رمزگشایی از نامه مهم 4 وزیر به رئیس‌جمهور
بعضی به طعنه می‌گویند مگر رئیس‌جمهور سال گذشته از گذار از رکود سخن نگفته بود؟ پس چرا 4 وزیر نه تنها از رکود که از احتمال تبدیل به بحران سخن می‌گویند؟!
این پرسش نیز از جانب بعضی اقتصاددانان به میان آمده است که چرا امضاکنندگان شامل وزیران اقتصاد، کار، صنعت و دفاع می‌شود، حال آنکه به‌جای چهارمی، وزیر جهاد کشاورزی باید می‌بود که با اقتصاد و تولید رابطه نزدیک‌تر و بیشتری دارد و در نگاه اول میان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح با موضوعات اقتصادی نسبتی برقرار نیست.
ابهام دیگر این است که یکی از امضاکنندگان وزیر اقتصاد است که همت خود را صرف مقابله با تورم و کاهش آن کرده و تخصص او همین است و ابتدا دغدغه تورم را مطرح کرده و بعد کاهش رکود و افزایش رونق اقتصادی را.
ماجرا اما از این قرار است که روح این نامه را باید در وهله نخست معطوف به بازار سرمایه دانست. وجه مشترک این چهار وزیر که شامل وزیر دفاع هم می‌شود بحث بورس است، زیرا وزیر اقتصاد، رئیس شورای عالی بورس است و وزیر کار نیز متولی وزارتخانه‌ای است که شرکت‌های سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) را تحت پوشش دارد و وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز مرتبط با صنایع بورسی است و علت امضای وزیر دفاع را هم می‌توان در ارتباط با صندوق بازنشستگی بخش‌های نظامی و نیروهای مسلح جُست.
از این نامه این‌گونه مستفاد می‌شود که وضعیت بازار سرمایه را عادی نمی‌دانند و خواستار دخالت دولت هستند، منتها به جای اشاره مستقیم و مصرح به بورس موضوع رکود را به میان کشیده‌اند.
واقعیت این است که با افزایش میزان حقوق بازنشستگان از توان این صندوق‌ها در بازار کاسته شده در حالی که شنیده شده در مواقعی نصف خریدها و تقاضاهای بورس را همین صندوق‌ها انجام می‌دادند و اکنون با کاهش حضور و مانور آنها بازار سرمایه از تب و تاب افتاده است.
نامه چهار وزیر به رئیس‌جمهور درباره رکود یعنی وضع عادی نیست و دولت باید دخالت کند. شاید این پرسش به میان آید که مگر این چهار وزیر همان دولت نیستند؟!
پاسخ این پرسش هم روشن است:
منظور از دخالت دولت این است که رئیس‌جمهور دستور دهد از صندوق توسعه ملی کمک شود و کمکی از این محل اختصاص یابد و این تنها از شخص رئیس‌جمهور بر می‌آید و دست وزیران حتی وزیر اقتصاد در این‌باره باز نیست.
به اعتقاد کارشناسان، مهم‌ترین دلیل وضعیت کنونی بورس سود بالای بانکی و کمبود نقدینگی در بازار است و می‌توان این نکته را نیز از نامه چهار وزیر برداشت کرد که مادامی که سود بانکی بالاست، سپرده‌گذاری در بانک‌ها بر خرید و فروش سهام ترجیح داده می‌شود.
هرچند که در این‌باره می‌توان امضای وزیر اقتصاد را در صورت چنین خواستی سؤال‌برانگیز دانست زیرا چنانکه گفته شد، اولویت دکتر طیب‌نیا کاهش نرخ تورم است و افزایش سود بانکی برای جمع‌آوری نقدینگی هنگفت تزریق شده نیز یکی از این شیوه‌ها برای نیل به همین هدف است.
در یک نگاه می‌توان این نامه را در وهله نخست معطوف به بازار سرمایه و رونق آن دانست و این انتظار از رئیس‌جمهور که، حال که صندوق‌های بازنشستگی نمی‌توانند مانند گذشته 40 تا 50 درصد خریدها را انجام دهند صندوق توسعه ملی را به صحنه بیاورد.
اما این گزاره بدان معنا نیست که رکود در بخش‌های دیگر مشهود نیست که اقتصاد ایران دستخوش رکود است اما عجالتاً بورس در اولویت است و راز اینکه امضای وزیر دفاع هست و امضای وزیر جهاد کشاورزی نیست شاید در همین باشد که رابطه صندوق‌های بازشستگی نیروهای مسلح با بازار سرمایه را باز بتاباند و پاسخ ابهام آقای احمد توکلی به غیبت امضای یکی از وزیران متولی تولید - وزیر جهاد کشاورزی - نیز همین است که نگاه اصلی به بورس بوده هرچند بدیهی است که نمی‌توان از کلیت اقتصاد غفلت کرد و تنها به بازار سرمایه پرداخت؛ ضمن اینکه در دولت کنونی پرداخت‌های مربوط به خرید تضمینی محصولات کشاورزی سامان‌دهی شده و در مورد محصولاتی چون خرما ازسر گرفته شده است.
کوتاه اینکه، نامه چهار وزیر را هنگامی می‌توان تحلیل کرد که توجه اصلی آن را معطوف به بازار سرمایه دانست و با نگاهی فراتر حتی می‌توان نامه را سرگشاده یا سرگشوده و با این هدف دانست که ضرورت اجرای هرچه سریع‌تر برجام - برنامه جامعه اقدام مشترک - را به مجلس شورای اسلامی هم یادآوری کنند تا امکان سرمایه‌گذاری خارجی فراهم آید.
البته روشن است که رکود تنها در بورس نیست و بورس نقش دماسنج را ایفا می‌کند و بسیاری از بخش‌های اقتصادی به ویژه بخش تولید با رکود مواجهند و با بسیاری از پروژه‌های نیمه‌تمام روبهرو هستیم که اکنون متوقف مانده‌اند چون دولت گرفتار محدودیت شدید منابع است و به‌ناچار اولویت‌بندی پروژه‌ها و تخصیص اعتبار محدود به طرح‌های دارای پیشرفت بالا را در دستور قرار داده و به این اعتبار می‌توان گفت سوددهی بورس مستلزم رونق در بخش‌های دیگر است اما با نگاه صرفاً بورسی هم می‌توان تکانی داد تا سهام‌داران بیش از این متضرر نشوند و منظور امضاکنندگان به احتمال زیاد این است که نباید منتظر تاثیر طبیعی رونق اقتصادی بر بورس بود و اقدامات ضربتی نیز ضرورت دارد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
