همیشه شایعاتی بوده مبنی بر اینکه صدا و سیما لیستی سیاه دارد از کسانی که نباید تهیهکنندگان برنامههای مختلف نباید سراغشان بروند. برخی هم میگویند چنین لیست وجود خارجی ندارد. دستور ممنوعالتصویری افراد در سازمان صداوسیما سرّی است و ما باید دائما از افراد خاصی که این اطلاعات را دارند استعلام کنند. چون گاهی تصویر یک فرد امروز مجاز است و فردا نیست یا در شبکههای سراسری ممنوع است و در شبکههای استانی مجاز است. این مساله هم اعلام نمیشود .
کامبیز نوروزی حقوقدان متخصص در عرصه حقوق فرهنگی ددرباره الزامات حقوقی ممنوعالتصویری در سازمان صداوسیما و حواشی و اتفاقات هفته گذشته تلویزیون توضیح میدهد.
در قوانین ماده قانونیای مبنی بر ممنوعالتصویری در صداوسیما داریم؟
در حقوق و تکالیف رسانهها در مورد انتشار اخبار تصاویر مربوط به اشخاص مختلف باید مواردی را از هم تفکیک کرد؛ اولا نوع رسانه؛ در ایران صداوسیما رسانه انحصاری رادیو و تلویزیون است. در برنامههای مختلفی که پخش میشود یک عده به عنوان کارشناس یا احیانا هنرمند یا عناوینی از این قبیل به برنامه دعوت میشوند، انتخاب این اشخاص جزو حقوق سازمان و تهیهکننده است.
حقوق تهیهکننده یا سازمان؟
حقوق سازمان که از طریق تهیهکننده اعمال میشود. تهیهکننده یا سازمان میتوانند فردی را به برنامه دعوت کنند. در حقیقت سازمان صداوسیما اصلا موظف نیست که حتما افراد معینی را به برنامههایش دعوت کند؛ میتواند دعوت نکند. وقتی صداوسیما انحصاری است قاعدتا باید سلیقهها و گرایشهای مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی که در حدود قوانین کشور وجود دارند بتوانند سهمی را از برنامههای صداوسیما داشته باشند. خیلی اوقات این قاعده در صداوسیما رعایت نمیشود.
مثل جریان آقای ظریف و برنامه نود؟
در مورد مصاحبهای که آقای فردوسیپور با آقای ظریف داشتند جلوگیری از پخش این مصاحبه با هیچیک از قواعد حقوق رسانه و بهخصوص حقوق ناظر بر رادیو و تلویزیون انحصاری جمهوری اسلامی منطبق نیست. شخصیتهایی هم هستند که به دلیل موقعیت برجسته اجتماعی و سیاسی، اخبارشان در زمره اخباری است که در جامعه مورد توجه و حساسیت است. اتخاذ سیاست تحریمی علیه اینها نقض حقوق اولیه مربوط به گردش آزاد اطلاعات است. در مورد اول در یک وضعیت انتخابی قرار داریم، یعنی تلویزیون میتواند تشخیص بدهد در فلان برنامه کسی را دعوت کند یا نکند؛ یعنی سلیقهای است اما در نوع دوم با یک امر تکلیفی مواجه هستیم. در فرآیند گردش آزاد اطلاعات، جامعه باید از اطلاعات و اخبار آگاهی داشته باشد و شخصیتهایی هم وجود دارند که حضور و رفتار و عملکرد اینها در جامعه دنبال میشود و اهمیت دارد. سانسور اخبار یا تصاویر یا صدای اینها خلاف اصل گردش آزاد اطلاعات است.
ظاهرا آقای کفاشیان هم به دلیل موافقت با شکایت از تلویزیون بهخاطر ندادن حق پخش بازیهای لیگ برتر ممنوعالتصویر شدهاند.
انحصار همواره موجب قدرت میشود؛ به همین دلیل در تمام زمینهها مقرراتی پیشبینی میشود که از انحصار، استفاده بیش از حد مجاز حقوقی نشود. چون رادیو و تلویزیون ایران انحصاری است حتی در برنامههای عادی که کارشناس یا شخصی دعوت میشود باز باید ترکیبی رعایت شود که سلیقههای مختلف فکری و هنری و سیاسی سهم داشته باشند.
در قانون اساسی برای این مساله ماده قانونی وجود دارد؟
در اصل ۱۷۵ قانون اساسی تاکیده شده است که باید آزادی بیان با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور در سازمان صداوسیما رعایت شود یعنی این سازمان در برنامههای خودش قطعا باید به اصل آزادی بیان توجه داشته باشد و مکلف است آن را رعایت کند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com