سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عوامل بیماریزا در تمام بدن دیدهبانهایی دارد که "گره لنفی" نامیده میشوند. گرههای لنفی اندامهای کوچکی با طول حدود یک سانتیمتر هستند که مایعات را فیلتر میکنند، مواد زائد را جدا کرده و عوامل بیماریزا از جمله باکتریها و ویروسها را به دام میاندازند. این گرهها تعداد زیادی از سلوهای سیستم ایمنی را در خود جای دادهاند و هنگام شناسایی عوامل بیماریزا، بزرگ و متورم میشوند.
اما هماکنون دانشمندان EPFL به صورت غیر منتظرهای کشف کردهاند که در صورت آلودگی فرد به عوامل بیماریزای پیچیدهتر مانند کرم روده، تعداد بیشتری از سلولهای ایمنی در گرههای لنفی مستقر میشوند. نتایج این پژوهش که در نشریه Cell Reports منتشر شده، تاثیر زیادی بر درک ما از چگونگی واکنش سیستم ایمنی به عفونتها داشته است.
به گزارش بولتن نیوز، این یافته حاصل تحقیقات دانشمندان در آزمایشگاه نیکولا هریس در EFPL است. خانم لالیت کومار دوبی، دانشجوی فوق دکترا و نویسنده ارشد این مقاله خاطر نشان کرده که گرههای لنفی موشهای آلوده به Heligmosomoides polygyrus bakeri بهشدت بزرگ شده بود. این کرم بهترین ابزار برای مطالعه برهمکنش کرمهای انگل با میزبان است، و بنابراین به عنوان یک مدل آزمایشگاهی استاندارد در این رشته مورد استفاده قرار میگیرد.
گرههای لنفی دارای ساختارهای میکروسکوپی تحت عنوان فولیکول هستند. فولیکول محل ذخیره نوع خاصی از سلولهای ایمنی به نام سلول B است. سلولهای B ذخیره شده در فولیکولهای گرههای لنفی، از طریق ترشح آنتی بادی به جریان خون با عوامل بیماریزا مبارزه میکنند.
پژوهشگران به این نتیجه رسیدهاند که در واقع تعداد فولیکولهای گرههای لنفی موشها در مواجهه با کرم روده افزایش پیدا میکند تا سلولهای B بیشتری تولید کنند. البته این به هیچ عنوان یک اتفاق ساده نیست. این پروسه نیز مانند بیشتر فرآیندهای بیولوژیک شامل یک سلسله سیگنالهای مولکولی است که در نهایت به تولید بافت و سلولهای جدید منتهی میشود.
دانشمندان EPFL موفق شدهاند مسیر نسبتاً پیچیده سیگنالینگ مولکولی این فرآیند را شناسایی کنند: هنگامی که موش به کرم روده آلوده میشود، مولکولی به نام سایتوکین(cytokine) تولید میشود. این ماده سلولهای B موجود در گرههای لنفی را تحریک میکند تا مولکولی به نام lymphotoxin را تولید کنند. سلولهای گره لنفی که اصطلاحا سلولهای استرومال نامیده میشوند در واکنش به مولکولهای lymphotoxin نوع دیگری سایتوکین تولید میکنند که در گرههای لنفی موجب تحریک تولید فولیکولهای جدید میشود.
تاکنون تصور میشد که تولید فولیکولهای جدید سلوهای B در در گرههای لنفی تنها در مدت زمان محدودی پس از تولد صورت میگیرد. این مطالعه اولین شواهد وقوع پدیده مذکور در پستانداران بزرگسال را ارائه کرده است. همچنین این پژوهشگران نشان دادهاند که اهمیت تشکیل فولیکولهای جدید در تولید آنتی بادی بیشتر برای مبارزه با عوامل بیماریزا است.
آلودگی به کرمها، برخلاف آلودگی به باکتریها و ویروسها، بسیار پیچیده است. به گفته نیکولا هریس "کرمها مخلوقات بزرگی هستند که مولکولهای خودشان را در بدن میزبان تولید میکنند. بعضی از این مولکولها سیستم ایمنی را تحریک میکنند در حالی که بعضی دیگر موجب سرکوب سیستم ایمنی میشوند. کار ما بررسی تک تک این مولکولها است اما این یک کار بسیار کند است."
باید توجه داشت که تولید فولیکولهای سلولهای B تنها در شرایط آلودگی با کرم به اثبات رسیده است. نیکولا هریس میگوید "در حال حاضر وقوع این پدیده را در شرایط آلودگی به عفونتهای باکتریایی در موشها بررسی میکنیم. ما به دنبال درک هرچه عمیقتر این فرآیند هستیم تا ببینیم آیا این پدیده در تولید مقدار کافی آنتی بادی در واکنش به واکسن نقش دارد یا نه."
منبع: مجله علمی ایران