تا به حال فکر کردهایدکه چرا هر بار که روی صندلی دندانپزشکی مینشینید و یا تسمهی ترن هوایی را میبندید، ستون فقراتتان میلرزد؟ اینها توسط یک ترس شرطیسازی شده ایجاد میشوند که این ترس میتواند در پی یک تجربه بد، آموخته شود و هر زمان که محرک خاص مرتبط با آن تجربه ظاهر شود، این ترس فراخوانی خواهد شد. در عین این که این مفهوم چیز جدیدی نیست، دانشمندان برای اولین بار موج مغزی مشخصی را شناسایی کردند که برای نظم دادن به این پاسخ پدیدار میشود، این کشف به طور بالقوه دریچهای به سوی درمانهای جدید برای شرایطی همچون اختلال استرس پس از سانحه را باز خواهد کرد.
به گزارش بولتن نیوز ، توانایی مغز برای یادگیری و فراخوانی رفتارهای شرطیسازی شده، توسط ایوان پائولوف مشهور و سگهایش در قرن 19 شرح داده شد وچندین مطالعه در پی آن آشکار کرد که این پدیده(شرطی شدن) چگونه با تغییرات اعمالی، میتواند ترس را درست به خوبیِ گرسنگی، فراخوانی کند. برای نمونه رودنتها (جانوران جونده) میتوانند به آسانی آموزش داده شوند تا در برابر شنیدن یک صدا که برای آنها با یک تجربه زجردهنده مثل درد همراه شده، فلج شوند.
علیرغم این مسئله، تا کنون دانشمندان از مکانیزمهایی که به وسیله آنها، مغز این خاطرات شرطی شده را، یادآوری میکند، دوری میکردند. به هرحال نتایج یک مطالعه جدید که در مجله علوم اعصاب طبیعی منتشر شده، سرانجام ممکن است پاسخی در این باب فراهم نموده باشد، این مطالعه پیشنهاد میدهد که این امکان فراهم خواهد بود که نوسانات موج مغزی، با فرکانسی مشخص، در ایجاد یک حالت ذهنی «ترس»، نقش داشته باشند و این نوسانات، رفتارهای شرطی شده مرتبط با ترس را تولید میکنند.
مطالعات پیشین نشان دادند که چنین پاسخهایی به وحشتهای شرطیسازی شده، بستگی به تبادلی میان نواحی مغزی، به نامهای کرتکس پریفرونتال پشتی –میانی(dmPFC) و آمیگدال قاعدهای خارجی(BLA) دارد. برای رسیدن به فهم عمیقتر از این فرآیند، دانشمندان گروهی از موشها را آموزش دادند تا یک پاسخ ترس را نسبت به یک صدا بروز دهند و این در حالی بود که با استفاده از الکترودهای کاشته شده در این نواحی مغزی، فعالیتهای عصب شناختی آنها را اندازهگیری میکردند.
آنها دریافتند، تنها اندکی پیش از بروز پاسخ فلج شدن به صدا، نورونهای dmPFC شروع به نشان دادن فعالیتهای الکتریکی که با فرکانس 4 هرتز میکنند و اندکی پس از آن نورونهای BLA فرکانس مشابهی را دریافت میکنند، که به موجب آن با dmPFC هماهنگ میشوند.زمانی که این نوسان در dmPFC متوقف میشود، موش دوباره شروع به حرکت میکند و سپس نوسان در BLA نیز پایان مییابد.
این مسائل باعث شد پژوهشگران نتیجه بگیرند که تولید نوسانات 4 هرتزی در مدار آمیگدال پری فرونتال برای نظم بخشیدن به پاسخهای شرطی شده ترس مورد استفاده است و این فرآیند توسط dmPFC شروع میشود.
برای تایید این یافتهها، محققان آزمایش دوم را نیز ترتیب دادند،آنها از موشهایی استفاده کردند که از نظر ژنتیکی به گونهای مهندسی شده بودند تا درپاسخ به نور چشمک زن، پروتئینهای حساس به نور خاصی را تولید کنند، که باعث میشد به طور جالب توجهی نورونهای dmPFC امواج 4 هرتزی شلیک نمایند، حتی زمانی که موشها برای ترسیدن از محرک خاصی شرطیسازی نشده بودند، نوسانات در BLA باز هم با امواج dmPFCهماهنگ شده و منجر به فلجی موش میشدند.
امواج مغزی 4 هرتزی در دسته امواج تتا قرار میگیرند و از 3 تا 8 هرتز برد دارند و سابقا با فرآیندهایی که در یادگیری و حافظه نقش دارند، مرتبط بودند. به هرحال محققان امید دارند که بتوانند با شناختن فرکانسهای مخصوص و مدارهایی که در بیدار کردن پاسخهای شرطی به ترس نقش دارند، قفل یک راه کلیدی برای درمان افردی که دچار طیفی از اختلالات مرتبط با ترس هستند را باز نمایند.
منبع:مجله علمی ایران