دلایل بی ثباتی مدیریتی و رکود دخانیات چیست؟

گروه اقتصادی – بی ثباتی مدیریتی و مسائل مختلف شرکت دخانیات ایران در سال های اخیر، موجب شده که این شرکت بزرگ دولتی به جای آن که با مزیت ها و فرصت های ویژه صنعتی و تولیدی در ایران و کشورهای منطقه به خلق ارزش افزوده و درآمد بالا بپردازد، درگیر حاشیه های مدیریتی، سیاسی، رقابت با واردات و قاچاق سیگار و... شود.

به گزارش بولتن نیوز، صنعت دخانیات ایران اگرچه با فرصت ارزش افزوده بالای بازار دخانیات در ایران و منطقه مواجه است و می تواند ضمن تولید و سودآوری و صادرات سیگارهای ایرانی، از طریق طرح های مشارکتی بابرندهای معتبر جهانی در ایران و کشورهای منطقه به افزایش سهم خود از بازار سیگار اقدام کند، امابه دلایل مختلف سهم واردات و قاچاق سیگار بیش از تولید داخلی است. 

این در حالیست که دخانیات ایران می تواند ضمن ایجاد اشتغال و ارزش افزوده تولید داخلی و صادرات محصولات ایرانی، پایگاه منطقه ای تولید برای برندهای معتبر در ایران و کشورهای منطقه باشد تا به جای سیل واردات سیگار به ایران، شاهد صادرات و ارزش افزوده تولید سیگار و توتون ایرانی و تولید مشترک با برندهای معتبر جهان باشیم. 

ما مسائل مختلفی که در چند دهه اخیر، صنعت دخانیات با آن مواجه شده، موجب شده که نه تنها از فرصت ویژه و ارزش افزوده بالای این صنعت استفاده نشود، بلکه خود این شرکت نیز با بی ثباتی های مدیریتی و حاشیه ها و مخالفت ها و مقاومت های مختلف درساختار شرکت و بازار دخانیات همراه شود. 

تغییرات گسترده مدیریت در شرکت دخانیات نشان می دهد که این شرکت به جای آن که بر محوریت تولید داخلی و قراردادهای مشارکتی فعالیت کند تحت تاثیر بازار دخانیات، واردات، مسائل مدیریتی و سیاسی و... قرار گرفته و با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می کند. 

تغییر چند مدیرکه هریک مدت کوتاهی مدیرعامل یا سرپرست شرکت بوده اند و سرانجام به انتخاب یکی از فعالان عرصه واردات به عنوان مدیرعامل دخانیات منجر شد، نشان دهنده بی ثباتی و در عین حال نبود استراتژی مشخص در صنعت دخانیات ایران است. 

و این تغییرات و ویژگی های افراد انتخاب شده نشان می دهد که استراتژی و برنامه محوری دخانیات ایران به جای آنکه تولیدی، حرفه ای و تخصصی باشد تحت تاثیر مسائل سیاسی، ارتباطات بین مدیران و متاثر از واردات بازار سیگار بوده است. در حالی که شرکت دخانیات می تواند با بهبود کیفیت و تنوع محصول، نه تنها برای بازار ایران و مصرف کننده ایرانی الگو باشد و سیگاری نسبتا سالم و ارگانیک را ارائه دهد بلکه رضایت طرفداران سیگار ایرانی در منطقه را نیز افزایش دهد.

اما متاسفانه نهادهای مسوول، دولت، وزارت صنعت، معدن وتجارت، و مجلس، تاکنون گزارشی در مورد چرایی این تغییر وتحولات مدیریتی و بی ثباتی ها و نبود استراتژی مشخص در شرکت دخانیات ارائه نداده اند تا مشخص شود که دلیل این همه تغییر مدیریتی و دلیل رکود و رخوت صنعت دخانیات ایران در سال های اخیر چه بوده است؟ 

چند هفته پیش، محمدرضا سراج القوم که با تصمیم هیات مدیره در ابتدای تیرماه جاری به عنوان مدیرعامل شرکت دخانیات ایران تعیین شده بود، به طور ناگهانی از کار برکنار شد.

با تصمیم جدید هیات مدیره شرکت دخانیات ایران، محمدحسین برخوردار (رئیس مجمع واردات ایران و رئیس هیات مدیره شرکت سام  الكترونيك) به سمت مدیر عاملی این شرکت منصوب شد تا سراج القوم نیامده با این پست خداحافظی کند.

پیش از این نیز سرپرستی شرکت دخانیات ایران برعهده محسن شهباززاده بود که دوران سرپرستی او هم به دو هفته نرسید. 

پیش از آن نیز  نعمت الله شهبازی شد مدیریت دخانیات را به عهده داشت. 

اگرچه مشخص نیست که تصمیم جدید هیات مدیره چند وقت دوام می آورد، اماباید توجه داشت که این تغییرات و بی ثباتی ها نشان دهنده مقاومت بازار دخانیات در مقابل تغییر مدیریتی در مهمترین شرکت صنعتی و تولیدی دخانیات کشور است و آنچه مهمتر از انتخاب مدیر است  اعلام استراتژی مشخص،  و تقویت اراده جدی سیاسی و اقتصادی برای بهبود سرنوشت بازار دخانیات کشور است. 

باید مشخص شود که  برنامه تولیدی و صنعتی، برندسازی، افزایش تولید، ‌بهبود کیفیت، اشتغال زایی، سرمایه گذاری، استانداردسازی و تنوع محصول متناسب با سلیقه های مختلف داخلی و کشورهای همسایه و... با چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد.  

چه کسانی مخالف تولید و بهبود استانداردها و کیفیت و افزایش تولید هستند، چه موانع و مسائل اساسی مانع بهبود عملکرد شرکت دخانیات بوده است. 

مشکل منابع مالی و سرمایه گذاری تاچه حد اهمیت دارد و مشکل منافع واردکنندگان سیگار تا چه حد در عملکرد و تولید شرکت دخانیات تعیین کننده است و دلایل مهم دیگر که از چشم رسانه ها دور مانده چه بوده است؟

چه مسائل و اختلاف نظرها و منافع و مشکلاتی مانع از ثبات مدیریتی و بهبود عملکرد شرکت در چند سال اخیر بوده است و آیا امکان تفاهم و توافق بین گروه ها و افراد فعال در بازار دخانیات ایران وجود دارد یا خیر؟

پرسش اساسی این است که بر چه مبنایی، مدیر جدید شرکت دخانیات انتخاب شده و چرا فردی که سوابق فعالیت در بازار واردات داشته و در زمینه واردات محصولات سامسونگ و فعاليت هاي ديگر مرتبط با واردات فعالیت داشته و حتی به عنوان رئیس مجمع واردات انتخاب شده، برای پست مدیریت یک شرکت صنعتی و تولیدی انتخاب شده است؟ و چرا فردی با سوابق صنعتی و سرمایه گذاری و حرفه ای که به کار تولید و تخصص های صنعتی آگاهی دارد انتخاب نشده است.

مديرعامل جديد دخانيات پيش از اين يكي از سهامداران عمده شركت سام الكترونيك بود، اما بعد از چند سال همكاري، از شركت خارج شد و جالب اين است كه بلافاصله بعد از خروج از شركت سام الكترونيك، هجمه هاي شديد و انتقادهايي را عليه شركت سام الكترونيك دررسانه هاي مختلف مطرح كرد.

بدون شک، شرکت دخانیات به عنوان یک شرکت صنعتی و تولیدی، در رقابت پیچیده و جدی با وارد کنندگان سیگار، قرار دارد و قاچاق گسترده سیگار نیز تهدید کننده بازار سیگار داخلی است. 

براین اساس، این پرسش مطرح است که چرا  افرادی که در زمینه واردات تجربه و تخصص  و سابقه فعالیت دارند، برای مدیریت یک شرکت تولیدی و صنعتی دعوت به کار و مدیریت یک شرکت صنعتی شده اند و چرا به تخصص های تولیدی، استانداردهای صنعتی و... توجه نمی شود. 

چه مسائلی در بازار دخانیات و واردات و قاچاق سیگار وجود دارد، که هیات مدیره دخانیات را به این جمع بندی رسانده که بهتر است یک مدیر با سابقه در بازار واردات مدیرعامل این شرکت شود تا به ثبات مدیریتی و ادامه فعالیت شرکت دخانیات کمک کند؟

کارشناسان در مقایسه بازار واردات و روش مدیریتی وارد کنندگان با صنعتگران به این نکته اشاره دارند که در صنعت، سرمایه گذاری ها بعد از چند سال به بازدهی می رسند و اصل و فرع سرمایه گذاری حاصل می شود. اما در بازار واردات، بعد از ثبت سفارش و گشایش اعتبارات اسنادی و ورود کالا و توزیع آن، چند ماهه اصل و فرع سرمایه گذاری نتیجه می دهد. 

همچنین در بازار واردات، همواره بین شرکا و عوامل فعال در بازار، اختلاف های مالی، رقابت های مختلف، تنوع کیفیت محصول، نارضایتی مصرف کننده و عوامل فروش از کیفیت و قیمت محصولات، بی کیفیت بودن برخی اجناس و... وجود دارد و واردکنندگان، با استفاده از سرمایه دیگران و بانک ها و موسسات اعتباری و... اقدام به خرید کالا، واردات و فروش آن در بازار می کنندو همواره بین عوامل فعال و شرکا رقابت و اختلاف ها و شکایت های مختلفی وجود دارد. 

اما در صنعت و تولید، سرمایه گذاران، بانک ها، دولت و حامیان مالی، نسبت به تاخیر در زمان بهره برداری، صبر و تحمل چند ساله برای بازدهی و بهره برداری و... آگاه هستند و از طریق مشارکت در تولید، جلب سرمایه گذار داخلی و خارجی، و حساب و کتاب دقیق و قراردادهای بلندمدت، اقدام به افزایش تولید می کنند و تنوع محصول و کیفیت و استانداردها را برای جلب رضایت مشتری داخلی و خارجی در نظر دارند و لذا با آگاهی از این وضعیت، سال ها برای سرمایه گذاری تلاش می کنند و صبر می کنند تا تولید به نتیجه برسد و برند مورد نظر آنها به شهرت برسد.

براین اساس، این پرسش مطرح است که شرکت دخانیات، هیات مدیره و مدیرعامل جدید آن، با کدام الگو و استراتژی می خواهند شرکت دخانیات را مدیریت کنند؟

آیا واردات سیگار و توتون به صورت محصول نهایی در دستور کار خواهد بود و تکیه اصلی فعالیت شرکت، به واردات سیگارهای خارجی خواهد بود؟

آیا از طریق قراردادهای مشارکتی با برندهای معتبر،  شرکت دخانیات نقش واردات توتون و اسانس و کاغذ و فیلتر و بسته بندی  و توزیع سیگارهای خارجی را انجام می دهد. 

آیا از طریق قراردادهای مشارکتی، تولید توتون در ایران انجام و با نظارت شرکت های خارجی، تولید سیگار و بسته بندی انجام خواهد شد و بخشی از مواد اولیه مانند کاغذ وارد خواهد شد.

آیا شرکت دخانیات، با تکیه بر تجربه قبلی خود، به افزایش تولید سیگارهای پرطرفدار خود در ایران و کشورهای خارجی اقدام خواهد کرد و بهبود کیفیت، تنوع تولید، استانداردسازی و... را هدف اصلی خود اعلام خواهد کرد...

همچنین این پرسش اساسی مطرح است که شرکت دخانیات آیا به افزایش سهم خود در بازار مصرف داخلی و منطقه توجه خواهد داشت یا همچنان رقابت شدید برندهای خارجی و حاشیه های مختلف تجارت سیگار در ایران و منطقه را نظاره گر خواهد بود؟

استراتژی مدیریت جدید دخانیات چیست و با چه هدفی رئیس مجمع واردات برای مدیریت این شرکت انتخاب شده است؟