جمعیت ترکیه رو به سالخوردگی می رود

به گزارش بولتن نیوز، موسسه آمار دولتی ترکیه به تازگی شمار جمعیت این کشور در پایان سال 2015 میلادی را 78 میلیون و 741 هزار و 53 نفر اعلام کرد.


داده های جمعیت از دیدگاههای مختلفی در رسانه های ترکیه به بحث گذاشته شده است. در برخی از رسانه ها با اشاره به حضور حدود 2.5 میلیون آواره سوری در ترکیه مدعی شده اند رقم 78 میلیونی اعلام شده از سوی موسسه آمار دولتی ترکیه شامل آوارگان سوری می باشد. برخی دیگر با اشاره به جابجایی های بزرگی که در دوره اخیر همزمان با از سرگیری درگیری ها در مناطق کردنشین شرق و جنوبشرق ترکیه از خرداد ماه گذشته تا کنون رخ داده، شمار ارقام جمعیت در ترکیه را زیر سووال برده اند.

موسسه آمار دولتی ترکیه از سال 2007 میلادی شیوه سرشماری جمعیت را تغییر داده و مراجعه ماموران به منازل را کنار گذاشته است.

در روش قدیم ، شمارش جمعیت به روش سرشماری عمومی نفوس انجام می گرفت و به نوعی با اعلام یک روز حکومت نظامی و ممنوع کردن خروج افراد از خانه هایشان در روز تعطیلی یکشنبه و با مراجعه مستقیم ماموران به خانه ها انجام می شد.

از آن سال به بعد، پس از راه اندازی سامانه سراسری در اداره کل شهروندی و جمعیت وزارت کشور ترکیه، سرشماری جمعیت با اساس قراردادن آدرس اقامت شهروندان مشخص می شود.

با راه اندازی این سامانه که مطابق با استانداردهای یورو استات است، به طور لحظه ای، مشخصات هر نوزادی که وارد سامانه می شود و یا هر شخصی که فوت می کند، در سامانه محاسبه شده و امکان مشاهده تغییرات در جمعیت در نقاط مختلف ترکیه امکان پذیر شده است.

کارشناسان موسسه آمار دولتی ترکیه با اشاره به اصلاحاتی که در نزدیک به یک دهه اخیر در این سامانه داده شده، معتقدند نسبت خطا در شمارش جمعیت به حداقل رسیده است.

آنها می گویند ترکیه در راستای فرایند همگرایی با اتحادیه اروپا، الزاما از نظر حقوقی، تمامی سیستم های آمارگیری خودرا مطابق با سامانه آماری اتحادیه اروپا کرده است.

براساس همین سیستم، اتباع بیگانه که در ترکیه بطور رسمی اقامت دارند و دارای اقامت قانونی و آدرس اقامت مشخصی می باشند، الزاما، جزود جمعیت ترکیه شمرده می شوند.

بررسی تحلیلی آمار جمعیت ترکیه نشان می دهد جمعیت ترکیه جمعیت ترکیه در سال 2015 میلادی یک میلیون و 45 هزار و 149 نفر نسبت به سال 2014 میلادی افزایش یافته است.

در پایان سال 2012 میلادی جمعیت ترکیه 75 میلیون و 627 هزار نفر و در پایان سال 2013 میلادی نیز 76 میلیون و 667 هزار و 864 نفر اعلام شده بود.

بر اساس این گزارش، نرخ رشد جمعیت ترکیه در سال گذشته میلادی 1.34 درصد برآورد شده است . در سال 2012 میلادی این نرخ 1.2 و در سال 2013 نیز 1.37 درصد و در سال گذشته 1.33 درصد گزارش شده بود.

برابر 92.1 درصد از جمعیت ترکیه در شهرها و بقیه در روستاها زندگی می کنند.

بر اساس این آمار، درصد جمعیت مردان ترکیه 50.2 درصد ( 39 میلیون و 511 هزار و 191 نفر) و زنان 8/49 درصد ( 39 میلیون و 229 هزار و 862 نفر ) محاسبه شده است.

در سال 2014 میلادی نسبت سن بالغین در ترکیه 30.7 درصد بود که در سال گذشته به 31 درصد جمعیت رسید و این به عنوان شروع افزایش سنی در ترکیه و رو به سالخوردگی در ساختار جمعیت ترکیه ارزیابی شده است. کارشناسان تاکید دارند در صورتیکه اقدامات لازم صورت نگیرد ترکیه در آینده یک کشور سالخورده و فقیر خواهد بود.

نسبت بالغین در بین مردان در سال گذشته به 30.4 درصد و در زنان به 31.6 درصد رسیده است.
پروفسود گونگور اوراس اقتصاد دان و نویسنده روزنامه ملیت در خصوص ادعای داخل بودن شمار آوارگان سوری در شمار جمعیت ترکیه می گوید: بخش بسیار محدودی از آوارگان سوری در ترکیه دارای اقامت رسمی هستند، لذا این ادعا نمی تواند درست باشد.

اما او در مورد جابجایی گسترده در مناطق درگیری نوشته است: در شرایط فعلی بخش مهمی از این افراد هنوز دارای آدرس اقامت دائم در جاهایی که کوچ کرده اند، نمی باشند و لذا این موضع مستلزم بازگشت آرامش به منطقه و مشخص شدن محل اقامت دائم افراد می باشد.

گفته می شود بیش از 120 هزار نفر از مردم مناطق کردنشین ترکیه به ویژه در مناطق سور از توابع استان دیاربکر، جیزره و سیلوپی از توابع استان شیرناق به خاطر حکومت نظامی و درگیری های شدید، خانه و کاشانه خودرا ترک کرده و به مناطق دیگری کوچ کرده اند.

جمعیت ترکیه در سال گذشته حدود 1.3 درصد رشد کرد. اما برای اینکه جمعیت ترکیه ساختار جوان خودرا حفظ کند به حداقل رشدی برابر 2 درصد در سال نیاز دارد.

حدود 68 درصد جمعیت ترکیه که بالغ بر 53 میلیون است در محدوده سنی 64-15 قرار دارند. این بخش از جمعیت را نیروی کار می گویند. اما فقط 30 میلیون نفر از این جمعیت برای کار آمادگی دارد. به عبارت روشن تر 27 میلیون نفر از این بخش از جمعیت ترکیه، شاغل و افزون بر سه میلیون بیکار و دنبال کار می باشد.

گرچه دولت آنکارا به ویژه شخص رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه تغییر ساختار جوان در جمعیت کشور را تهدید ارزیابی کرده و تمهیداتی را برای افزایش رشد جمعیت در ترکیه دارد ولی در این زمینه با چالش جدی کاهش نرخ رشد اقتصادی روبرو هستند.

اردوغان برای مقابله با کاهش نرخ رشد جمعیت و در نتیجه کاهش جمعیت جوان این کشور، از خانواده ها خواسته تا حداقل صاحب سه فرزند شوند.

وی عنوان کرده که اگر خانواده ها در ترکیه سه فرزند داشته باشند، کشور می تواند تا حدودی ساختار فعلی را حفظ کند، ولی برای پویایی در رشد جمعیت باید تعداد فرزندان افزایش یابد.

«احمد داوداوغلو» نخست وزیر ترکیه در سال گذشته در تشریح برنامه حمایت از خانواده و حراست از ساختار رو به رشد جمعیت ترکیه گفت: بانوان شاغل دارای فرزند در قبال نصف روز کار، حقوق کامل دریافت خواهند کرد.

نخست وزیر ترکیه افزود: برای تشویق ازدواج در بین جوانان نیز دولت به میزان 15 درصد حسابی که پدر و مادر برای فرزندان بالای 18 سال خود در نظام بانکی گشوده اند، کمک مالی خواهد کرد.

دولت آنکارا به خانواده هایی که پنج تا شش فرزند داشته باشند، اعلام کرده که در راستای سیاستهای تشویقی می توانند از مزایای کمک هزینه های اجتماعی، تخفیف های مالیاتی، کمک برای نگهداری فرزندان و پرداخت انواع یارانه ها با هدف تحصیل فرزندان برخوردار شوند. افزون بر آن زنان کارمندی که پنج تا شش فرزند داشته باشند ، 10 تا 12 سال زودتر بازنشسته خواهند شد.

به گفته ناظران آگاه در آنکارا، یکی از دلایل عمده این تمهیدات نگرانی از پیر شدن جمعیت در ترکیه است. به باور سران حزب حاکم 'عدالت و توسعه'، ادامه پیشرفت ها و رشد اقتصادی تنها در سایه رشد سالم جمعیت با تقویت ساختار کانون خانواده در این کشور و حفظ حرمت خانواده با لحاظ باورهای دینی و سنتی میسر می شود.

اوراس می گوید جمعیت ترکیه هر سال یک میلیون نفر افزایش می یابد و همه ساله حدود 850 هزار نفر نیز بر متقاضیان اشتغال افزوده می شود. اقتصاد ترکیه در شرایط فعلی سالانه فقط برای 700 هزار نفر اشتغال ایجاد می کند و به عبارتی هرسال 150 هزار نفر بر شمار بیکاران افزوده می شود.

موضوع دیگری که در تحلیل آماری ساختار جمعیت ترکیه جلب توجه می کند رشد منفی سریع جمعیت روستا نشین در این کشور می باشد. براساس آمار موسسه آمار دولتی ترکیه فقط 7.9 درصد از جمعیت این کشور روستانشین است و 72.5 میلیون نفر در شهرستانها و شهرها زندگی می کنند.

در سال 2014 میلادی در حالیکه جمعیت 1.2 میلیون نفر اضافه شد، جمعیت روستا نشین 225 هزار نفر کاهش یافت. این رقم در سال گذشته به ترتیب 1.3 میلیون افزایش و 195 هزار کاهش شد. این کاهش موید افت جدی شاغلین کشاورزی و دامداری در ترکیه است که در چند سال اخیر رشد سرسام آور نرخ مواد غذایی و گوشت به صورت به رغم کاهش جدی نرخ مواد غذایی در جهان، به صورت مهمترین شکایت شهروندان درآمده است.

مشکل کوچ پذیری شهرهای بزرگ همانند سایر کشورهای درحال رشد، گریبانگیر ترکیه نیز است. بررسی ها نشان می دهد فقط 44 درصد از جمعیت 14.6 میلیونی استانبول را استانبولی ها تشکیل می دهند. به عبارتی شمار مهاجرین در استانبول بیش از افراد بومی است.

در سال گذشته در حالی که نرخ رشد جمعیت ترکیه 1.3 درصد بود، این نرخ در استانبول 1.93 درصد شد تا شمار جمعیت این کلان شهر به 14 میلیون 657 هزار نفر برسد.

کارشناسان با تاکید بر وجود رابطه مستقیم بین رشد جمعیت و ببکاری تاکید دارند، نرخ رشد جمعیت در ورای قدرت اشتتغال زایی ( قدرت اقتصادی ) می تواند مشکل ساختاری بیکاری در ترکیه را تعمیق بخشد.

یعنی افزایش جمعیت به دنبال خود موضوع درآمد، اشتغال، آموزش، بهداشت، امنیت و مسائل زیست محیطی را دارد.

اوراش می گوید صرف با گفتن اینکه شما صاحب فرزند بیشتری شوید، کارها درست نخواهد شد. ترکیه به برنامه ریزی بسیار هوشمندانه و دور نگرانه نیاز دارد.

لذا ترکیه مجبور است برنامه اقتصادی خودرا طوری تنظیم کند که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی همسو و هماهنگ با تلاش ها برای افزایش نرخ رشد جمعیت باشد.

کارشناسان اقتصادی با تاکید بر اینکه ترکیه فرصت بسیار محدودی برای برون رفت از ساختار فعلی که بخش مهمی از جامعه با فقر سردرگریبان می باشد، دارد، می گویند پیش از اینکه ساختار جمعیت جوان به میانسال گرایش یابد، ترکیه باید مشکلات اقتصادی خودرا حل کند و گرنه با ساختار جمعیت میانسال نمی تواند به رشد تولید مطلوب برسد.