نگاهی به فعالیت‌های مرکز آمار ایران+پیام‌های سیف و بان‌کی‌مون

به گزارش بولتن نیوز، چهار سال پیش در سال 1390 مرکز آمار در قالب مؤسسه دولتی و وابسته به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور فعالیت می‌کند و به عنوان مرجع رسمی تهیه، اعلام و انتشار آمارهای رسمی کشور معرفی شد. شاخص قیمت و تولید یا همان نرخ تورم و رشد در کنار آمارهای بیکاری و وضعیت صنعت و معدن، سرشماری جمعیت، قیمت‌ها و میزان فروش در بخش ساختمان و مسکن، قیمت انرژی برای بخش‌های مختلف اقتصادی، مقایسه دوره‌های مختلف کسب و کار در بخش کشاورزی، جنگلداری و شیلات، حساب‌های مالی و بسیاری از آمارهای دیگری که وظیفه نشر آن بر عهده مرکز آمار است از جمله مهمترین ابزارهای سیاستی دولت‌ها برای تحلیل وضعیت اقتصادی و برنامه‌ریزی برای آینده آن به حساب می‌آیند.

امروز ( 28 مهر) در تقویم با نام روز جهانی آمار نام‌گذاری شده است و این درحالی‌است که در همین روز‌ها بازار تحلیل آمارهای کلان و برنامه‌ریزی نظم‌بخشی به آن‌ها برای روزهای آینده بیش از پیش داغ شده و با بسته سیاستی جدید دولت در راستای افزایش رونق و جلوگیری از بازگشت دوباره اقتصاد به روزهای تلخ رکود، نگاه‌ها به آمار رشد است که این مرکز به عنوان تنها مرجع رسمی آمار قرار است آن را منتشر کند، آماری که مدت‌هاست از انتشار آن بازمانده است.

اگر چه بانک مرکزی نیز از گذشته در کنار مرکز آمار به انتشار شاخص‌های کلان اقتصادی اقدام می‌کند، اما رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و البته رییس مرکز آمار معتقد است که این مرکز می‌تواند تنها مرجع رسمی انتشار آمار باشد و حتی این اعتقاد تا طرح مسئله جلوگیری از انتشار آمار از سوی بانک مرکزی نیز پیش‌رفت.

شاخص‌های قیمت، صنعت و معدن، فرهنگ و گردشگری، کشاورزی، جنگلداری و شیلات، نیروی انسانی، آموزش، انرژی، بازارهای مالی، بازرگانی، جمعیت، حساب‌های مالی، حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات، ساختمان و مسکن و هزینه و درآمد خانوار از جمله سرفصل‌هایی است که این مرکز در فواصل زمانی معین و دوره‌های مختلف به بررسی آن‌ها می‌پردازد، برخی از آن‌ها هر ماهه از سوی این مرکز منتشر می‌شوند، برخی هر سه ماه یک‌بار و به این ترتیب هر کدام در دوره ‌های مشخص انتشار می‌یابند و البته در این بین آمارهای تعیین کننده ای نیز هست که مرکز آمار طی دوره‌های طولانی درمورد آن‌ها موضع سکوت اختیار کرد.

در کنار آمارهای موضوعی، سرشماری‌ها نیز از جمله حوزه‌های کاری مهم مرکز آمار است به این ترتیب که سرشماری عمومی نفوس و مسکن که از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۸۵ هر ۱۰ سال یک بار اجرا شد و از سال ۱۳۹۰ نیز هر ۵ سال یک بار اجرا خواهد شد، سرشماری عمومی کشاورزی که در سال‌های ۱۳۶۷، ۱۳۷۲ و ۱۳۸۲ اجرا شد و در سال ۱۳۹۲ نیز اجرا شد، سرشماری عشایر کوچنده که در سال‌های ۱۳۶۶، ۱۳۷۷ و ۱۳۸۷ اجرا شد و سرشماری عمومی کارگاهی که در سال‌های 1373 و 1381 به اجرا درآمد.

حرکت در مسیر توسعه اقتصادی مستلزم داشتن آمارهای دقیق

رییس کل بانک مرکزی، به عنوان یکی از منابع انتشار آمار که البته به صورت قانونی منبع رسمی انتظار آمار نیست، ولی در این زمینه فعالیت گسترده‌ای دارد، در پیامی به مناسبت روز جهانی آمار و روز آمار و برنامه‌ریزی نوشت:

«حرکت در مسیر توسعه اقتصادی کشور مستلزم داشتن آمارهای دقیق و به هنگام است. نظام بانکی از دیر باز و بانک مرکزی از زمان تأسیس به عنوان یکی از سازمان های مهم اقتصادی کشور، همزمان با انجام ماموریت های مهمی مانند حفظ ارزش پول ملی و تنظیم نظام پولی و اعتباری کشور به اهمیت و ضرورت آمار در راستای انجام این ماموریت ها واقف بوده است. از اینرو وظیفه تولید آمارهای اقتصادی کشور را نیز از سال 1314 بر عهده گرفته و از آن زمان تاکنون به صورت مستمر و به هنگام تولید کرده است. آمارهای تولیدی بانک مرکزی علاوه بر اینکه همواره مورد استفاده و تایید سازمان های بین المللی قرار گرفته، در داخل کشور نیز مورد توجه سیاستگذاران، تصمیم سازان، دانشگاهیان و پژوهشگران بوده است.

بیستم اکتبر سال 2015 (20 اکتبر برابر با 28 مهر) از طرف سازمان ملل به عنوان روز جهانی آمار نامگذاری شده است. دبیر کل سازمان ملل در پیامی از دولت ها و سازمان های تولید کننده آمار درخواست کرده تا این روز را گرامی بدارند. اینجانب ضمن تاکید بر نقش و اهمیت تولید و استفاده از آمار برای پیشبرد اهداف توسعه ای و پیشرفت کشور، روز جهانی آمار و اول آبان، روز آمار و برنامه ریزی را به سازمانهای تولید کننده آمار در کشور و بویژه همکارانم در بانک مرکزی ‌و نیز مرکز آمار ایران تبریک می گویم.‌»

فراخوان بان کی مون برای سرمایه‌گذاری لازم جهت تهیه آمار

در همین راستا بان کی مون نیز در پیامی به مناسبت روز جهانی آمار، تمامی همکاران و ذینفعان را ترغیب کرد برای حصول اطمینان از انجام سرمایه‌ گذاری های لازم، ایجاد ظرفیت فنی مناسب، بررسی دقیق منابع داده ها، به کارگیری فرآیندهای خلاقانه با یکدیگر همکاری کنند تا نظام اطلاعات جامعی را جهت تحقق توسعه پایدار در اختیار همه کشورها قرار دهند.

به گزارش ایسنا، به نقل از مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در تهران، متن کامل پیام بان کی مون به شرح زیر است:

«تمام بازیگران جامعه برای تصمیم گیری آگاهانه به گونه ای اجتناب ناپذیر از آمار و داده های معتبر بهره می گیرند.این موضوع هنگامی که مجمع عمومی سازمان ملل متحد اصول پایه آمار رسمی را برای ترویج حق شهروندان بر اطلاعات عمومی تصویب کرد به طور آشکارا در 2014 تصدیق شد.

اهمیت آمار و شاخص های قابل اتکا و به موقع با شروع کار کشورها و سازمان ها برای اجرای دستورکار بلندپروازانه 2030 توسعه پایدار بیشتر از هر زمان دیگری نمود می یابد. بنابراین موضوع روز جهانی آمار امسال به "داده بهتر، زندگی بهتر" اختصاص داده شده است.

حصول اطمینان از در نظر گرفته شدن تمام افراد به خصوص فقرا و افراد آسیب پذیر الزامی است. تولد هیچ کودکی نباید ثبت نشده باقی بماند. شیوع هیچ بیماری هر چه قدرهم مکان آن دور افتاده باشد باید ثبت گردد. آمار محلی برای اطمینان از اینکه هر کودک به آموزش دسترسی دارد ضروری است و ما نیاز به آمار جهانی برای نظارت بر اثرات کلی تغییرات آب و هوایی داریم.

در طول 15 سال گذشته، ادارات ملی آمار بسیاری از کشورها تلاش های قابل توجهی برای تقویت ظرفیت های آماری ملی خود انجام داده اند. سرشماری نفوس و مسکن دوره 2010 ، برنامه‌های پیمایش متعدد ملی و داده های اداری نه تنها در سراسر جهان موجب تقویت پایگاه اطلاعات برای نظارت بر پیشرفت به سوی آرمان‌های توسعه هزاره شده بلکه به طور قابل توجهی به موفقیت آنها کمک کرده است.

کمیسیون آمار سازمان ملل متحد برای حدود 70 سال رهبری نظام آماری جهانی را برعهده دارد. این کمیسیون از طریق استانداردها و دستورالعمل هایش زبانی را ایجاد کرد که رد و بدل کردن داده‌ها و به اشتراک گذاشتن تجربیات عملی در سطح جهانی را امکان پذیر کرده است. امروز، کمیسیون آماده است تا نقش کلیدی در توسعه و اجرای روند اندازه گیری استوار و فراگیر در راستای آرمان های توسعه پایدار را ایفا کند.

با این حال، موارد مورد نیاز رصد برای موفقیت آرمان های توسعه پایدار چالش قابل توجهی را به حتی توسعه یافته ترین کشورها تحمیل می کند. ما به انقلاب داده ها نیازمندیم. ما نیاز به تقویت ظرفیت های آماری و وصل کردن آن به توان بالقوه فناوری جدید داریم. ما به کمک و تخصص تولیدکنندگان و کاربران داده ها، دانشگاه ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی نیازمندیم.

من در این روز جهانی آمار از تمامی همکاران و ذینفعان می‌خواهم تا برای حصول اطمینان از انجام سرمایه‌گذاری های لازم، ایجاد ظرفیت فنی مناسب، بررسی دقیق منابع داده‌ها، بکارگیری فرآیندهای خلاقانه با یکدیگر همکاری کنند تا نظام اطلاعات جامعی را جهت تحقق توسعه پایدار در اختیار همه کشورها قرار دهند.»