این کودکان آفتاب می‌خواهند
به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه ایران، حیاط کوچک و با صفایی دارد اما از پله که پایین می‌روی دو اتاق کوچک تاریک می‌بینی که نور کورسوی آفتاب بسختی می‌تواند خودش را از شیشه‌های مشبک در ورودی‌اش تو بکشد. تنها صدای شادی و بازی بچه‌هاست که به آن زیرزمین جان می‌دهد. از پنجره بالای دیوار یکی از اتاقها که به سمت پیاده رو خیابان است تکه‌ای از روز پیداست اما آن یکی اتاق پنجره ندارد. پسر کوچکی که همان جا مشغول بازی است با ذوق و شوق به سمتم می‌دود و می‌گوید: «خاله این اتاق مهد کودک است، این یکی پیش دبستانی.»
مدیر مهد با لبخند شرایط را برایم می‌گوید:« از ساعت 8:30 تا 11:30 کلاس‌های ما دایر است. آموزش ریاضی، قرآن، نقاشی و... در کنار این کلاس‌ها مهد کودک هم داریم.»
از تاریکی آنجا دلگیر می‌شوم. برمی‌گردم به حیاط. از مادر یکی از بچه‌ها که فرزندش را به مکتب القرآن آورده می‌پرسم از اینجا راضی است؟ می‌گوید: «خیلی کادر مجرب و خوبی دارد. من خودم مدیر یک مدرسه هستم واقعاً از نظر آموزشی حرف ندارد. خیلی از دوستان و همکاران من فرزندان‌شان را به این مرکز می‌آورند. اما نور کافی ندارد و محدودیت جا هم دارد. من مهد کودک‌های زیادی رفته‌ام اما اینجا از نظر آموزشی کادر خوبی دارد.»
مسئول مهد هم از مشکلات خبر دارد اما می‌گوید: «کلاس‌ها سه ساعته است. فقط بچه‌هایی که از 7 صبح تا 2 بعد از ظهر اینجا می‌آیند شاید مشکل داشته باشند که البته در سالن از آنها نگهداری می‌کنیم. چاره دیگری هم نداریم.»
قیمت ماهیانه این کلاس‌ها 130هزار تومان است و در مقایسه با مهد کودک‌های خصوصی و کلاس‌های «مهد زبان» خیلی به صرفه است. مدیر این مهد کودک و مکتب القرآن در یکی از مناطق جنوبی شهر تهران می‌گوید: «ما زیر نظر مکتب القرآن استان تهران کار می‌کنیم و از وزارت ارشاد هم مجوز داریم.»
چند خیابان آن طرف‌تر در همان محله مهد کودک دیگری که آنهم وابسته به مکتب القرآن است فضای مطلوب‌تری دارد و ظاهراً با استانداردهای سازمان بهزیستی به عنوان تنها مرجع تعیین استانداردهای مهد هم مطابقت می‌کند. خانم صادقی مدیر این مهد می‌گوید: «خدمات آموزشی در این مهد هماهنگی کامل با نظام آموزش و پرورش دارد.»
پیش از این سازمان بهزیستی اعلام کرده بود که مهدهای کودک متفرقه‌ای را که از سوی این سازمان مجوزی دریافت نکرده‌اند و با استانداردهای بهداشتی و آموزشی بهزیستی مطابقتی ندارند، تعطیل خواهد کرد. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالحسین متقی، مدیر مکتب القرآن استان تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» در این باره و نیز نحوه مدیریت مهدهای کودک خارج از مجموعه بهزیستی می‌گوید: «ما به کودکان 6 ساله آموزش قرآن می‌دهیم و در حقیقت مؤسسه ما فقط مجوز آموزش قرآن صادر می‌کند. مؤسساتی که از مرکز ما مجوز می‌گیرند ممکن است در کنار آن کلاس‌های پیش دبستانی هم برگزار کنند که متولی آن آموزش و پرورش است و به ما مربوط نمی‌شود. در مورد بخش مهد کودک هم این مؤسسات باید از بهزیستی مجوز داشته باشند. ما در تهران و شهرستان‌ها نزدیک به 100مرکز دارالقرآن کریم داریم که همه تحت کنترل و نظارت هستند و اگر بعضاً نیاز به اصلاح داشته باشند درصدد رفع مشکل آن هستیم.»
اما مسئول آموزشی این مؤسسه نظرش کمی متفاوت است. خانم رضایی درباره همان مرکزی که کودکان را تحت عنوان مهد کودک دارالقرآن در زیرزمین نگهداری می‌کند، می‌گوید: «از نظر ما آنجا هم تهویه مناسبی دارد و هم اتاقها دارای پنجره مناسب برای نورگیری هست و هیچ مشکلی متوجه کودکان نخواهد شد. او مراکز دیگر این مؤسسه را برای یکی از کودکان مهد زیرزمینی که به نرمی استخوان مبتلاست پیشنهاد می‌دهد.»
حالا مراکز و مؤسسه‌های زیادی هستند که با نام‌های مختلف در زمینه آموزش پیش‌دبستانی و مهد کودک فعالیت دارند، از شهرداری گرفته تا بسیاری از مساجد که به شکل هیأت امنایی اداره می‌شوند. این موضوع مورد اختلاف سازمان بهزیستی با این مراکز است تا جایی که سازمان بهزیستی پیش از این اعلام کرد با مهدهای کودک فاقد مجوز برخورد قانونی می‌شود. دکتر حبیب الله مسعودی فرید معاون اجتماعی سازمان بهزیستی در گفت‌و‌گو با «ایران» در این باره می‌گوید:« سال گذشته بیش از 200 مهد کودک تعطیل شد که یکسری از آنها اصلاً زیر نظر هیچ مرکزی نبودند و برخی حتی مجوز سازمان بهزیستی را هم داشتند اما به خاطر تخطی‌ها و توجه نکردن به اخطارهای بهزیستی لغو مجوز شدند.
روال این است که تمام مهدهایی که مجوز ندارند، بسته شوند. بعضی از مهدها تحت نظارت هیچ مرکزی نیستند و اصلاً مجوز ندارند این مهدها باید بسته شوند. اما بعضی مهدها هستند که تحت نظر بسیج، سازمان تبلیغات اسلامی، مکتب‌القرآن یا شهرداری اداره می‌شوند که البته شرایط این مهدها بهتر است و حداقل تحت نظارت مرکزی هستند و حتی ممکن است به واسطه توانایی مالی آن سازمان شرایط فیزیکی مناسبی هم داشته باشند. اما بعضی مراکز متأسفانه مشخصات فیزیکی مطلوبی ندارند. مثلاً کل مهد در زیر زمین است که مناسب بچه‌ها نیست. اولین چیزی که برای ما مهم است بحث ایمنی و سلامت کودکان است. ما به همه مراکز اعلام کرده‌ایم که نهایت همکاری را داشته باشند اما جاهایی که استانداردها رعایت نشود و جزو خطوط قرمز هستند، اجازه قانونی داریم که از طریق محاکم قضایی پیگیری کنیم. این دستور را به بخش‌های حقوقی‌مان در استان‌ها هم داده‌ایم تا پیگیری کنند و گزارش دهند. البته مردم هم باید با ما همکاری کنند.»
او از قراردادهای جدید سازمان بهزیستی با برخی مراکز می‌گوید: «اکنون با حوزه بسیج تفاهمنامه‌ای تنظیم کرده‌ایم که بزودی منعقد خواهد شد. 2400 مرکز بسیج خواهران وجود دارد که کودکان در آن مراکز حضور پیدا می‌کنند و ما می‌خواهیم به آنها کمک کنیم تا با مشارکت بسیج مجوز مهد کودک دریافت کنند. عمدتاً مکان آنها مساجد هستند و ما تحت عنوان «مهد مسجد» به آنها مجوز خواهیم داد. دستورالعملش را هم بازنگری کرده‌ایم و مورد توافق ما و دوستانمان در حوزه بسیج هم هست.
در حوزه شهرداری‌ها با استانداری‌ها صحبت کرده‌ایم که بتوانند شرایط لازم را داشته باشند. از نظر ما شرایط فیزیکی مهدها بسیار مهم هست.»
از دکتر مسعودی فرید درباره مبنای استانداردهای آموزشی و همچنین فضای مهد کودک‌ها گفت: «در درجه‌بندی مهد کودک و ستاره‌هایی که به مهدها می‌دهیم باید عرض کنم که این درجه‌بندی‌ها بر اساس رعایت شاخص‌هایی است که تعیین کرده‌ایم. ما 50 شاخص تعیین کرده‌ایم. یک بحث آن شاخص‌های فیزیکی و ایمنی مهد است. همچنین شاخص مربیان و محتوای آموزش. همه اینها به عنوان مسائلی است که در ارائه درجه لحاظ می‌کنیم. مهدها باید در سال سه تا چهار بار مورد بازدید قرار گیرند. ممکن است مهد کودکی که سه ستاره دارد در بازدید بعدی اگر شرایط لازم را نداشت از ستاره‌اش کم شود.
اگر خانواده‌ها مشکلی و موردی دیدند می‌توانند با بهزیستی شهرستان یا استان تماس بگیرند یا با شماره پیامک 3000012333 موارد را ارسال کنند. همکاران ما پس از 24 ساعت آنها را بررسی می‌کنند و مورد پیگیری قرار می‌دهند.»
حالا با این اوصاف شاید بتوان مهد کودک‌ها و محیط‌های آموزشی کودکان را به چند دسته تقسیم کرد. یک دسته از این مهد کودک‌ها محیط‌های خوبی دارند، نورگیر هستند و فضای سبز و محوطه بازی هم دارند اما وقتی از نظر آموزشی آنها را بررسی می‌کنیم ضعیف هستند. بخش دیگری از مهدها هم استانداردهای لازم محیطی را دارند اما از نظر بهداشتی دچار مشکل هستند. اتاق‌هایی با ظرفیت شش تا هشت کودک گاهی پذیرای 12 تا 14 کودک می‌شوند.
در کنار این مؤسسات هم مهدهایی با قیمت‌های نجومی وجود دارد که هر کسی نمی‌تواند براحتی پایش را آنجا بگذارد. از 800 هزار تومان در ماه بگیرید تا یک میلیون تومان. حتی در این مهدها هم وقتی از مادران سؤال می‌کنی بعضی‌ها راضی‌اند و بعضی‌ها ناراضی. خیلی از مهدهای میلیونی و لوکس فاقد کیفیت آموزشی هستند و...
سمانه حسینی مدیرمرکز آموزش سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران درباره عملکرد این مرکز و رعایت استانداردهای سازمان بهزیستی در زمینه مهدهای کودک می‌گوید: «در چند سال اخیر سازمان فرهنگی هنری شهرداری سعی کرده در بحث آموزش خانه‌های کودک، نواقص را برطرف کند و مسأله را از حالت تصمیم‌گیری‌های شخصی خارج کرده است. ما سعی می‌کنیم در تمام خانه‌های کودک وابسته به شهرداری تمام استانداردهای بهزیستی را رعایت کنیم. اما هنوز هم با آن استانداردی که در حد اعلا باید از طرف همه مهدها رعایت شود فاصله داریم. ما از امکانات بهزیستی به صورت رسمی استفاده نمی‌کنیم اما در قسمت بدنه کارشناسی با هم تعامل داریم و از استانداردهای آنها بهره می‌بریم.
آنچه برای بهزیستی اهمیت بسیار دارد و مبنای کار است استانداردهای محیطی است تا آموزشی. اینکه مهدها یا خانه‌های کودک محیط مناسبی از هر جهت برای نگهداری کودکان داشته باشند. مثلاً در زیرزمین نباشند و فضای مناسبی برای رشد کودک داشته باشند. کف پوش ها سرامیک نباشد تا اگر کودک زمین خورد اتفاقی برایش نیفتد. تهویه مناسب و بهداشت مناسب داشته باشد و...
ما سعی کرده‌ایم هم به استاندارد محیطی اهمیت دهیم و هم به آموزش. می‌توانم بگویم در قسمت محتوایی از بین مهدهای کودک و پیش دبستانی‌ها کاری که در مراکز سازمان ما انجام می‌شود بهتر است. یعنی از نظر محتوایی شرایط‌مان خیلی بهتر از بقیه است.»
از او می‌خواهم برای مقایسه‌اش مثالی بیاورد: «کلاً محتوایی که ارائه داده می‌شود متفاوت است. یعنی تمام فعالیت‌های کودک اعم از بازی و آموزش‌ها همه هدفگذاری شده‌اند. ما در زمینه کتاب هم به صورت یکپارچه استفاده می‌کنیم امسال کتاب‌های ما استانداردهای خوبی دارند»
اما مبنای این استانداردها چیست؟ چه مرجعی می‌تواند تشخیص دهد کتاب طراحی شده از سوی یک مرکز غیرمرتبط با آموزش و نظام آموزشی برای کودک مفید است؟ وی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «آموزش و پرورش متولی این کار است. آنها برنامه‌ریزی درسی دارند و هدفگذاری کرده‌اند. بنابراین ما هم از همان مؤلفان و همان تیم کتاب‌های درسی خواسته‌ایم که برای‌مان کتاب‌های امسال را بنویسند.
از طرفی مربیان ما هر سال آموزش می‌بینند. این‌طور نیست که مربی رها شده باشد و به صرف تجربه شروع به کار کند. ما حتی برای آنها آزمون برگزار می‌کنیم. از طرفی در همه مراکز 22گانه خانه کودک مربی با تجربه ناظر هم داریم که هم فعالیت آن مربیان را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و هم از آنها حمایت می‌کنند و مدام با آنها در تماس هستند. ما حتی یک کارگروه متشکل از استادان مجرب دانشگاه ها هم داریم که بسیار خلاقند و در حوزه آموزش از نظراتشان استفاده می‌کنیم.»شاید خیلی از والدین ندانند مهدکودکی که در کوچه پشتی آنها با 75 متر فضا و چند نقاشی دم دستی روی در و دیوارش و چند مربی که آخر سر معلوم می‌شود همه‌شان دخترخاله هستند، اصلاً مجوز ندارد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
