در خانه عروسک چه خبر است؟ / برومند، سعادت، محبوب و پورمختار از جشنواره تئاتر عروسکی می‌گویند

گروه فرهنگ و هنر: امروز به اعتقاد همه صاحب‌نظران و متخصصان آموزش و فراگیری، كسب مهارت‌های لازم در زمینه‌های تخصصی به عنوان یك ضرورت اجتناب‌ناپذیر از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این اهمیت به ویژه در شكل خاص آن از این مسأله نشات می‌گیرد كه افراد به مدد آموزش می‌توانند توانایی‌های نامحدود خود را در میدان عمل به منصه ظهور برسانند. با توجه به این مطالب، بدون شک آموزش‌های تخصصی و فراهم آوردن بسترهای لازم برای آن از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

به گزارش بولتن نیوز، خانه عروسک، به عنوان یکی از متولیان نمایش‌های عروسکی و برگزارکنندگان جشنواره عروسکی تهران مبارک، با برپایی کارگاه‌های آموزشی برای هنرمندان استان‌های مختلف از سراسر کشور که آثارشان به مرحله بازبینی برای شرکت در دوره شانزدهم رسیده‌، در جهت بهبود سطح کیفی آثار و ارتقاء آنها اقدامات قابل توجهی را صورت داده است. اقداماتی که پیش از شکل‌گیری این رویداد هنری است، تا هنرمندان بتوانند ضمن آگاهی به نقاط ضعف و مسائل موجود در کارهایشان، زمینه مناسب و کاربردی از میان رفتن آنها را فرا گیرند. با توجه به مسائل و سختی‌های موجود پیش روی هنرمندان استان‌های کشور و محدودیت‌های پیش روی آنها این اقدام زمینه مناسبی در جهت آموزش، تغییر نگاه و آشنایی آنها با سایر استان‌ها و به خصوص تهران خواهد بود. بر این اساس در گزارشی به بررسی دیدگاه‌ها و نتایج این اتفاق از نگاه دبیر دوره شانزدهم، اعضا هیئت انتخاب و کارگردان‌های حاضر در این کارگاه‌ها پرداختیم:

از فضای مجازی می‌توان برای آموزش استفاده کرد

مرضیه برومند دبیر شانزدهمین جشنواره عروسکی تهران مبارک با بیان مطالبی در این رابطه به هنرآنلاین گفت: ما تلاش کردیم با هماهنگی مرکز هنرهای نمایشی شرایطی ایجاد کنیم تا این جنشواره بهانه‌ای برای آموزش و بهتر شناختن نیروهای علاقمندی باشد که در شهرستان‌ها فعال هستند. به این طریق با در اختیار گذاشتن امکاناتی، هم آنها را بهتر می‌شناسیم و هم آنها با ما آشنا می‌شوند.

او با اشاره به سختی‌هایی که در این مسیر پیش روی آنهاست بیان کرد: ما امکاناتی نداریم تا در اختیار آنها قرار دهیم. ما اکنون در مرحله دوم انتخاب قرار داریم و تلاش کردیم این مرحله را تبدیل به مرحله کمک کنیم. به این طریق، حتی اگر نمایش‌های آنها پذیرفته نشد، اثری آماده دارند که می‌توانند در شهر خودشان به صحنه ببرند.

برومند ادامه داد: من به عنوان دبیر جشنواره، امکانات و پول در اختیار ندارم. خانه عروسک با همراهی و همدلی بچه‌های عروسکی سرپا مانده است. با توجه به این مسئله، ما تلاش کردیم تا آنچه از دست‌مان برمی‌آید انجام بدهیم. این مسئله در مرحله نخست، برعهده دانشگاه است که در تربیت نیروهای تئاتر عروسکی ابعاد دیگری را درنظر بگیرد و آنها را آموزش دهد. بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته، بعد از اتمام تحصیلات‌شان به شهرهای خود بازنمی‌گردند، بنابراین این شهرها همچنان به لحاظ تکنیکی عقب‌اند و تنها می‌گویند امکانات نداریم. البته مراکز دیگری هم مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان وجود دارد که فعالیت‌هایی انجام می‌دهند اما خروجی قابل قبولی ندارد. در مورد حوزه‌های دیگر نمی‌دانم، تنها در مورد تئاتر عروسکی حرف می‌زنم. این فقر همه جا دیده می‌شود. با این کار، می‌خواستم به آنها کمک کنم. دوستانی که اکنون به عنوان هیئت بازبین در کنار ما هستند، به این نمایشگران مشاوره می‌دهند و کمک می‌کنند.

او تاکید کرد: ما به این فضای دورهمی و دوستانه نیاز داریم؛ جشنواره فقط مسابقه نیست. ما نیازمند همفکری و ارتباط هستیم. من از سوی بچه‌ها کم کاری می‌بینم. اکنون از فضای مجازی می‌توان استفاده بسیاری برد، این روزها به راحتی می‌توان از طریق اینترنت از اطلاعات روز بهره برد و نمایش‌های مطرح هنرمندان جهان را دید. آنها باید بیشتر کار کنند و به راحتی راضی نشوند، که ما کارمان را انجام داده‌ایم.

برومند در پاسخ به این سئوال که آیا تاکنون آثار ارسال شده از سطح کیفی مناسبی برخوردار بودند یا نه، گفت: هنوز برای گفتن آن زود است. ما فرصتی کمی داشتیم. امیدوارم چند تا کار خوب داشته باشیم.

تنها راه حل "کار" است

مریم سعادت یکی از فعالان باسابقه حوزه عروسکی و اعضا هیئت بازبین نیز خاطرنشان کرد: یکی از عمده‌ترین مسائلی که در نمایش‌ها می‌بینم که به عنوان ضعف محسوب می‌شود آن است که بچه‌ها دست روی کارهای سخت می‌گذارند. کارهایی که فکر می‌کنند با تمرین می‌توانند آن را درست کنند.

او افزود: آنها درام را نمی‌شناسند. ما نمایش کار می‌کنیم، منتهی عروسکی؛ در اصل آن تفاوتی وجود ندارد، نمایش است. خیلی از مواقع در نمایش‌ها، تصویرهای زیبا می‌بینید اما مدت کوتاهی که می‌گذرد تمام ارزش و اهمیت‌اش را از دست می‌دهد، زیرا جوهر نمایش یعنی درام ندارد.

سعادت توضیح داد: درام نمایش‌ها ایراد دارد. دوستان طرح‌هایی را برای ما می‌فرستند، می‌بینیم خوب است، اما وقتی به صحنه می‌آید مشکل دارد. به گونه‌ای که حتی اجرا به طرح لطمه می‌زند. تمام این‌ها به دلیل مشکلات زیادی است که فعالان این حوزه دارند. تنها راه حل "کار" است. کار باعث پیشرفت می‌شود. چرا دنبال افسانه‌های کهن و آنچنانی می‌روند که نیاز به تکنیک و فرایندهای اجرایی پیچیده دارد؟ می‌توانند چند کار کوتاه تهیه کنند. این کار می‌تواند حاصل اتود باشد. نمایشگران عروسکی ما در استان‌ها باید فکرهایشان را روی هم بریزد، کار مستمر بکنند و با همراهی یک سرپرست، آثار خوبی را تولید کنند.

این بازیگر سینما و تئاتر اظهار کرد: در میان عروسک‌ها، گرداندن عروسک "بن راکو" به نظر راحت‌تر است. اما وقتی به فضای نمایش می‌آید، گول زنک است. شما تصور کنید، هیکل بزرگی پشت عروسک کوچک قرار می‌گیرد، تماشاچی چه چیز را باید نگاه کند؟ باید آنقدر جذاب باشد که فوکوس نکشد. به نظرم شرکت در این کارگاه‌ها اتفاق بسیار خوبی است که باید قدر آن را دانست، زیرا فرصت طلایی برای شناخت است.

سعادت در بخش پایانی سخنان خود گفت: بزرگ‌ترین مشکل تئاتر عروسکی این است که همه فکر می‌کنند همه چیز را بلد هستند. تئاتر عروسکی یک نوع بیان متفاوت دارد. همه فکر می‌کنند حرکت دادن عروسک راحت است. سال گذشته ورک‌شاپ های خوبی در خانه عروسک برگزار شد، اما تعداد افرادی که در آن شرکت کردند، بسیار محدود بود، زیرا فکر می‌کنند بلدند و این آموزش‌ها مال افراد دیگری است!

تولید مشترک، تبادل کاری است

مرضیه محبوب دیگر هنرمند عرصه تئاتر عروسکی نیز، با بیان مطالبی در این رابطه به هنرآنلاین گفت: من به عنوان داور از میان کارهای رسیده به دفتر جشنواره، نمایش‌هایی را انتخاب می‌کنم، در این مرحله، در رابطه با چگونگی عملکرد چیزی نمی‌توانم بگویم. می‌توانم اشکال‌های هنرمندان را در جلسات مطرح کنم.

او بیان کرد: ما احتیاج به شکل دادن مسیر و نگاه متفاوتی داریم؛ آن نیاز به یادگیری مستمر است. پیشنهاد من انجام کارهایی مشترک میان تهران و شهرستان است. به این طریق هنرمندان تهران می‌توانند با قصه‌ها و موضوعات شهرهای دیگر آشنا شوند و از سوی دیگر هنرمندان شهرستان هم می‌توانند تکنیک یاد بگیرند. این تبادل کاری است. کارگاه‌های آموزشی باید به شکل مداوم باشد نه مقطعی. شاید کارگاه‌های یک هفته‌ای تا اندازه‌ای تاثیرگذار باشد، اما با ایجاد زمینه لازم برای استمرار آن، اتفاقی به مراتب موثرتر رخ خواهد داد.

آموزش در شهرستان‌ها ضعیف است

آزاده پورمختار از دیگر هنرمندان پیشکسوت تئاتر عروسکی نیز در این رابطه اظهار کرد: باید اقدامات اساسی و زیربنایی را در این زمینه ایجاد کنیم. آسیب‌شناسی یکی از مهمترین کارهاست، باید دید در استان‌های کشور چه مشکلاتی وجود دارد؟ بیشتر کارهایی که ارائه می‌شوند، ضعیف است. این مسئله تقصیر هنرمندان استان‌ها نیست زیرا آموزش در شهرستان‌ها ضعیف است. خانه عروسک قصد دارد به این طریق کمک‌هایی انجام دهد تا آنها با الفبای تئاتر آشنا شوند.

دیدگاه کارگردانان تئاتر عروسکی استان‌ها

محسن پورغلام حسینی هنرمند شرکت‌کننده از همدان که در این کارگاه‌های آموزشی حضور داشت، در این باره گفت: یکی از اتفاقات قابل توجه در این دوره، که پیش از این هیچ‌گاه سابقه نداشته است، کارگاه‌هایی است که پیش از تولید نهایی نمایش‌ها صورت می‌گیرد. بچه‌ها با صحبت‌هایی که توسط بازیبن‌ها شکل می‌گیرد و مباحثی که از سوی اساتید کارگاه‌ها مطرح می‌شوند، متوجه نقاط ضعف خود شده تا بتوانند کیفیت بهتری را رقم بزنند.

او ادامه داد: ما استان‌های محدودی داریم که به شکل جدی در زمینه کار عروسکی کار می‌کنند، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در این زمینه کاری نمی‌کند، برای بچه‌های شهرستان‌ها هزینه‌بر است که بتوانند از اساتید تئاتر عروسکی دعوت کنند، بر این اساس ایجاد چنین اقداماتی از سوی ستاد برگزاری جشنواره تئاتر عروسکی بسیار قابل توجه و موثر است.

اسماعیلی از دیگر هنرمندانی است که از اردبیل در این کارگاه‌های آموزشی حضور دارد، او خاطرنشان کرد: برپایی این کارگاه‌ها به همت استاد برومند دبیر جشنواره، نشان از اهمیتی است که آنها برای تئاتر عروسکی و فعالان آن دارند. با توجه به اینکه تئاتر عروسکی در شهرستان‌های کشور با ضعف‌های بسیاری روبرو است؛ چراکه افرادی که در این حیطه فعالیت می‌کنند، بر پایه جمع آوری اطلاعاتی است که از این سو و آن سو دارند.