استراتژی ایران در قبال شورای همکاری خلیج فارس (۳ – پایانی)

گروه بین الملل - یک اندیشکده آمریکایی در گزارشی به بررسی راهبرد ایران در قبال کشورهای شورای همکاری خلیج فارس پس از نشست کمپ دیوید و چشم‌انداز رقابت میان ایران و عربستان در سوریه و عراق پرداخت.

به گزارش بولتن نیوز، اندیشکده امریکن انترپرایز در گزارشی به قلم جی متیو مکینِس به بررسی راهبردی ایران در قبال سیاست‌های شورای همکاری خلیج فارس در خاورمیانه نوشت: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از زمان انقلاب سال ۱۹۷۹، با توجه به ایدئولوژی حاکمان آن، در راستای تغییر شکل دادن خاورمیانه گام برداشته است. تهران به دنبال آن است تا تعبیر خود از حکومت اسلامی را در منطقه منتشر، با موجودیت اسرائیل مخالفت، و با جایگزین کردن خود به جای ایالات متحده، هژمونی منطقه‌ای خود را به عنوان قدرت منطقه‌ای جدید تحمیل کند.

 آنچه در ادامه می‌خوانید بخش سوم و پایانی این مقاله‌ است. بخش‌ های اول و دوم گزارش راهبردی را می‌توانید در لینک زیر مطالعه نمایید:

– ستراتژی ایران در قبال شورای همکاری خلیج فارس (۱)

–  راهبرد ایران در قبال شورای همکاری خلیج فارس (۲)

 

• سیاست خارجی ایران تغییر چندانی نخواهد کرد •

– ما پس از امضای توافق هسته‌ای، چه نوع رفتاری را از ایران انتظار داریم؟

به رغم مشارکت‌های پیش‌بینی‌نشده‌ای که ما در طول این دو سال گذشته با ایران داشته‌ایم، آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم ایران هیچ گونه اشاره‌ای به این مسئله نداشته است که پس از به امضاء رسیدن توافق هسته‌ای، سیاست‌های منطقه‌ای ایران در قبال ایالات متحده، متحدان ما در منطقه‌ی خلیج {فارس}، و اسرائیل دچار تغییر اساسی خواهد شد. حتی می‌توان گفت که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قبال ایالات متحده و اسرائیل جسورتر و خصمانه‌تر از پیش نیز خواهد شد – به ویژه پس از اینکه رهبر معظم ایران تلاش خواهد کرد تا پس از به امضاء رسیدن توافق هسته‌ای، بار دیگر بر مواضع ضد غرب و ضد صهیونیستی [جمهوری اسلامی] تأکید نماید. تهران اما تلاش خواهد کرد تا از هرگونه وخیم‌تر شدن مناقشات که می‌تواند پشتیبانی گروه ۱ + ۵ از توافق را برهم زند جلوگیری نماید – به ویژه با توجه به این مسئله که یک رییس‌جمهور جدید قرار است در سال ۲۰۱۷ در کاخ سفید بر سرکار آید.

 

• ایران پول‌های آزاد شده را صرف چه کارهایی خواهد کرد؟•

طبق ادعای دولت ایالات متحده، بخش عمده‌ی پولی که ایران از برداشته شدن تحریم‌ها به دست خواهد آورد، صرف سرمایه‌گذاری اقتصادی در درون کشور و انجام کارهای زیربنایی خواهد شد.[i] البته این بدان معنی نیست که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی میلیاردها ریال پول بیشتر جهت ادامه‌ی برنامه‌های خود در عراق، سوریه، لبنان، و جاهای دیگر به دست نخواهد آورد. تهران باید باقیمانده‌ی دولت سوریه را [برای خود] حفظ نماید و جلوی از دست رفتن جایگاه خود در عراق را بگیرد. این‌ها مشکلاتی هستند که تهران پیشِ روی خود دارد و ما نباید این مسئله را دست‌کم بگیریم که تهران برای محافظت از منافع [و دستاوردهای] خود در بیروت، دمشق، و بغداد تا هرکجا که لازم باشد پیش می‌رود و هر اقدامی که لازم باشد را انجام خواهد داد.

 

• ورود نیروهای سپاه به درگیری‌های منطقه شرایط را پیچیده‌تر خواهد کرد •

اگر بخواهیم موشکافانه‌تر به قضیه نگاه کنیم باید بگویم که اگر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تصمیم بگیرد که نیروهای نظامی خود را به منظور جنگ با نیروهای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و یا برای جنگ علیه گروه‌های مخالف دولت سوری که مورد پشتیبانی ترکیه قرار دارند به سوریه اعزام نماید، و یا حتی اگر تصمیم بگیرد که نیروهای نظامی خود را برای جنگ با دولت اسلامی به عراق بفرستد، در آن صورت محاسبات و پیش‌بینی‌های ترکیه، دولت‌های شورای همکاری خلیج {فارس}، و اسرائیل کاملاً غلط از آب درخواهد آمد. و در این شرایط است که ایالات متحده باید آماده باشد تا در صورتی که مداخله‌ی [نظامی] ایران منجر به وخامت اوضاع [منطقه] شود، از تشدیدِ تنش‌ها میان قدرت‌های منطقه‌ای و ایران جلوگیری نماید.

 

• نقش کنگره‌ آمریکا در بازبینی توافق و نظارت بر انجام صحیح مفاد آن •

– پیشنهاد‌های سیاسی

کنگره‌ی آمریکا نه تنها در بازبینی توافق هسته‌ای ایران نقشی بسیار حیاتی دارد، بلکه در نظارت بر انجام صحیح مفاد توافق و ارائه‌ی برنامه‌های جایگزین در صورت سرپیچی احتمالی و ظاهراً اجتناب‌ناپذیر ایران از تعهدات خود نیز نقشی بسیار مهم دارد. ایالات متحده برای حمایت و پشتیبانی از متحدان ما در منطقه باید این موارد را انجام دهد:

 

• چند توصیه به کنگره‌ی ایالات متحده •

– جلوگیری از رقم خوردن توازن قدرت در خلیج فارس به نفع ایران. کنگره باید توافق هسته‌ای ایران را به دقت مورد بررسی قرار دهد تا هرگونه نقطه‌ضعف موجود در رابطه با ممنوعیت ارسال سلاح به ایران و نیز محدودیت انتقال فن‌آوری [های نظامی و هسته‌ای] به ایران – که هم‌اکنون نیز اعمال می‌گردد – را برطرف سازد.

– جلوگیری و یا پایین آوردن ارسال هرگونه فن‌آوری مرتبط به دستیابی به موشک‌های پیشرفته به ایران – چرا که اگر ایران به موشک‌های بالستیک دقیق و قابل‌اعتماد دست پیدا کند، در آن صورت در محاسبات کشورهای منطقه برای انجام اقدامات بازدارنده‌ی نظامی، اعمال فشار، و اقدام متقابل خلل به وجود خواهد آمد.

– بالا بردن توان بازدارندگی و اقدام متقابل دولت‌های شورای همکاری خلیج فارس از طریق همکاری گسترده‌تر [ایالات متحده] با این کشورها در زمینه‌ی [سامانه‌های] دفاع موشکی و قابلیت‌های تهاجمی – که می‌تواند تهدیدی که از سوی ایران مطرح می‌گردد را کاهش دهد و یا حتی بی‌اثر نماید.

    همکاری با رهبران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به منظور تدوین طرح‌های راهبردی بهتر و مؤثرتر جهت مقابله با قابلیت‌های نامتقارن ایران، که این کار باید توسط کمک به این کشورها برای دستیابی به سامانه‌های نظامی جدید، و یا ارتقای سامانه‌های نظامی فعلی‌شان انجام گیرد.

 

• کمک به کشورهای عربی برای مقابله با سپاه قدس ایران •

– تقویت همکاری‌های داخلی ضد تروریستی میان ایالات متحده و دولت‌های شورای همکاری خلیج فارس جهت مقابله با دولت اسلامی و نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.

-کمک به دولت‌های شورای همکاری خلیج فارس برای دستیابی به توان بالاتر در زمینه‌ی جنگ‌های نامتقارن، هم در بخش دفاعی و هم در بخش تهاجمی. اظهارات رییس‌جمهور اوباما در نشست کمپ دیوید غیرمستقیم به این مسئله اشاره می‌کرد که دولت‌های شورای همکاری خلیج فارس هم‌اکنون از منابع کافی جهت مقابله با اقدامات ایران که برهم زننده‌ی ثبات در منطقه است برخوردار هستند. ولی ما باید حتی از این هم مطمئن‌تر شویم. ایالات متحده و دولت‌های شورای همکاری خلیج فارس دارای منافع مشترکی هستند، و آن مقابله با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، و به ویژه واحد قدس – که مسئول عملیات [برون‌مرزی] ایران است – است. تشکیل یک نیروی نظامی عربی که قادر به انجام واکنش سریع باشد، حتی اگر تنها با ائتلاف کشورهایی صورت پذیرد که تمایل به ایجاد چنین نیرویی دارند – مانند امارات متحده عربی، اردن، و بحرین – برای انجام این گونه مأموریت‌ها سودمند و مؤثر است.

– پایبندی مجدد ایالات متحده نسبت به حفظ امنیت منطقه از طریق بهبود توافق‌های دفاعی با دولت‌های شورای همکاری خلیج {فارس}، با ضرورت حفظ آستانه‌ی اقدام نظامی اسرائیل. و این رابطه [میان ایالات متحده و متحدانش در خاورمیانه] را می‌توان از طریق راهکارهایی مانند امضای پیمان‌نامه‌های امنیتی بهبود ساخت، اما ما باید از دنبال کردن تفکراتی مانند ایجاد چتر هسته‌ای خودداری نماییم.

– ما باید عربستان سعودی، امارات متحده عربی، و دیگر دولت‌های شورای همکاری خلیج فارس را از دنبال کردن برنامه‌ی تسلیحاتی هسته‌ای بازداریم. هرچند که باید به آن‌ها در امر برنامه‌های هسته‌ای غیرنظامی‌شان یاری رسانیم، البته در صورتی که با انجام این کار بتوانیم نگرانی آن‌ها در رابطه با اهداف برنامه‌ی هسته‌ای ایران در آینده را برطرف سازیم.

– متمرکز کردن طرح‌های دیپلماتیک، قانون‌گذاری، اطلاعاتی، و نظامی بر روی دادن شکل مورد نظر به منطقه پس از سال ۲۰۲۵ – یعنی زمانی که محدودیت‌های موجود بر روی برنامه‌ی غنی‌سازی اورانیوم ایران و نیز محدودیت‌ها بر روی انجامِ طرح‌های پژوهشی و توسعه‌ای آن کشور بر روی انرژی هسته‌ای پایان می‌پذیرد – که هدف از این کار اطمینان حاصل کردن از این مسئله است که ایران به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. البته به منظور اطمینان کامل از این مسئله لازم است که ایالات متحده یک گزینه‌ی نظامی جدی را همچنان در دستور کار خود قرار دهد تا در صورت لزوم بتواند زیربناها و تأسیسات هسته‌ای ایران را نابود سازد.