آن روی سکه فولاد و پاسخ مسئولان صنعتی

واردات 2.7 میلیون تن فولاد در حالی که سه میلیون تن از این کالا ذخیره داریم؛ از موضوعاتی است که اخیرا این صنعت را در کنار دیگر مشکلاتش با چالش مواجه کرده است؛ مشکلاتی که تولیدکنندگانش آن را "کمبود نقدینگی، تبعیض وزارت صنعت بین تولیدکنندگان خصوصی و خصولتی و سوء مدیریت" می‌خوانند.

لذ ا شب گذشته مهدی کربایسان رئیس هیات عامل ایمیدرو، ولی‌الله افخمی‌راد رییس سازمان توسعه تجارت، علی‌محمد ابویی، تولیدکننده فولاد و محمود مقدم کارشناس مسائل فولادی در نشستی در این باره به بحث و بررسی پرداختند.

به گزارش بولتن نیوز، ولی‌الله افخمی راد - معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت - با اشاره به مشکلات مربوط به تعرفه‌ها بیان کرد: مجموعه دستگاه‌های ذی‌ربط برای تنظیم تعرفه واردات نهایت دقت خود را انجام می‌دهد؛ شاید در برخی کشورها به گونه‌ای است که به سرعت می‌توان تعرفه را بالا برد و از واردات کالا ممانعت کرد اما در کشور ما وقتی تعرفه‌ای از کمیسیون ماده یک تا هیات وزیران مراحل خود را می‌گذراند، مقداری زمان‌بر است.

در ادامه علی‌محمد ابویی - تولیدکننده فولاد - با اشاره به وضعیت تولیدکنندگان فولاد بیان کرد: نیاز به افزایش تعرفه واردات نداریم. بازرگانی یک هنر است و ما اگر بخواهیم به WTO بپیوندیم و اقتصاد رقابتی ایجاد کنیم، نباید قیمت‌های بورس کالا یا صادرات‌مان کمتر باشد. از اول سال 250 درصد افزایش تعرفه داشتیم و ارز را قطع کردیم اما مشکلات ما با توجه به نهادهای دولتی بیشتر سوء مدیریت و طبق گفته رئیس جمهور، مدیریت دولت و خصولتی‌ها مربوط است.

همچنین مهدی کربایسان - رئیس هیات عامل ایمیدرو - در پاسخ به اینکه با وجود ادغام وزارت صنعت و بازرگانی با هدف هماهنگی بیشتر بین سیاست‌های تجاری، تولیدی و صنعتی، چرا مساله تعرفه‌ها هنوز حل نشده است؟ گفت: تعرفه دو قسمت دارد و در بخش‌های تجاری و بازرگانی و بخش تولیدی ممکن است نظرات متفاوت باشد. مشکل اجرای تعرفه‌ها در کشور این است که بروکراسی تصویب، چندین ماه طول می‌کشد، زیرا تعرفه پس از این که در کمیسیون ماده یک تصویب می‌شود باید به تصویب دولت هم برسد و در صف دولت قرار می‌گیرد که این موضوع فقط به فولاد مربوط نیست.

وی افزود: در مورد فولاد باید روزانه تعرفه‌ها را بررسی کرد، زیرا با کاهش قیمت‌ها در حوزه فولاد ممکن است نیاز باشد چند ماه دیگر تعرفه‌ها اصلاح شود. امسال واردات بعضی محصولات فولادی به صورت ممزوج بود، یعنی فولاد خالص نبود اما در تعرفه آزاد قرار گرفته بود که نرخ‌های پایین‌تری داشت و به این ترتیب قانون را دور زده بودند.

در ادامه رییس سازمان توسعه تجارت در پاسخ به اینکه آیا بین بخش تجارت و معدن درباره تعرفه‌ها اختلاف وجود دارد؟ گفت: در بحث‌های صنعتی ممکن است این مسائل وجود داشته باشد؛ پیشنهادی که در کمیسیون ماده یک مطرح می‌شود به بحث گذاشته می‌شود. تردیدی نیست که ضوابط ما به گونه‌ای است که در مقام مقایسه با خارج، یک تاخیر زمانی دارد. در کشورهای خارج هم وقتی کالا به قیمتی بسیار ارزان‌تر از قیمت واقعی خود عرضه می‌شود ساز و کاری که دارند؛ به گونه‌ای که می‌توانند در زمان کوتاه، برخورد درست و منطقی داشته باشند اما این روند از زمان مطرح شدن تا مرحله عمل در کشور ما طولانی است.

وی در پاسخ به این سوال که بین سیاست های تجاری و تولیدی و صنعتی تا چه حد هماهنگی برای مواجهه با مشکلات وجود دارد؟ اظهار کرد: مادامی که وزارت صنعت، معدن و تجارت به صورت دو وزارتخانه کار می‌کردند، انتقال مسائل و مشکلات با تاخیر انجام می‌شد اما از مزایای ادغام وزارت صنعت و معدن با وزارت بازرگانی این است که رفع مشکلات بخش تولید را سرعت داده است و کارها با سرعتی بسیار متفاوت نسبت به گذشته انجام می‌شود.

کرباسیان که در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری سخن می‌گفت، به مشکلات خارجی صنعت فولاد مانند تعرفه‌ها و واردات از چین نیز اشاره و اظهار کرد: از مشکلاتی که در صادرات داریم و طی چند سال گذشته هم بوده، این است که صادرات را بر اساس نیاز داخلی تعیین می‌کنیم یا در رابطه با واردات ارز مبادله‌ای در مقابله با ارز آزاد داده می‌شود. در صورتی که نباید صادرات را محدود کنیم، زیرا به دست آوردن بازار ثابت بسیار مهم است.

تاثیرات مستقیم غیر فعال بودن مسکن و افت شدید تولیدات لوازم خانگی و خودرو در صنعت فولاد

وی با تأکید بر مشکلات داخلی صنعت فولاد از جمله نقدینگی و بالا بودن نرخ تسهیلات و استراتژی انحصار صادرات به کشورهایی همچون عراق و افغانستان بیان کرد: جابجایی پول از نکات مهم است و صادرات ما چون از مسیر صرافی عمل می‌شود نمی‌تواند در همه جا صورت بگیرد و این از موانع موجود است. همچنین باید بپذیریم وقتی در کشور هنوز حوزه مسکن فعال نیست یا بعضی تولیدات لوازم خانگی و خودرو با افت شدید مواجه است، تأثیرات مستقیم در صنعت فولاد دارد.

رئیس ایمیدرو با اشاره به تولید فولاد به صورت تیرآهن و ساختمانی به جای آلیاژ که ارزش افزوده بالاتری دارد، گفت:‌ باید نوع کالاهای فولادی خود را تغییر دهیم و این مسیری است که باید طی شود.

علت گران تمام شدن صنایع فولادی سوء مدیریت است

در ادامه ابویی به عنوان نماینده تولیدکنندگان فولاد در پاسخ به اینکه آیا سیاست‌گذار یا مدیری که در بخش فولاد تأثیرگذار است، مشکل دارد یا اینکه سیاست‌ها به ضرر اشتغال‌زایی و تولید داخل است؟ گفت: ما به عنوان تولیدکننده از وزیر صنعت درخواست کردیم ابتدا نیاز داخلی را تأمین کند. همچنین ما نمی‌توانیم در بورسی فعالیت کنیم که قیمت کالا در آن با قیمت بیرون تفاوت دارد، زیرا این به بخش خصوصی صدمه می‌زند و علت گران تمام شدن صنایع فولادی سوء مدیریت است.

وی افزود: ما عوامل تولید مثل سنگ آهن، انرژی و کارگر ماهر را داریم اما بخشی از مشکل ما به دلیل هزینه‌های بالای بانکی و بخشی نیز هزینه‌هایی است که در سیستم دولتی جاری شده و صنعت فولاد را غیرقابل رقابت حتی با صنعت ترکیه کرده است.

ردپای انحصار در بازار فولاد

این تولیدکننده فولاد با بیان اینکه برای قیمت‌سازی انحصار ایجاد شده است، افزود: ارتباط‌هایی که بین خصولتی‌ها و بخش دولتی است رقابت بزرگی را در مقابله با بخش خصوصی ایجاد کرده که می‌تواند با قیمت پایین‌تر رقابت کند، به شرطی که نحوه قیمت‌گذاری چه در نهادها و چه در مواد اولیه شفاف باشد، زیرا در حال حاضر در بورس کالا قیمت مواد اولیه و قیمت نهایی محصولات غیرواقعی است.

ابویی در پاسخ به اینکه آیا در بحث واردات فولاد از چین انگیزه پورسانت وجود دارد؟ اظهار کرد:‌ ما در شرایط تحریم هستیم و برای واردات، انتقال ارز و خرید از چین قطعا گران‌تر از شرایط معمول است و واردات با انگیزه پورسانت منطقی نیست.

در ادامه کرباسیان نیز در پاسخ به وجود ارتباط ناسالم بین تولیدکننده‌های فولاد خصولتی و وزارت صنعت، معدن و تجارت بیان کرد: در کشور دو طرف تولید و تقاضا وجود دارد و وقتی بخشی از میزان تولیدات باقی مانده است یعنی بازار تقاضا وجود نداشته، قیمت‌ محصولات فولادی از جمله میلگرد، تیرآهن و... از ابتدای سال افت جدی داشته است.

این معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: سود سهم شرکت‌هایی مثل ذوب‌آهن به حدی کاهش پیدا کرده که سود سه ماهه خود را در بورس منفی اعلام کرده‌اند که این نشان می‌دهد سودآوری این شرکت‌ها کاهش یافته است.

وی با اشاره به دیگر امتیازات دولت برای تولیدکنندگان فولاد اظهار کرد: قانون گمرک اجازه داده اگر قیمت تولید داخلی نسبت به محصول خارجی مناسب نباشد می‌توانند برای مصرف اقدام به واردات موقت کنند، جنس را تولید و آنگاه اگر می‌خواهند صادر کنند و این از امتیازاتی که برای تولیدکنندگان قرار داده شده است.

کرباسیان در پاسخ به اینکه آیا وزارت صنعت، معدن و تجارت بین تولیدکنندگان کاملا خصوصی و تولیدکننده خصولتی و دولتی تفاوتی قائل می‌شود؟ گفت: بخش خصوصی در بازار عرضه و تقاضا کار می‌کند و تولیدات کارخانجات خصولتی هم در بورس عرضه می‌شود؛ بنابراین نمی‌توانیم تفاوتی قائل شویم زیرا بازار عرضه و تقاضا در اینجا عمل می‌کند.

اما ابویی در این باره اظهار کرد: مدیرانی که وزارتخانه منصوب می‌کند ارتباطات بیشتری دارند که منتهی به اعمال نظرات بیشتر است. همچنین وقتی قیمت یک کالا در بورس گران‌تر از بازار آزاد است بخش خصوصی نمی‌تواند اعتماد کند، زیرا این قیمت‌گذاری شفاف نیست.

وزارت صنعت، تبعیضی قائل نمی‌شود

که رییس هیات عامل ایمیدرو در پاسخ به اظهارات ابویی اینگونه توضیح داد که برخی از کارخانجات که نقدینگی مشکل اصلی آن‌هاست حواله‌هایی که می‌دهند یا در بورس می‌فروشند در بازار آزاد زیر قیمت معامله می‌کنند و واقعیت تبعیض این است اما وزارتخانه تبعیضی قائل نمی‌شود.

در ادامه این برنامه، محمود مقدم - کارشناس مسائل فولادی - در پاسخ به اینکه آیا صنعت فولاد طبق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی که مصونیت از آسیب‌های بیرون به صنعت و اقتصاد است، پیش می‌رود؟ بیان کرد: از شاخص‌های پیگیری اقتصاد مقاومتی که مورد تأیید مقام معظم رهبری است اهتمام ویژه دولت به تولید و اشتغال است و از مهمترین راه‌های آن این است که نظام تعرفه هوشمندانه و با سرعت عمل کند اما در حال حاضر این‌طور نیست.

وی با اشاره به جنگ اقتصادی موجود بیان کرد: آمریکایی‌ها می‌توانند به سرعت تغییر نگرش دهند و خیلی سریع چتر حمایتی را به عنوان تولید صنعت فولاد اجرا می‌کنند اقتصاد خیلی بهتری نسبت به ما دارند اما اقتصاد ما نسبت به آن‌ها آسیب‌پذیرتر است و برای حل این مشکل باید تصمیم‌گیری در سیستم حاکمیتی سرعت عمل بسیار زیادی داشته باشد.

نظام تعرفه‌ای هوشمندانه و سریع عمل نمی‌کند

مقدم همچنین در پاسخ به اینکه آیا با ادغام وزارت صنعت در بازرگانی تصمیم‌گیری درباره تعرفه‌ها سریع‌تر انجام می‌شود؟ اظهار کرد:‌ از اهداف اولیه این ادغام این بود که تصمیم‌گیری سرعت بگیرد اما در حال حاضر تفاوت چندانی نکرده است.

همچنین کرباسیان در ادامه با اشاره به بحث اقتصاد مقاومتی گفت: مقام معظم رهبری فرمودند "اقتصاد مقاومتی باید محور باشد و از خام‌فروشی جلوگیری شود". از اصلی‌ترین مواردی که می‌توان در صنایع معدنی به آن پرداخت فولاد است. ما در حال حاضر دو میلیارد و 700 میلیون تن سنگ آهن شناخته شده در کشور داریم و گاز هم به وفور وجود دارد که این دو از مواد اولیه فولاد است. سنگ آهن به کنستانتره، گندله، آهن اسفنجی، شمش و سپس به فولادهای مختلف تبدیل می‌شود و اولین مشکل دولت جدید عدم توازن و تعادل این موارد است.

وی در پایان اظهار کرد که در حال حاضر از نظر گندله که ماده اولیه اصلی فولاد است حدود 10 میلیون تن کسری داریم و از اقداماتی که در دو سال اخیر انجام شده، ایجاد توازن است و کارخانجات کنستانتره و گندله فعال شده و تا سال آینده 10 میلیون تن گندله جدید وارد می‌شود که در آن صورت می‌توانیم از واردات مصون شویم و ارزش افزوده بیشتری پیدا کنیم.