با افزایش قیمت ها در بازار سود خوبی بردند اما در وضعیت موجود انبارهای انباشته از برنج تولید داخل وجود ندارد تا از بازار سوء استفاده شود.
البته به طور یقین ممکن است برخی کشاورزان زمین دار و یا برخی واسطه ها ، اندک برنجی در انبار داشته باشند اما میزان ان انقدر نیست که بر بازار تاثیر بگذارد.
احمد قربانی یکی از آگاهان به بازار برنج و صاحب یک واحد شالیکوبی در بابل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که در حال حاضر عرضه شالی در برنجکوبی ها در حد کم و یا وجود ندارد.
وی بیان داشت: البته هر ساله دو ماه قبل از ورود برنج نو قیمت های برنج به نسبت زمان برداشت بالا می رفته است، اما امسال قیمت برنج بیش از حد افزایش یافت.
وی ادامه داد: در حال حاضر با آغاز ماه رمضان تقاضا برای خرید برنج طارم محلی ،هاشمی و فجر از سوی تاجران مازنی و دیگر استان های کشور نیز کم شده است.
وی بیان داشت: از آنجاییکه امسال حدود 20 روز زودتر از سال های قبل نشاکاری در مازندران شده است،برنج نو زودتر وارد بازار می شود.
** توجه به تولید داخل برای تامین نیاز مردم
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در گفت و گو با ایرنا به طرح خوداتکایی برنج در استان های شمالی به ویژه مازندران و گیلان اشاره کرد و بیان داشت: بر اساس این طرح ،سطح زیر کشت ارقام پر محصول به 255 هزار هکتار باید افزایش یابد در حالی که هم اکنون در کمتر از 139 هزار هکتار از اراضی شالیزاری برنج رقم پر محصول کشت می شود.
عزیز الله شهیدی فر با بیان اینکه بر اساس این طرح میانگین تولید شالی ارقام محلی و پر محصول باید به 7.5تن در هکتار برسد،گفت : پیش بینی تولید برنج سفید در سال هم در این طرح دو میلیون و 521 هزار تن است.
وی اجرای آبیاری تناوبی و تجهیز و نوسازی 275 هزار هکتار از شالیزارهای شمال کشور را از برنامه های رسیدن به نتایج طرح خوداتکایی برنج اعلام کرد افزود : در اراضی یکپارچه سازی شده علاوه بر کاهش مصرف 30 درصدی اب ، فرایند داشت تا برداشت مکانیزه می شود و زمین قابلیت کشت دو تا سه باره را نیز پیدا می کند.
در یک جمع بندی می توان گفت عرضه یک باره برنج برداشتی در تابستان به بازار قیمت ان را به حداقل می رساند که در واقع قیمت واقعی دسترنج شالیکاران مازندران نیست و لذا نیاز است تا با تامین نقدینگی برای کشاورزان در فصل پائیز و نیز اطلاع رسانی ، تشویق شوند تا برنج تولیدی را به تدریج وارد بازارکنند.
برغم تورم 10 تا 12درصدی در دو یا سه سال اخیر قیمت واقعی برنج در فصل برداشت در این سالها تغییر چندانی نداشته است و لذا نباید قیمت برنج تولید داخل در فصل بهار را معیار کلی قیمت ان دانست.
سیاستهای دولت تدبیر و امید برای منطقی کردن واردات و توجه به تولید داخل و تشویق کشاورزان به تولید بیشتر ، شاید به زمان دو تا سه سال نیاز داشته باشد تا نتایج ان هم برای تولید داخلی و هم تامین نیاز مصرفی مردم مشخص شود.