سوژه خوب «پی ۲۲» قربانی ضعف تکنیکی و ساختاری شده است

به گزارش بولتن نیوز به نقل از فارس، فرودین67 «ناوچه جوشن» در درگیری مستقیم نظامی بین ایران و آمریکا- از معدود تقابل‌های مستقیم ایران و امریکا- به اعماق آب‌های خلیج فارس رفت و این حادثه حالا دستمایه ساخت فیلم پی 22 قرار گرفته است. ناگفته پیداست که استقامت و پافشاری شهدای عزیزمان در حراست از مرزهای آبی کشورمان در آن روز ستودنی است و شخصا بارها روایت آن جنگ نابرابر را از زبان دریاداری که امروز در کسوت مشاور امیر سیاری است شنیده و بغض کرده‌ام.

اما این یادداشت صرفا در مورد پرداخت سینمایی آن روایت تاریخی است و احیانا بر شمردن نقاط ضعف فیلم خدشه‌ای بر جان فشانی مردان ستبر نیروی دریایی ندارد. ضمن اینکه این مسئله که از میان تمام رشادت‌های غیورمردان نیروی سرفراز دریایی ارتش جمهوری اسلامی- که به جهت آشنایی با این عزیزان از عمق تلاش‌های اقتصادی و نظامی آنها در طول جنگ و پس از آن باخبرم- ماجرایی برای ساخت یک فیلم سینمایی انتخاب می‌شود که ما درظاهر در آن شکست خورد‌ه‌ایم خود سوالی جدی است.

فیلم سینمایی«پی22» دهمین ساخته حسین قاسمی جامی در کسوت کارگردان است که ماجرای رویارویی یکی از تکاوران نیروی دریایی را با ناو آمریکایی که ناوچه جوشن را غرق کرده روایت می‌کند. تکاوری که در روز عروسی دخترش اتفاقی او را به دریا می‌کشاند و  فرصتی می‌شود تا گذشته خود را مرور کند.

«پی22» علی‌رغم آنچه گفته می‌شود که فیلمنامه خوب و کاملی پیش از ساخت داشته است، در ساخت به شدت الکن است و اگر بخواهی حرف آخر را اول بزنی باید گفت که فیلم در لحظات پایانی تازه شروع می‌شود.

فیلم از یک مراسم عروسی و یک درخواست برای غواصی از جانب پسری جوان که در شب مراسم عروسی‌اش قرار دارد آغاز می شود، فیلم پس از دقایق ابتدایی به گذشته می‌رود و روز غرق شدن ناوچه جوشن را یادآور می شود، تقریبا تا این دقایق شما با روایتی روبرو هستید که در مسیر اصلی جلو نمی‌رود و اساسا به ماجرای اصلی بی‌ارتباط است.

از این دقایق به بعد نیز شما بجز چند سکانس خوب چیز دیگری نمی‌بینید. کارگردان با اضافه کردن چند بازیگر زن به اثر و ایجاد یک مراسم ازدواج سعی کرده کشش دراماتیک فیلم را بیشتر کند اما با وجود دیالوگ‌های سطحی و در برخی مواقع شعاری و آزار دهنده کاری از پیش نبرده است. 

نکته‌ی اساسی اما این است که ظاهرا هدف از سینمایی شدن ماجرای غرق شدن ناوچه جوشن، نشان دادن رشادت شهیدان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و ارائه‌ی تصویری عاشورایی از این مقاومت و جانفشانی بوده است.

درواقع فیلم قرار بوده نشان دهد که ما با دست خالی صحنه را خالی نکردیم و جلوی ناوچه و هلی کوپترهای آمریکا ایستادیم و حتی شهادت و غرق شدن ناوچه هم برای ما یک پیروزی است. اما اگر از روی کاغذ خارج شویم و به خود اثر نگاهی بیندازیم، ما- مخاطب- در صحنه‌ها و فضا و دیالوگ‌های فیلم ابدا احساس حماسه و حس غرور از مقاومت در مقابل دشمن درک و دریافت نمی‌کنیم.

برای ساخت «پی22» 3 سال قبل هزینه‌ای نزدیک به یک میلیارد و دویست میلیون تومان- بدون در نظر گرفتن امکانات دریایی، نیروی انسانی، هزینه غذا و هتل که همه را نیروی دریایی بر عهده گرفته بوده است- انجام شده است، اما با یک بار دیدن اثر متوجه می شوید که چنین هزینه‌ای اصلا با خروجی کار همخوانی ندارد.

به یاد بیاوریم که سال گذشته در همین ایام شنیده می‌شد که «پی 22» برای حضور در جشنواره آماده می‌شود اما درنهایت از جشنواره کنار گذاشته شد، چرایی حذف فیلم از جشنواره را با دیدن فیلم بخوبی در می یابید، علاقمند بودم وقتی بعد از مدت‌ها اثری پیرامون نیروی دریایی می‌بینم اثری قابل قبول و با رعایت حداقل استاندارهای یک فیلم متوسط باشد اما حاصل کار شبحی از دلاوری‌های دریادلان عزیزمان را نیز نتوانسته به نمایش بگذارد.

نکته‌ی اساسی این است که ظاهرا سرمایه‌گذاران و تهیه‌کننده‌ی اثر به این موضوع اهمیت نمی‌دهند که یک «سوژه» و «موضوع» حتی اگر روی کاغذ و درکلام حماسی و تاثیرگذار باشد، لزوما در اثر تصویری نهایی اینچنین نخواهد بود. میزان تاثیرگذاری هر فیلم را میزان قوت و ضعف‌های «ساختاری» و «تکنیکی» آن تعیین می‌کند و پی22 از همینجا ضربه‌ی اساسی را خورده است.

کاری به نیت خیر سازندگان فیلم در قضاوتمان نسبت به این اثر- و تمام آثار مشابه نداریم- مسئله این است که حالا منِ مخاطب با فیلمی روبه‌رو هستم که هیچ تصویری از رشادت و دلیری مردان غیور نیروی دریایی در آن نیست و این نه‌تنها کمک به این مردان نیست بلکه ظلم در حق آنهاست.