نقض حریم خصوصی در فضای مجازی را جدی بگیرد!

گروه فرهنگ و هنر - فرهنگ عمومی: صادق بیطرف: ورود به عصر ارتباطات در حالی اتفاق افتاده است که شهروندان بیشتر کشورهای جهان به دلیل عدم آموزش کافی، به ابعاد مختلف استفاده از تکنولوژی های نوین ارتباطی آگاه نیستند و همچنین به خطرات و سوء استفاده های احتمالی از این دستگاه ها علم ندارند.

طبق آمار منتشر شده از سوی وزارت ارتباطات در دو سال گذشته تعداد گوشی های هوشمند فعال در کشور از 2 میلیون به 40 میلیون افزایش یافته است. این رشد 2000 درصدی در حالی اتفاق می افتد که در عرصه حاکمیتی، اقدامات تأمینی لازم برای آموزش استفاده از این دستگاه های ارتباطی انجام نشده است.

به گزارش بولتن نیوز، این تکنولوژی های ارتباطی در صورت استفاده صحیح می تواند تأثیر زیادی در رشد و توسعه کشور و اشتغالزایی داشته باشد اما آن چیزی که اکنون شاهد هستیم بیشتر به عنوان وسیله ای برای گذران اوقات فراغت و البته متأسفانه در بیشتر موارد، این وسیله موجب شده زمان های مفید افراد که می باید در خدمت تلاش و کوشش برای توسعه و پیشرفت کشور باشد، را از آنها سلب کند.

یکی از خطرات عمده و بسیار مهم در این زمینه، مسأله امنیت اطلاعات و حریم خصوصی است. این موضوع اکنون در کشورهای پیشرفته جهان نیز دارای جایگاه ویژه ای است و خطرات عمده ای را برای کاربران به وجود آورده است. در کشور ما نیز این مسأله بسیار بغرنج تر و جدی تر مطرح شده است.

برخی کاربران ایرانی بدون توجه به مسائل امنیتی و حریم خصوصی، شخصی ترین رویداد های زندگی خود را که شاید در کشورهای غربی نیز جزء حریم خصوصی افراد محسوب شود و شهروندان آن کشورها از انتشار اطلاعات و تصاویر آن رویدادها امتناع می کنند، منتشر کنند.

لو رفتن و انتشار اخبار و تصاویر شخصی از افراد مشهور یا به عبارتی سلبریتی ها در فضای مجازی که این روز ها زیاد شنیده می شود، بخش عمده ای ریشه در این مسأله دارد که کاربران فضای مجازی با حد و حدود حریم خصوصی خود در فضای مجازی آشنا نیستند و از خطرات احتمالی انتشار آن در شبکه های اجتماعی آگاهی کافی ندارند.

البته انتشار تصاویر شخصی در فضای مجازی، جدا از متباین بودن با فرهنگ و ارزش های بومی و دینی کشور، موجب می شود تا افراد سودجو بتوانند از این فرصت، حداکثر سوء استفاده را ببرند. در ادامه به تعریف حریم خصوصی و اهمیت آن در فضای مجازی پرداخته می شود.

حریم خصوصی چیست؟

به طور کلی حریم خصوصی به معنای این است که فرد آزادانه حق داشته باشد در خلوت خود اطلاعات مربوط به خود را پنهان نموده و بر آن کنترل داشته باشد. اما مفهوم حریم خصوصی، مفهومی مدرن است که با رشد و توسعه رسانه ها اهمیت پیدا کرده است.

در سالیان دور به دلیل اینکه امکانات ارتباطی محدود بود و افراد جوامع در شهرها و محل های کوچک به زندگی می پرداختند، این مفهوم به هیچ وجه از اهمیت بالایی برخوردار نبود. اما امروزه با رشد و توسعه رسانه ها و در 20 سال اخیر با رشد سونامی وار اینترنت و فضای مجازی و در چند سال اخیر نیز شبکه های اجتماعی، اهمیت مفهوم حریم خصوصی صد چندان شده است.

در رسانه های قدیم، رویداد های عمومی و مهم برای جامعه اهمیت فراوان داشت اما امروزه شبکه های اجتماعی حول فعالیت های فرد فرد کاربران شکل گرفته و از این جهت، شبکه های اجتماعی بستری را فراهم آورده اند که در حریم خصوصی کاربران، توسط خودشان نقض شود. اما حریم خصوصی در فضای مجازی چیست و چه ابعادی دارد؟

زمینه های نقض حریم خصوصی در فضای مجازی

فضای مجازی به دلیل ماهیتی که دارد زمینه های زیادی را برای نقض حریم خصوصی فراهم آورده است که متأسفانه امروزه در کشورمان به شدت به آن مبتلا هستیم. در ادامه به این زمینه ها اشاره ای کوتاه می شود.

ناشناخته بودن فضای مجازی برای اکثریت کاربران

فضای مجازی به دلیل سرعت بالای نفوذ در کشورها و جوامع، عملاً فرصت آشنایی صحیح را از کاربران آن گرفته است و کاربران صرفاً خود را با موج های تکنولوژیک بدون اینکه اطلاعی از ابعاد گسترده آن داده باشند وفق می دهند. این مسأله منجر به عدم اتخاذ ملاحظات امنیتی در این فضا شده است.

امکان ناشناخته ماندن در فضای مجازی

فضای مجازی به دلیل امکان ایجاد هویت مجازی به کاربران، به آنها این امکان را می دهد که بدون اینکه اثری از هویت واقعی خود در آن به جا بگذارند، اقدامات خود را انجام دهند. این شرایط، فرصت مناسبی برای برخی افراد سودجو ایجاد می کند که بتوانند اقدامات خلاف خود را با هزینه اجتماعی بسیار پایین انجام دهند و از سوی دیگر قابلیت پیگیری آن اقدامات برای دستگاه های حاکمیتی محدود تر شده باشد.

در دسترس بودن کاربران در هر زمان و مکان

فضای مجازی امکان آنلاین بودن را به کاربران خود می دهد که یکی از جنبه ها و ویژگی های متفاوت این فضا با فضای حقیقی است. اما همین ویژگی که می تواند منافع بسیاری برای کاربران داشته باشد در زمینه نقض حریم خصوصی، به یک مسأله بسیار جدی تبدیل شده است. امکان آنلاین بودن برای یک هکر به معنی دسترسی در هر زمان و در هر مکان به قربانیان آنلاین خود است.

کاربران در کنار هکرها، بزرگترین ناقضان حریم خصوصی!

در خصوص زمینه های نقض حریم خصوصی در فضای مجازی به اختصار نکاتی گفته شد، اما باید بدانید که این حریم خصوصی بیش از اینکه توسط هکرها مورد سوء استفاده قرار بگیرد، توسط خود کاربران نقض می شود. کاربران اینترنت عموماً به دلیل عدم آشنایی با تبعات احتمالی عدم رعایت حریم خصوصی، خود به نقض آن مبادرت می ورزند.

روند فزاینده استفاده افراد از شبکه هایی که ماهیتاً فعالیت در آنها به معنای نقض حریم خصوصی است، حکایت از این مسأله دارد. برای مثال شبکه اجتماعی اینستاگرام که محوریت انتشار اطلاعات برای کاربران را با عکس و تصویر تعریف کرده است، یکی از جدی ترین و خطرناک ترین شبکه های اجتماعی برای نقض حریم خصوصی است.

کاربران بی اطلاع که علاقه مند به فعالیت در این شبکه هستند و احتمالاً به دلیل برخی از مسائل تربیتی و روانشناسی، مایل به جلب توجه دیگران هستند، با انتشار تصاویر خصوصی خود در این شبکه ها، به صرف گرفتن چند لایک به احساس رضایت کوتاه مدت می رسند ولی از این مسأله غافلند که هر روز برای گرفتن لایک بیشتر باید اقدامات متفاوت تری را انجام دهند.

همین مسأله وقتی به صورت رقابت بین کاربران خود را نشان دهد شاهد فاجعه ای از نقض حریم شخصی کاربران توسط خود آنها می شویم.

دشمن اصلی حفظ حریم خصوصی کاربران

با فراگیر شدن گوشی های هوشمند و رواج پدیده سلفی، کاربران مختلف اقدام به ثبت روزانه وقایع زندگی خود از طریق گوشی های همراه خود می کنند. این اقدام در صورتی که با اقدامات تأمینی و امنیتی مناسبی صورت گیرد می تواند تا حدودی از خطرات نقض حریم خصوصی بواسطه آن بکاهد. اما متأسفانه اکثریت قریب به اتفاق کاربران فضای مجازی به هیچ وجه نه با این اقدامات تأمینی آشنا هستند و نه حوصله انجام آنها را دارند.

یکی از مهمترین اقدامات تأمینی در این زمینه، عدم نگهداری تصاویر و ویدئوهای شخصی در گوشی موبایل است. زیرا این وسیله به علت همراه بودن با کاربر در ساده ترین حالت، احتمال سرقت آن بسیار وجود دارد. اما شاهد هستیم هر از چند گاهی با سرقت رفتن گوشی برخی افراد مشهور، تصاویر خصوصی و خانوادگی آنها فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را مملو می کند.

هک شدن تلگرام را جدی بگیرید

طبق آمارها اعلام شده تعداد کاربران تلگرام در کشور از عدد 20 میلیون نفر گذشته است. این به معنای استفاده یک چهارم مردم ایران از این نرم افزار پیام رسان است. اما امروزه با یک جستجوی کوچک در اینترنت در خواهیم یافت که شیوه های بسیار ساده ای برای هک کردن این نرم افزار پیام رسان موجود است که حتی یک نوجوان با آشنایی ابتدایی با رایانه و تلفن همراه می تواند مبادرت به هک کردن کاربران آن کند. حتی در مورد اخیر که انتشار تصاویر شخصی یک بازیکن مشهور فوتبال منجر به بازداشت او شد وکیل وی ادعا کرد که تلفن همراه موکلش توسط یک نوجوان 16 ساله هک شده بود.

برای جلوگیری از هک شدن تلگرام دقت کنید که هیچگاه و به هیچ فردی کد تأیید که از طریق تلگرام برای شما ارسال می شود، را ندهید. از سوی دیگر اگر از چند دستگاه برای استفاده از تلگرام استفاده می کنید، پس از پایان استفاده حتماً از نرم افزار تلگرام خارج شوید. نکته مهم دیگر نیز بر روی لینک هایی که مشکوک هستند کلیک نکنید که این راه در حال حاضر یکی از ساده ترین روش های ممکن برای هک کردن تلگرام است.

منبع: دو هفته نامه احرار آذربایجان