شاخص "آزادی تجاری" در ايران و جهان

گروه اقتصاد: بنياد هريتيج هر ساله درجه  آزادي اقتصادي كشورهاي جهان را اندازه گيري مي كند و آنها را در 5 گروه اقتصاد آزاد‘ اقتصاد تقريبا آزاد‘ اقتصاد آزاد متوسط‘ اقتصاد تقريبا بسته‘ و اقتصاد بسته طبقه بندي مي نمايد. اين بنياد براي اندازه گيري درجه آزادي اقتصادي كشور ها از 10 شاخص استفاده مي كند كه شاخص "آزادی تجاری" هشتمین   شاخص از شاخصهاي ده گانه است.

شاخص آزادی تجاری شاخصی ترکیبی از عدم وجود موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای واردات و صادرات کالاها و خدمات است. برای محاسبه این شاخص میزان محدودیت‌های تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای مد نظر قرار می‌گیرد. موانع غیر تعرفه‌ای در محدوده 0 تا 20 امتیازدهی می‌شود. صفر نشان دهنده این است که هیچ محدودیتی در تجارت بین‌المللی وجود ندارد و عدد 20 نشانگر بالاترین میزان محدودیت است.

در سال 2016 میلادی امتیاز ایران در این شاخص 54.6 می‌باشد که نسبت به سال 2015 میلادی 13.2 واحد  افزایش (بهبود) یافته است و  لیکن کماکان نسبت به متوسط منطقه و جهان از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی‌باشد.  بهترین وضعیت این شاخص برای ایران در سال 2005 رقم خورد که ایران با دستیابی به امتیاز 78.8 از متوسط کشورهای منطقه و جهان وضعیت بهتری داشت. از آن سال تا سال 2015 وضعیت آزادی تجاری در ایران همواره رو به وخامت بود.

به اعتقاد بنیاد هریتیج محدودیت‌ها و موانع وارداتی، تعرفه‌ها و مالیات‌های کلان گمرکی، مراحل دشوار گمرکی، کنترل شدید دولت بر واردات و اجرای ضعیف حقوق مالکیت، همگی بر بالا رفتن هزینه‌های تجاری ایران دامن زده است.

در سال 2016 امتیاز ایران در این شاخص 54.6 است که در مقایسه با وضعیت متوسط کشورهای منطقه و جهان نامطلوب است.