آیا روسیه کنترل 73 درصد تولید نفت جهان را در اختیار می‌گیرد؟

به گزارش بولتن نیوز،نشست 16 فوریه 2016 میان روسیه، قطر، عربستان سعودی و ونزوئلا را باید نخستین گام روسیه در شکل گیری یک کارتل بزرگ نفتی قلمداد کرد. در صورتی که روسیه بخواهد در خلال نشست اواسط مارس که با حضور شرکت‌کنندگان بیشتری برگزار می‌شود، به یک اجماع، ولو کوچک دست یابد، این مساله موقعیت رهبری و راهبردی مسکو را بیش از پیش تقویت خواهد کرد.

تا پیش از بحران کنونی نفت خام، این عربستان سعودی بود که قیمت نفت را تعیین می‌کرد اما با این حال، قدرت این کشور به دنبال ظهور نفت شیل آمریکا و سقوط فاحش قیمت‌ها، تضعیف شد. پس از آن، بخش کوچکی از کشورهای عضو اوپک خواستار کاهش سقف تولید با هدف افزایش قیمت‌ها شدند اما آخرین نشست اوپک در دسامبر 2015 میلادی بدون حصول نتیجه‌ای به پایان رسید.

حالا، با ورود روسیه به مذاکره با کشورهای عضو اوپک، تصویر جدیدی در حال شکل‌گیری است. روسیه، به لطف قدرت نظامی خود می‌‌تواند رهبری کشورهای تولید کننده نفت را نیز به دست بگیرد. عربستان‌سعودی از دیرباز هم‌پیمان آمریکا در منطقه بوده که این صف‌آرایی هم در حال تغییر است به طوری که «چارلز فریمن»، سفیر سابق ایالات متحده در ریاض اخیرا گفته: مدتهاست شاهد زوال روابط آمریکا و عربستان هستیم که این اتفاق درست در آستانه شروع دوران ریاست‌جمهوری اوباما شروع شده است.

روابط نیویورک-ریاض همچنین به دنبال توافق هسته‌ای ایران در ماه ژانویه و لغو تحریم‌های این کشور، ازسوی واشنگتن در میان مخالفت سعودی‌ها، بیش از پیش به سردی گرایید. حال، سعودی‌ها به دنبال هم‌پیمان جدیدی هستند تا با توجه به تهدید‌های ناشی از تحرکات داعش و همین‌طور افزایش قدرت و نفوذ ایران در منطقه، امنیت آنها را در حاشیه خلیج‌فارس تامین کند. با این حال، عربستان و روسیه، در سوریه با یکدیگر در تقابل هستند؛ روسیه از یک سو از بشار اسد حمایت می‌کند و در مقابل عربستان از شورشیان و مخالفان سنی پشتیبانی می‌کند. اما در این بین، یک عامل مهم یعنی سقوط جدی قیمت نفت، پنجره‌ای را به سوی فرصت جدید هم‌پیمانی عربستان با روسیه گشوده است.

گرچه این نخستین باری نیست که عربستان سعودی و روسیه به دنبال نزدکی بیشتر در روابط خود هستند. حتی در سال 2013 نیز روزنامه تلگراف از تلاش دو کشور برای انعقاد یک موافقت پنهانی خبر داد. با این حال، ایران از گذشته یک هم‌پیمان قابل اعتماد برای روسیه محسوب می‌شود و اگر روسیه بتواند نقش یک واسطه را در برقراری پیمان میان ایران و عربستان ایفا کند، آن وقت باید منتظر فشار این کشور برای انعقاد یک موافقت پنهانی با اوپک بود.

«کوین نوریش»، محقق ارشد نفت در بانک بارکلیز می‌گوید: مساله قابل ذکر این است که امسال شاهد تولید اضافی ازسوی روسیه، قطر یا ونزوئلا نخواهیم بود بلکه تولید عربستان حائز اهمیت است.

با این حال ایران خود را متعهد به کاهش یا توقف افزایش سقف تولید نفت نکرده و قصد دارد سطح تولید خود را به میزان قبل از تحریم‌ها بازگرداند. «الکساندر نواک»، وزیر انرژی روسیه اشاره کرده که ایران موقعیت خاصی دارد زیرا تولید نفت این کشور به دلیل تحریم‌ها در سطح پایینی قرار داشته است.

ازسوی دیگر، اکثر کشورهای اصلی حاشیه خلیج‌فارس متفق‌القول بر این باورند، عراق که رهبری قابل اتکایی ندارد نیز احتمالا در صورتی که روسیه به این کشور اطمینان بدهد از آنها در مبارزه علیه داعش حمایت خواهد کرد، از این موافقت مانند سایر کشورها پیروی خواهد کرد.

بنابراین، اگر سناریوی فوق جواب بدهد، روسیه در خط مقدم طرح دورزدن «پترو دلار» و شکل‌گیری پیمان جدیدی با برخی کشورهای تولیدکننده، برای مبادله نفت با واحدهای پولی داخلی آنها، به غیر از دلار خواهد بود. با شکل گیری این کارتل جدید که باید از آن با عنوان روپک (متشکل از روسیه و کشورهای عضو اوپک) یاد کرد، با در اختیار داشتن 73 درصد تولید نفت دنیا، پروژه فاصله گرفتن از «پترو دلار» بسیار سریع تر از آنچه که تصور می‌شد کلید می‌خورد.

روسیه باهوش و «ولادیمیر پوتین» نابغه است.بنابراین، مسکو به خوبی از فرصتی که نفت ارزان برای این کشور به ارمغان آورده استفاده می‌کند.