ضرورت ایجاد نهادی برای مسلمانان روسیه

ایلدار نورایمانوف مدیرکل انتشارات «مدینه» و عضو بنیاد حمایت از فرهنگ، علم و آموزش اسلامی وابسته به شورای مفتیان روسیه اخیرا در نشستی در کمیته اتحادیه­ های غیردولتی و سازمان ­های دینی درباره «وضعیت حقوق مسلمانان در روسیه؛ امروز و آینده» به ایراد سخن پرداخته که در ادامه اهم سخنان وی آورده شده است.

«امروز وضعیت دفاع از حقوق مسلمانان در کشور، ویژگی­های به خصوصی دارد. از خوش اقبالی ماست که ولادیمیر پوتین رییس جمهور کشور، حامی اصلی حقوق مسلمانان و ضامن قابل اعتماد قانون اساسی برای حفظ حقوق و منافع شهروندان است. با این حال، رییس جمهور نمی­تواند در هر مساله شخصا وارد شود و همین مساله، ضرورت وجود یک سیستم موثر متناسب با قوانین کشور بدون در نظر گرفتن قومیت و باور دینی را آشکار می­سازد.

اما به طور کل در بخش حمایت از حقوق افراد، مشارکت کاملی بین حکومت نهادهای غیردولتی وجود ندارد و مسئولیت­ها را به دوش ولادیمیر پوتین می­‌اندازند؛ از این رو به جای تاسیس یک نهاد کارآمد، به دنبال مقام مهربان می­گردیم. همین چندی پیش بود که ولادیمیر پوتین به حمایت از کتاب مقدس مسلمانان برخاست.

دادگاه­ها در ارایه حکم خود دایما دچار اشتباه شده و از کارشناسان ناکارآمد و نتیجه ­گیری­های بی­پایه و اساسی بهره می­گیرند که تصویر روسیه را در صحنه بین­الملل و بویژه در دنیای اسلام خدشه­ دار می­کند. تصمیمات اشتباه در این حوزه و اعمال محدودیت های بی ­اساس، به دست گروهک­ هایی همچون داعش بهانه می­دهد؛ آنها با استناد به ممنوعیت و یا محدودیت در ترویج قرآن و حدیث و زندگی پیامبر و آثار دانشمندان بزرگ اسلامی، ممانعت از احداث مساجد و یا جلوگیری از حجاب در مدارس، روسیه را دشمن اسلام می­نامند و فتوای جهاد مسلحانه با روسیه می­دهند. در کشوری که به ارزش­های دینی و پیروان اسلام احترام گذاشته می­شود، احساس بیگانگی با حکومت و افکار افراط­گرایانه رشد پیدا می­کنند.

با دخالت رییس جمهور، حکم اشتباه از سوره الفاتحه لغو شد، گویی تا پیش از این کارشناسان متوجه رفتار اشتباه خود نبودند. اما هنوز تکلیف سایر متون اسلامی و از جمله احادیث و زندگی پیامبر (سنت) روشن نیست. سایر ادیان سنتی کشور (مسیحیت ارتدوکس، یهود و بودا) نیز با همین مساله روبرو هستند. پروسه طولانی کسب اجازه برای احداث مسجد در برخی شهرهای بزرگ کشور و منع حجاب در مدارس و تعقیب و آزار فعالان دینی که مطیع قوانین هستند نیز در زمره مشکلات امروز قرار می­گیرند.

در شرایط کنونی، برای جلوگیری از اشتباهات بعدی در گوشه و کنار کشور، باید مجموعه اقدامات فوری در حوزه حقوقی – کارشناسی اتخاذ گردد و افتضاحی که در جریان منع ادبیات دینی و سایر تصمیم گیری­های غیرمسئولانه بوجود آمد، نباید تکرار شوند.

ما مسلمانان باید به جای حرف، نهادی همچون برادران ارتدوکس و یهود خود و حتی پروتستان­ها و کریشناها تاسیس کنیم که قادر به تبیین مواضع ما و دیده­بانی درست در حوزه ادبیات دینی و موارد مرتبط با آن باشد. تحقق این تصمیم، مستلزم تعامل با برادران و شرکایمان در گفتگوی ادیان و بویژه کلیسای ارتدوکس روس است؛ زیرا مشکلات ما و راه­ حل­های آنها در بسیاری موارد با کلیسای ارتدوکس یکسان هستند.

در حال حاضر تعداد زیادی از حقوق­دانان، کارشناسان و سازمان­های دفاع از حقوق بشر در تمام جلسات دادگاه­های روسیه حضور پیدا می­کنند، اما فعالیت آنها تا کنون نتیجه بخش نبوده، زیرا فاقد سیستم است. امیدوارم که مقامات تاتارستان، باشقیرستان، چچن، اینگوشتیا و دیگر مناطقی که عمدتا مسلمان نشین هستند از پیشنهادات حاضر حمایت به عمل آورند؛ زیرا موارد ذکر شده، موقعیت مومنین را در این مناطق دچار تزلزل می­کند.