راز زلزله های عمیق چیست؟!

به گزارش خبرنگار بولتن نیوز، این زلزله در رشته‌کوه هندوکش زمین‌ها را به لرزه درآورد، ساختمانها را ویران کرد و بیش از 310 نفر را کشت و امدادگران کماکان در حال کمک رسانی به مردم این منطقه هستند. سالانه 16 زلزله با حداقل قدرت این زلزله، در جهان اتفاق می‌افتد. در قرن اخیر 7 عدد از این زلزله‌ها در فاصله 250 کیلومتری زلزله روز دوشنبه اتفاق افتاده است.

راز زلزله های عمیق

اکثر زمین لرزه‌ها در اثر ساییده شدن لایه‌های تکتونیکی زمین روی هم به وجود می‌آیند ولی دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که دلیل زلزله هفته گذشته این موضوع باشد. بر اساس گفته‌های گرگ بروزا (Greg Beroza) دانشمند ژئو فیزیک دانشگاه استنفورد: "با توجه به شبیه‌سازی فشار در آن عمق از زمین، سنگ باید به طرز دور از انتظاری تغییر حالت دهد،  نه اینکه حتی زمان برای ایجاد موجهای زلزله داشته باشد."

محققان معتقدند در اعماق گسلهای زمین سنگها از لحاظ شیمیایی تغییراتی در خود ایجاد می‌کنند که بسیار چگال‌تر می‌شوند تا بتوانند آن فشار وحشتناک را تحمل کنند. در این روند سنگها می‌توانند آب را خارج کنند، به صورتی که بروزا میگوید: "این عمل مثل یک روان کننده برای گسل عمل می‌کند."

یکی دیگر از دلایل زلزله‌های عمیق می‌تواند اصطکاک فراری (runaway friction) باشد. وقتی یک قسمت کوچک از یک گسل در آن عمق حرکت می‌کند، گرمای تولید شده، همانند زمانی که دستانتان را به هم میمالید، نمایان می‌شود. هرچه بیشتر گرما تولید شود، حرکت بیشتر می‌شود و دوباره گرمای بیشتری تولید می‌گردد. این روند باعث به وجود آمدن یک چرخه شده که باعث بی ثباتی گسل شده و زمین لرزه به وجود می‌آید.

تحقیق زمین شناسان درباره این زمین لرزه به یک حقیقت دیگر اشاره می‌کند: استرس غیرمنتظره زیاد در سنگها! لایه‌های تکتونیکی در محدوده هندوکش فقط با لایه‌های تکتونیکی اروپایی-آسیایی برخورد ندارند، بلکه از کنار توسط یک شکل Sمانند تحت فشار بسیار زیادی است. فشار این ناحیه ممکن است روند حرکت آب و گرمای مورد نیاز برای اصطکاک فراری را فراهم کند.

هندوکش و بوکارامانگا (یک منطقه زلزله خیز در کلمبیا) مکان‌هایی هستند که از لحاظ ژئوفیزیکی زلزله شبیه به هم هستند. این دو منطقه بیشترین آمار را در زلزله‌های عمیق جهان را دارند.

زمین لرزه‌ها چگونه تشکیل می‌شوند؟

پوسته زمین مثل یک پازل است که لایه‌های قاره‌ای و اقیانوسی آن در کنار هم قرار گرفته و مدام در حال فشار وارد کردن به یکدیگر هستند. اکثر زمین لرزه‌ها در این گسل‌ها اتفاق می‌افتد. زمین حرکات ناگهانی (یک زلزله) انجام می‌دهد و انرژی را از گسل به سطح زمین انتقال می‌دهد. به نظر می‌رسد که زلزله مذکور در یک گسل دیگر اتفاق افتاد و با یک برخورد آرام میان شبه قاره هند و لایه تکتونیکی اروپایی-آسیایی انتقال یافت.

این دو لایه عظیم سالی یک بار با زاویه 37 درجه با یکدیگر برخورد می‌کنند و قله هیمالیا نیز در این روند دخیل می‌شود. ولی با توجه به اصطکاک میان مرزهای این دو لایه، این برخورد بسیار شدید است. در این برخورد گسل، بعضی از سنگها حالت چسبنده پیدا کرده و باعث ایجاد فشار زیادی می‌شوند.