عزاداری امام حسین (ع) و چشم و هم چشمی!؟

گروه تربیت اسلامی - می گفت دسته عزاداری فلان هیئت بلندترین و طولانی ترین دسته شهر است و جمعیتش را هیچ هیئتی ندارد. در جوابش گفت: نه بابا! پس دسته فلان هیئت را ندیدی! دسته آنها طولانی تر است! تعداد طبل زن هایش را ندیده ای! یک صف بیست و پنج، سی نفره، فقط طبل زن و سنج زن دارد. بعضی از طبل هایش را فقط دو نفر حمل می کنند.

دیگری گفت: عظمت هیئت به علم و چهل چراغش است. این دو تا دسته را که گفتید، من دیده ام. هیچ کدامشان یک علامت درست و حسابی ندارند. عَلَمشان مال هیئت بچه هاست. بیایید و عَلَم هیئت محله ما را ببینید. جلوی دسته دو تا عَلَم و چهل چراغ بلند می کنند هر کدام به چه عظمتی. بلندی و شاخه هایش را هیچ عَلَمی ندارد .فقط چند تا جوان پهلوان باید بروند زیرش تا عَلم را بلند کنند. بعد از عَلَم هم، کلاس هیئت به مداح هیئت است. امسال از تهران مداح آورده اند که بابت ده شب، بیست و چهار میلیون قرارداد نوشته اند؛ آن هم بدون سوم امام!!

به گزارش بولتن نیوز، حرف که به اینجا رسید، راننده تاکسی هم وارد بحث شد و شروع به تعریف از وضعیت هیئت محله شان کرد و من که در صندلی جلوی تاکسی نشسته بودم، خیره ی افقِ خیابان شدم و ذهنم را درگیر حرفهایی کردم که می شنیدم.

عاشورا بزرگترین کارزار حق و باطل در طول تاریخ بوده است؛ کارزاری که امتدادش پس از گذشت قرنها تا به امروز ادامه داشته و همه آزادگان جهان، ریزه خوار خوانِ با کرامت این قیام الهی بوده و درس های بی نظیری را در کلاس این دانشگاه بزرگ آموخته اند.

درخشش بی نظیر حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) و اصحاب و یاران صدیق و باوفایشان در کارزار منتهی به روز عاشورا آن چنان آتشی در جان انسانهای آزاد اندیش افکنده است که هیچگاه به خاموشی نخواهد گرائید که إنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ حَرَارَةٌ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لَنْ تَبْرُدَ أَبَداً. (1)

مراسمات عزیز و شریف عزاداری سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) نیز برآمده از این سینه های جوشانِ عشق و محبت به خاندان آل الله (علیهم السلام) است. محبتی که در طول سالها و قرنها و با همه فشارها و مخالفت هایی که بر محبّین اهل بیت (علیهم السلام) از قتل و اسارت و زندان تا فشارها و برخوردهای دیگر، وارد آمد، نه تنها کاسته نشد، که روز به روز بر دامنه و حرارت آن افزوده شده است.

عزاداری حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) بی نظیرترین و بی شک بزرگترین و عظیم ترین اجتماع در سراسر جهان است که در طی آن میلیونها انسان از شیعه تا برادران اهل سنت و حتی مومنین به دیگر ادیان الهی و غیر الهی جهان با حضور در مساجد و حسینیه ها، خیابان ها و دیگر اماکن به سوگ واقعه کربلا می نشینند.

در طول تاریخ شیعه هیئت های عزاداری محفلی برای تبیین درست دین و عزاداری سید الشهداء (علیه السلام) عامل اصلی حفظ و بقای اسلام بوده است، و همین هیئت ها و عزاداری ها بود که گرما بخش شعله انقلاب اسلامی شده و جانفشانی های همین عزاداران حسینی بود که سبب پیروزی انقلاب و نیز حفظ و گذر آن از گردنه های صعبی همچون دفاع مقدس شده است.

پس از دوران دفاع مقدس نیز این دم مسیحایی حسینی و ثمره هیئت های عزاداری و بصیرت عاشورایی مردم کشورمان بود که در همه بزنگاه های خطرناک به یاری انقلاب آمد و آن را از گزندها مصون نگه داشت که بی شک یکی از آخرین این گردنه های صعب، فتنه 88 بود.

اما مدتی است که حرکت ها، رفتارها و بدعت هایی در حاشیه این ناب ترین و با برکت ترین اجتماع شیعی دیده می شود که جای تامل و البته نگرانی دارد.

تاکید و البته تلاش همه عاشقان حسینی در زمینه برپایی پرشور و با ابهت مجالس حسینی، مسئله صحیحی است، اما باید مراقب بود که این موضوع به آفت هایی که این مناسک عظیم را خالی از روح و اخلاص نماید، آلوده و آغشته نشود.

به نظر می رسد یکی از این آفت ها که مدتی است دامن برخی هیئات مذهبی و مسئولین شان را گرفته و آنها را به مسیری نادرست رهنمون شده، بدعت چشم و هم چشمی در برپایی دستجات و برگزاری مراسم عزاداری سید الشهدا (علیه السلام) است؛ موضوعی که متاسفانه در سالهای اخیر به شکل پررنگی به چشم می آید.

بروز و رشد عادت و اخلاق ناپسند چشم و هم چشمی در بین دسته جات و هیئات عزاداری حسینی موضوع عجیبی است که به هیچ وجه قابل توجیه و تفسیر نیست. موضوعی که از اساس با روح عزاداری حسینی و نیز انقلاب عاشورایی سید الشهداء (علیه السلام) در تضاد است.

عزاداری حضرت امام حسین (علیه السلام) در کنار تلاش برای زنده نگه داشتن یاد آن امام بزرگ، فرصتی برای درک و شناخت فلسفه قیام عاشورا و آموختن درسها و نکات آن و به کار بردن این نکته ها در زندگی امروز است؛ اما این چشم و هم چشمی ها که این روزها دامنه اش از رنگ و اندازه بنر و پوستر تبلیغاتی تا تعداد تیغه های علامت، قطر طبل، طول دسته عزاداری، تعداد قربانی ها و ... کشیده شده، سبب می شود کمتر به اصل موضوع که همان بررسی قیام عاشوراست، پرداخته شود.

عظمت و بزرگی هر مجلس و دسته عزایی اول از همه به حضرت امام حسین (علیه السلام) باز می گردد و بعد آز آن به نیت گردانندگان و متصدیان و شرکت کنندگانش و پس از آن به کیفیت آموزه هایی است که به مخاطب ارائه می شود. آنچه در طول سالیان طول و دراز برپایی مجالس عزای اهل بیت (علیهم السلام) دیده شده، سادگی در عین خلوص آنها بوده و همین عوامل سبب اثرات شگرف اجتماعی و فرهنگی شده است.

رفتارهای سوال برانگیزی همچون چشم و هم چشمی ضمن آنکه این مراسمات را از روح تهی می کنند، می توانند موجب آسیب های جبران ناپذیری در اصل این برنامه های موثر شده و نیز موجبات ضربه به باورهای دینی آحاد جامعه را فراهم آورند.

در این میان، همه علما، فرهیختگان، خطبا و نیز دست اندرکاران هیئات مذهبی و متصدیان دستجات و برنامه های عزاداری حسینی مسئولیتی سنگین بر دوش دارند تا با تامل در زمینه یافتن راه های حل این آسیب ها، این جلسات بی نظیر را از گزند و آفت محفوظ دارند.

اصحاب رسانه به ویژه رسانه ملی نیز می توانند با ایفای صحیح وظیفه و نقش خود که البته نقشی سترگ و مهم است، در رفع این آسیب ها موثر باشند.

اطلاع رسانی دقیق و تبیین صحیح و اعلام آسیب های مختلفی که در کمین این جلسات انس نشسته اند، موضوعی است که می تواند به رفع این آسیب ها کمک نماید. ضمن اینکه متولیان دولتی به ویژه سازمان های متصدی امر، نقش مهمی در رفع این آسیب ها دارند که به نظر می رسد یکی از مهم ترین دلایل افزایش دامنه این آسیب ها، به عدم انجام صحیح وظایف از سوی این سازمان ها باز می گردد که امید است، با تجدید نظر این مجموعه ها در راهبردها و نیز عملکردشان، شاهد حل بخشی از این معظلات باشیم.

1ـ مستدرک الوسایل، ج1، ص 318.