شرط «تولید صیانتی نفت» در قراردادهای جدید نفتی ایران

گروه اقتصادی-مهدی یاوری*با رسانه‌ای شدن متن  مصوبه هیئت دولت درباره کلیات الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران موسوم به IPC، فضای اندکی برای بررسی و نقد این الگوی قراردادی برای کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه  فراهم شد زیرا این مصوبه نیز حاوی جزئیات مورد نیاز برای بررسی کارشناسی این قراردادها نیست و صرفا کلیاتی از این مدل را مطرح کرده است.

به گزارش بولتن نیوز،شرکت‌های سرمایه‌گذار در توسعه میادین نفتی ایران به دنبال کسب سود حداکثری هستند و ایران نیز به دنبال تحقق تولید صیانتی نفت از این میادین است. سید نصرالله ابراهیمی مشاور کمیته تدوین الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران، در نشست «از دارسی تا IPC» در تاریخ 28 آبان ماه در دانشگاه امام صادق(ع) ، پشتوانه تحقق تولید صیانتی را همسویی منافع کشور با منافع شرکت‌های سرمایه‌گذار اعلام کرده است. این در حالی است که سود شرکت‌های سرمایه‌گذار در بسیاری موارد در تولید حداکثری بدون توجه به تولید صیانتی میدان تعریف می‌گردد. در این مدل جدید قراردادی، شرکت‌های سرمایه‌گذار به ازای تولید هر بشکه نفت، پاداشی دریافت می‌کنند اما در برخی شرایط، انجام این کار منجر به تولید غیرصیانتی از میادین نفتی می‌شود. به عنوان مثال، اگر در دوره‌ای قیمت جهانی نفت افزایش پیدا کند ممکن است سرمایه‌گذار دید کوتاه مدت به میدان نفتی پیدا کند و نیاز به تولید حداکثری از میدان را مد نظر قرار دهد. در این حالت، رعایت تولید صیانتی که با تثبیت یا حتی کاهش تولید از آن میدان همراه است در تضاد با سود حداکثری شرکت‌های سرمایه‌گذار است (1).

برای اصلاح این وضعیت، ضروری است که ترکیب کمیته مشترک مدیریت بر تولید اصلاح شود. در مدل جدید قراردادی، برای نظارت بر تولید صیانتی، کمیته مشترک مدیریت بر تولید به صورت مساوی از پیمانکار و کارفرما بر میزان تولید، سرمایه‌گذاری و مسایل مالی و فنی نظارت دارد،بنابراین برای تضمین تولید صیانتی میدان نفتی  ضروری است اختیارات نمایندگان کارفرما (ایران) در کمیته مشترک از 50 درصد فعلی بالاتر باشد تا کشور قدرت بیشتری در مدیریت مخزن و نظارت بر تولید صیانتی از آن داشته باشد.

 البته باید توجه داشت که همانطور که مسعود درخشان، استاد اقتصاد انرژی دانشگاه علامه طباطبایی در همان نشست دانشگاه امام صادق(ع) عنوان کرده است،تا زمانی که برنامه توسعه و تولید از مخازن (MDP)  توسط مهندسان ایرانی طراحی نشود و حق وتو با آنها نباشد، تولید صیانتی از مخازن نفتی کشور تضمین نخواهد شد.