جایگاه اینترنت در دیپلماسی عمومی آمریکا

زهرا صادقی نقدعلی

کاربرد رسانه ها به ویژه اینترنت گاه منجر به گسترش روابط اجتماعی می شود و گاه منجر به چالش در روابط بین گروه ها می گردد. آمریکا به خوبی توانسته از رسانه ها برای رسیدن به اهداف خود استفاده کند. به عنوان مثال بسیاری از سیاستمداران آمریکا برای آگاه ساختن مردم از اقدامات خود، از اینترنت و شبکه های اجتماعی استفاده می کنند. آن جایی که آمریکا به عراق و افغانستان حمله نظامی می کند از ابزار آلات جنگی و نظامی استفاده می کند، اما در بسیاری از مناطق، آمریکا ابزار نرم را جایگزین ابزار سخت می کند. امریکا از طریق رسانه ها تأثیر به سزایی در افکار طالبان در افغانستان داشته است. عملیات روانی بخشی از جنگ نرم محسوب می شود که آمریکا از آن در بسیاری از عملیات استفاده کرده است. به عنوان مثال: تأسیس رادیو اروپا آزاد در دوران جنگ سرد برای تأثیرگذاری بر اذهان مردم اروپا بر علیه بلوک شرق.

در حال حاضر نیز دولت آمریکا با هزینه خود برنامه هایی در اینترنت و شبکه های اجتماعی ایجاد کرده است تا احساسات ضد آمریکایی را در بین مردم جهان تعدیل کند. حمله نظامی که آمریکا به دیگر کشورها دارد از طریق رسانه سعی در جلب افکار عمومی جامعه خود و دیگر جوامع می کند. به طوری که از طریق رسانه موافقت اکثر مخالفان جنگ را کسب می نماید. در دوره پس از جنگ سرد دیپلماسی عمومی آمریکا و استفاده از سازمان های اطلاعاتی از بین رفت اما پس از حملات یازده سپتامبر دیپلماسی عمومی آمریکا دوباره فعال گردید.

این فعال شدن تا آن جا پیش رفت که در دولت بوش در كاخ سفيد دفتری به نام ارتباطات جهاني تاسیس گشت که هدفش ارائه چهره ی عامه پسند و مهربان از برنامه ها و سیاست های امریکا در سرتاسر جهان بود! می توان گفت وظیفه این دفتر نوعی ماله کشی بر روی سیاستهای امریکا به خصوص آن دسته از سیاست های جنگ طلبانه اش بود به طوری که شهروند امریکایی می‌پذیرفت اگر امریکا به فلان کشور مثلا افغانستان حمله کرده حتما لازم بوده است و حتما حق با امریکاست!

اما طبق آن چه در منابع امریکایی آمده است بخش ديپلماسي عمومي امريكا در قرن بيست و يكم تلاش نموده تا : 1- منافع سياسي خود را بر منافع اقتصادي شركتها نزديك نموده و كار ديپلماسي را از طريق و يا با همكاري شركتهاي تجاري مانند Intel پيگيري نمايد. و 2- برنامه ارائه تكنولوژي (مخصوصاً آموزشي، اينترنتي وپزشكي) به كشورهاي هدف نيز در دستور كار قرار گرفته است.( Dizard, Wilson, Inventing public diplomacy: The story of the U.S.Information Agency)

3- گسترش تبادلات فرهنگی و دانشگاهی توسط آژانس اطلاع رسانی آمریکا در جهت ارتقا درک متقابل میان مردم آمریکا و مردم دیگر کشورهای جهان که این امر بیشتر در جهت در دست گرفتن و جهت دهی افکار عمومی دنیاست.

آمریکا هر کجا که منافع ملی خود را در خطر ببیند از طریق رسانه در جهت مبارزه با رقیب خود چه در منطقه خاورمیانه چه در غرب، به کمک همپیمانان خود کمک می کند. به عنوان مثال در انتخابات ریاست جمهوری اوکراین کمک شایانی را به رسانه های غربگرای اوکراین نمود که این عمل در جهت مبارزه با رقیب دیرینه خود روسیه صورت گرفت.

راه اندازی و استفاده رایگان شبکه های اجتماعی بزرگی نظیر فیس بوک، توئیتر، گوگل پلاس و شبکه های موبایلی نظیر وایبر، واتساپ و امثالهم این سوال را پیش میاورد که امریکا و غرب با چه نیتی این هزینه های سنگین را متحمل میشوند و آن را به رایگان در اختیار مردمکشورهای به خصوص درحال توسعه نظیر ایران قرار می دهند؟

به چرایی رایگان بودن این شبکه ها تا کنون بسیار پرداخته شده است اما یکی از ویژگی مشترک اکثر این شبکه ها آن است غرب و تفکر غربی بالاخره توانسته است محتوای مورد نظر خود را مستقیما به دست شهروند ایرانی برساند. ارتباط مستقیم با شهروندان یک جامعه و تاثیر گذاری براذهان آن ها هدف نهایی دیپلماسی عمومی است

در همین حال می بینیم که آلن ایر سخنگوی فارسی زبان وزارت امورخارجه در اقدامی که کاملا در زیر مجموعه دیپلماسی عمومی جای میگیرد به زبان فارسی در فیس بوک مشغول فعالیت است، اعیاد را به ایرانیان تبریک می گوید، با آنان شوخی و بگو بخند راه می اندازد و تمام تلاشش را میکند تا چهره ای مهربان از یک سیاستمدار امریکایی نشان بدهد.

آمریکا به خوبی توانسته است که رسانه ها را در جهت حمایت دولت به خدمت به گیرد. به طوری که شبکه های امریکایی هم چون "فاکس نیوز"، "سی ان ان" و "ای بی سی» نشست هایی در جهت حمایت از دولت برگزار می کنند که می توان گفت این ارتباط دو سویه است و ارتباط و حمایت بین دولت و رسانه متقابل می باشد. به طور مثال، در مذاکرات هسته ای که بین ایران و گروه 1+5 صورت گرفت و در ماه های آتی نیز ادامه دارد نقش رسانه ها در حمایت از دولت دولت آمریکا یا در اختیار گرفتن رسانه ها از سوی دولت برای پیشبرد اهداف خود کاملاً مشهود و بارز است.

دیپلماسی عمومی آمریکا در قبال ایران نیز در عصر حاصر تغییر پیدا کرده است. آمریکایی ها پس از گذشت سالها متوجه شده اند که سیاست تغییر رژیم دیگر برای ایران عملی نیست از این رو سعی کرده اند در قبال ایران از ابزار جنگ سیاسی در دیپلماسی عمومی بهره ببرند. به عبارتی استفاده از رسانه در مخالفت با نظام جمهوری اسلامی ایران در قالب جنگ نرم، حمایت از گروه ها و مخالفان جمهوری اسلامی ایران که در این راستا شبکه های صوتی و تصویری زیادی نظیر رادیو، فردا، رادیو صدای آمریکا، بی بی سی، تلویزیون صدای آمریکا و امثالهم را ایجاد کرده اند. بنابراین می توان گفت که هدف امریکا از دیپلماسی عمومی نفوذ در افکار عمومی کشورهای دیگر در جهت تأمین منافع خود می باشد.

در نهایت می توان گفت: آمریکا چند هدف اصلی در استفاده از رسانه در دیپلماسی عمومی خود دارد که عبارتند از:

- نفوذ در افکار عمومی دنیا

- مبارزات فرهنگی در قالب جنگ نرم

- کسب حمایتهای مردمی در جهت جنگهای سیاسی

- نفوذ در تصمیمات سیاسی در داخل و خارج از کشور

- نفوذ در میان مردم منطقه خاورمیانه به ویژه ایران و...

لینک کپی شد

گزارش خطا