هشدار؛ غفلت از متون ایرانی در تئاتر

به گزارش بولتن نیوز، خیرالله تقیانی‌پور همزمان با جشنواره‌ی آیینی سنتی به خبرنگار تئاتر ایسنا گفت: معمولا این‌طور است که حکومت‌ها فرهنگ‌ها را تشکیل می‌دهند و بازوی آنها هم مدیران فرهنگی هستند. وقتی مدیران دغدغه‌ی فرهنگی، هویت درونی و غیرت ملی و فرهنگی داشته باشند روی فرهنگ کار می‌کنند و آن زمان است که فرهنگ شکوفا می‌شود.

او ادامه داد: مدیران ترجیح می‌دهند در سالن‌های نمایشی ما کارهای خارجی اجرا شود تا مردم هم خیلی استقبال نکنند و آن‌ها بتوانند در آرامش و با کمترین مشکل کار خود را دنبال کنند.

این کارگردان نمایش‌های آیینی و سنتی با اشاره به مجموعه‌ی تئاترشهر به عنوان ویترین تئاتر کشور گفت:‌ در چند وقت اخیر چند نمایش ایرانی به معنای واقعی در سالن اصلی تئاترشهر روی صحنه رفته یا چند اثر از بهرام بیضایی اجرا شده است؟ البته منظورم از نمایش ایرانی به معنای آیینی و سنتی آن است.

او با اشاره به اینکه تئاتر، انسان محور است، بیان کرد: ما در این سال‌ها نیامده‌ایم انسانی که روی صحنه می‌رود را درست تربیت کنیم. در حالی‌که در جشنواره‌هایی که برگزار می‌کنیم معمولا از کارگردان‌های خارجی دعوت و کلی هم هزینه می‌کنیم تا کارگاه آموزشی برگزار شود، اما چقدر از این منابع را در ارتباط با آد‌م‌هایی که دیگر در بین ما نیستند خرج کرده‌ایم؟ یعنی نمی‌شود مثلا نصف این هزینه‌ها را خرج داوود داداشی یا عنایت شفیعی که یکی از بهترین بازیگران سیاه است، بکنیم؟

تقیانی‌پور با طرح این سوال که «آیا پیش آمده به نمایشنامه‌نویسان ایرانی پول بدهیم که در این حوزه نمایشی تحقیق کنند؟» ادامه داد: وقتی مدیر این کار را نمی‌کند دانشجویان هم نگاه به استاد خود می‌کنند؛ استادانی که دکترای خود را در خارج از کشور گرفته‌اند و نمایش ایرانی را آن‌طور که باید نمی‌شناسند.

وی افزود: اصلا دقت کرده‌ایم که چقدر از خروجی جشنواره‌ی تئاتر دانشگاهی نمایش‌های ایرانی است؟ چقدر از پایان‌نامه‌های دانشجویان درباره‌ی نمایش‌های ایرانی است؟ یا اصلا چرا جوان‌ها سمت این نوع نمایش‌ها نمی‌روند؟ همه‌ی این ها در حالی است که کار روی این گونه نمایشی ساده نیست و اگر بدون تحقیق باشد خیلی راحت مچ آدم باز می‌شود.

روح‌الله تقیانی‌پور در ادامه‌ی گفت‌وگویش با ایسنا بیان کرد:‌ امروز دیگر عصر ارتباطات است و هر کسی به راحتی از طریق اینترنت می‌تواند با جشنواره‌های خارجی در ارتباط باشد و امیررضا کوهستانی مدتی قبل چه خوب گفت که حضور در فستیوال‌های خارجی شرایط مشخصی دارد و اجرای یک نمایش در این جشنواره‌ها به معنای خوب بودن کار نیست، اما الان هر کسی در خارج از کشور اجرا می‌کند برایش به‌به و چه‌چه می‌کنند.

این کارگردان تئاتر گفت: نکته دیگری که در موضوع وضعیت نمایش‌های آیینی و سنتی باید به آن اشاره کرد، مدیران هستند، چون وقتی مدیران ما به دنبال آوردن گروه‌های موسیقی خارجی به ایران هستند، مشخص می‌شود که چه نگاهی دارد و در نهایت این می‌شود که بودجه‌ی نمایش‌های آیینی و سنتی هم کاهش پیدا می‌کند.

این کارگردان که نمایش‌ «بوقلمون»‌اش جزو آثار برگزیده‌ی جشنواره‌ی تئاتر فجر سال گذشته بود و هنوز امکان اجرا پیدا نکرده است، با تأکید بر اینکه آن‌هایی که در این عرصه کار می‌کنند فقط به خاطر علاقه‌ی خودشان است وگرنه این جشنواره در همین دوره هم می‌توانست راحت حذف شود، اظهار کرد: وضعیت مدیریت سالن‌های نمایشی هم یک مسئله‌ی دیگر است و این سوال را پیش می‌آورد که چرا یک نمایش تک پرسوناژ باید در سالن اصلی تئاترشهر اجرا شود؟ آیا نمی‌شد این نمایش در یک سالن کوچکتر به صحنه رود؟

وی با اشاره به اینکه وقتی بودجه‌ی جشنواره‌ی آیینی و سنتی کاهش پیدا می‌کند، این جشنواره از بین‌المللی به ملی تبدیل می‌شود، ادامه داد: آقای فتحعلی‌بیگی، دبیر این جشنواره در یکی از صحبت‌های خود به خوبی اشاره کردند که اگر می‌خواهیم به وضعیت نمایش‌های آیینی و سنتی امیدوار باشیم باید هنرستان یا پژوهشگاهی برای آن تأسیس شود تا بزرگان این حوزه بتوانند تجربه‌های خود را انتقال دهند. البته من نمی‌خواهم بگویم دانشجویان این رشته یا جوانان فعلی تنبل هستند ولی مسئله این جاست که آن‌ها خیلی اجازه‌ی ورود پیدا نمی‌کنند.

تقیانی‌پور که در هفدهمین دوره جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی اثری را کارگردانی نکرده است و فقط دو نمایشنامه‌ی او اجرا می‌شوند، گفت: من هم خسته شدم. وقتی این همه سال زمان را برای پژوهش درباره‌ی نمایش‌های ایرانی صرف کردم و با بی‌سلیقگی و بی‌مهری روبرو شدم، ترجیح دادم حضور نداشته باشم و بعید هم نیست من هم همانند خیلی‌های دیگر در زمره‌ی کسانی شوم که از روبروی دانشگاه تهران متن ترجمه شده‌ای را تهیه می‌کنند و پس از یک ماه تمرین آن را به صحنه می‌برند.