گام نخست برای تثبیت بازار متلاطم نفت

رافائل رامیرز وزیر نفت سابق ونزوئلا و سفیر فعلی این کشور در سازمان ملل هفته گذشته اعلام کرد: کشورش یک استراتژی جدید برای افزایش قیمت نفت به حداقل 70 دلار در هر بشکه ارائه خواهد کرد و این پیشنهاد قرار است در نشست مشاوران فنی اوپک در 21 اکتبر مطرح شود.
رویترز اضافه کرد: شرکت های فعال در زمینه سرمایه گذاری ایمن پول، گمانه زنی می کنند که برنامه ونزوئلا برای احیای مکانیزم قدیمی دامنه قیمتی اوپک که تلاش می کند، حداقل قیمت 70 دلار در هر بشکه را برای بازار آسیب دیده نفت معین کند، از ابتدا سرنوشت خوبی ندارد.
عربستان سعودی که عملا رهبر اوپک است، اصلا مایل نیست به استراتژی کنترل قیمت نفت برگردد. تولیدکنندگان بزرگ غیراوپک ، برای مثال روسیه، اساسا رویکرد کاهش تولید را کنار گذاشته اند.
اغلب تحلیلگران، یا تلاش برای تعیین دامنه ای برای قیمت نفت را بیهوده می دانند، یا قیمت 70 دلار در هر بشکه را به طور غیر قابل تحملی بالا ارزیابی می کنند و یا با هر دو نظر موافقند.
با این حال، تعداد محدودی از صادرکنندگان و شاهدان بازار می گویند، این پیشنهاد که توسط وزیر سابق نفت ونزوئلا رافائل رامیرز در مصاحبه با رویترز بیان شد، ممکن است کاتالیزوری برای دور شدن از رویکرد اقتصاد آزاد اوپک که هدفش کاهش قیمت های نفت و خارج کردن رقبا از میدان است، باشد. هدفی که جلوی سرمایه گذاری را گرفته، بودجه کشورها را کاهش داده و برخی اقتصادها مانند ونزوئلا را در لبه پرتگاه سقوط قرار داده است.
به اعتقاد آنها، حتی اگر این ایده از پیش شکست خورده باشد، می تواند نخستین گام معنی دار برای نجات قیمت ها در ماه های مانده به برگزاری نشست اوپک باشد.
یکصد و شصت و هشتمین نشست اوپک در تاریخ چهارم دسامبر (جمعه، 13 آذر) در وین پایتخت اتریش برگزار می شود.
رامیرز گفت: استراتژی کشورش به طور ساده، عبارت است از کاهش تصاعدی تولید برای کنترل قیمت ها با تعیین حداقل قیمت 70 دلار در هر بشکه و قیمت هدف 100 دلار در هر بشکه برای نفت.
طرح ونزوئلا، مبتنی بر استفاده از روش دامنه قیمت است. پرایس باند یا دامنه قیمت، یک روش ارزش گذاری است که در آن فروشنده، حد بالا و پایین دامنه قیمت را بیان می کند و خریداران می توانند در بین این دو حد، پیشنهاد قیمت بدهند.
رامیرز این اظهارات را پس از آن بیان کرد که مقام ریاست جمهوری ونزوئلا ماه ها با مقام های سایر کشورهای تولیدکننده نفت ملاقات کرد و نیکلاس مادورو رییس جمهوری فعلی این کشور که سابقه زیادی در بخش نفت ندارد، اظهارات مبهمی بیان کرد که بیشتر آنها عملی نشد.
در مقابل، رامیرز برای بیش از یک دهه چهره نفتی ونزوئلا بوده است و از نزدیک و اغلب با وزیر نفت عربستان سعودی علی النعیمی (یکی از تنها وزرای باقی مانده اوپک از دهه گذشته) در یکی از منسجم ترین دوره های اوپک کار کرده است، دوره ای که در آن قیمت های نفت از 20 دلار در هر بشکه به تقریبا 150 دلار در هر بشکه رسید و دوباره پس از بحران مالی، سقوط کرد.
پاول هورسنل رییس بخش تحقیقات کالای بانک استاندارد چارترد انگلستان که تقریبا 20 سال است در مورد بازار نفت و اوپک تحقیق می کند، گفت: فکر می کنم این پیشنهاد ممکن است پر محتواتر باشد.
وی گفت: حمایت از طرح دامنه قیمتی 70 تا 100 دلار در هر بشکه به نظر نمی رسد برای کسی خیلی مشکل باشد. تا مادامی که یک سیستم خودکار برای مرتبط کردن کانال قیمت به تولید وجود نداشته باشد، این یک راه خیلی کم هزینه بیان همبستگی با آرمان های دیگر اعضا به نظر می رسد.
به گفته ائولوخیو دل پینو وزیر نفت ونزوئلا، هشت تولیدکننده غیراوپک شامل آذربایجان، برزیل، کلمبیا، قزاقستان، نروژ، مکزیک، عمان و روسیه به این نشست دعوت شده اند.

** جستجوی لنگری برای تثبیت بازار
فرمول دامنه قیمتی قبلا به عنوان راهی برای خروج از بحران مورد استفاده قرار گرفته است. پس از سقوط قیمت ها به 10 دلار در هر بشکه در اواخر دهه 1990، اوپک یک دامنه قیمتی 22 تا 28 دلار در هر بشکه را معین کرد. این سیاست در سال 2005 رها شد زیرا تقاضا افزایش یافت و سیب صعود قیمت ها شد و اوپک پس از آن تا کنون به طور رسمی از این سیاست استفاده نکرده است.
تلاش ونزوئلا در سال های گذشته برای وادار کردن اوپک به بازگشت به سیستم دامنه قیمت، شکست خورده است. قیمت های امسال کمتر هستند، اما تولیدکنندگان بزرگ از جمله عربستان سعودی و کویت مایل نیستند تا بار دیگر سهم بازار خود را از دست بدهند برای اینکه اعضای دیگر را نجات بدهند.
با این حال، نشانه های دیگری وجود دارد که کاهش قیمت تقریبا یک ساله قیمت نفت و عدم اطمینان شدید در مورد اینکه تا کی ممکن است قیمت ها کمتر از 50 دلار در هر بشکه باشد، به تدریج از بین می رود.
الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه، هفته گذشته با علی النعیمی وزیر نفت عربستان سعودی دیدار کرد و گفت: روسیه آماده دیدار با تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک است.
در یک سخنرانی در کویت، مشاور ارشد انرژی عربستان سعودی ابراهیم المهنا از نبود یک لنگر در بازار نفت ابراز تاسف کرد، لنگری که نبودش، موجب ناپایداری و کاهش سرمایه گذاری شده است.
وی افزود: این یک وضعیت غیرعادی و سخت است، ببینیم آیا این وضعیت ادامه دارد. لیکن وی ایده ای در مورد آنچه می توان برای حل این مشکل انجام داد، پیشنهاد نکرد.
یک منبع نزدیک به نماینده ونزوئلا در اوپک گفت، با توجه به رنجش گذشته عربستان سعودی از بدقولی های مسکو در زمینه محدود کردن تولید، تقریبا غیرممکن است که روسیه، عربستان را مجبور کند که دور یک میز بنشینند و در مورد کاهش تولید صحبت کنند. اما آغاز گفت و گو با بحث حداقل قیمت، آن هم در سطح فنی، ممکن است در رسیدن به هدف کارگشا باشد.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند: هدف گیری یک قیمت فرضی بدون وجود تعهد واقعی برای محدودسازی تولید، یک حرکت بسیار بی معنی است، اما برخی می گویند این اقدام می تواند به آرام کردن بازار وحشت زده و عصبی نفت کمک کند و موضع برخی اعضای اوپک را ملایم نماید.
آلوارو سیلوا که از سال 2002 تا 2003 به عنوان دبیرکل اوپک خدمت کرده است، گفت: وقتی نخستین قیمت گذاری براساس دامنه قیمتی انجام شد، کشورها می توانند از این دامنه قیمت به عنوان یک مرجع گسترده استفاده کنند.
وی افزود: قیمت گذاری براساس دامنه قیمت در گذشته برای دادن یک مرجع قیمتی به بازار و اجتناب از نوسان شدید قیمت خوب عمل کرده است.
جدای از خود این مکانیزم، این سوال مطرح است که آیا تولیدکنندگان موافقت خواهند کرد که قیمت70 دلار در هر بشکه، یک هدف درست است؟ در حالی که، برخی اعضای اوپک از جمله عراق و آنگولا در ماه ژوئن(خرداد) قیمت 75 تا 80 دلار در هر بشکه را یک قیمت قابل قبول دانستند، ممکن است اعضای کلیدی اوپک (عربستان سعودی، کویت، قطر و امارات متحده عربی) نگران باشند که در چنین قیمتی، بخش زیادی از بازار خود را از دست بدهند.
براساس گفته یک تحلیلگر کارکشته، در چنین قیمتی، تولید نفت شیل آمریکا احتمالا دوباره بشدت افزایش خواهد یافت اما تعیین حداقل قیمت کمتر از 10 دلار، می تواند موثر باشد.