سریال‌های تركی، در خدمت صنعت و گردشگری

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مجله سینمایی فیلم، شاید وقتش باشد نگاهی اصولی و بی‌تعصب به سریال‌های تركی داشته باشیم. موج علاقه‌مندی به این سریال‌ها به گونه‌ای‌ست كه نمی‌‌توان بی‌تفاوت از كنار آن‌ها گذر كرد. سریال‌هایی كه طیف گسترده‌ای از علاقه‌مندان را به سمت خود جلب كرده و چه بخواهیم و چه نخواهیم طرف‌داران بسیاری هر شب این مجموعه‌ها را دنبال می‌كنند. مجموعه‌هایی كه باعث از رونق افتادن سریال‌های تولید داخل شده‌اند.

راز محبوبیت آن‌ها چیست؟ تنزل سلیقه‌ی تماشاگران؟ یا توقعی كه سریال‌های خودمان قادر به پاسخ‌گویی به آن نبوده‌اند؟ كدام یک دلیل افت تماشاگران تلویزیون ماست؟ وقتی بی‌تعصب به سریال‌های تركی نگاه شود (حداقل یكی‌دو سریال مطرح‌تر) باید حق داد كه مخاطبان تلویزیون به سمت آن‌ها گرایش پیدا كنند. سریال‌هایی كه با دیدن‌شان می‌توان متوجه شد که كشور همسایه چه پیشرفتی در زمینه‌ی ساخت سریال و صدور آن به كشورهای دیگر داشته است. با پیگیری تولید و پخش چند سریال شاخص سینما و تلویزیون تركیه معلوم می‌شود که كمپانی تولید‌كننده، سریال را به چند كشور فروخته و با پخش آن از تلویزیون آن كشورها طیف گسترده‌ای از هواداران نیز در آن كشورها شكل گرفته است.

با این نگاه دیگر نمی‌‌توان علاقه‌مندان سریال‌های تركی در كشور را شماتت كرد و سلیقه‌ی آن‌ها را سطحی دانست. وقتی سریالی به شبكه‌های مختلف تلویزیونی كشور‌های یونان، یوگسلاوی، صربستان، امارات، قبرس، مقدونیه، بوسنی، قطر، چین و... فروخته می‌‌شود، كمپانی تولیدکننده‌اش از نظر اقتصادی گام بلندی برداشته است. به‌خصوص كه این فروش با همراهی برند‌های معتبری در زمینه‌ی مبلمان، زیورآلات، پوشاك، طراحی داخلی، ویلا‌سازی و هم‌چنین معرفی شهرها و مناطق گردشگری تركیه همراه باشد. این یعنی آن‌ها گام بلندی در زمینه‌ی جلب گردشگر و سرازیر شدن سرمایه به كشورشان برداشته‌اند و در كنارش دست به ستاره‌سازی هم زده‌اند، اما ما عمده‌ی وقت و انرژی‌مان را به جای تحلیل این پدیده و فهم دلایل موفقیتش، به انتقاد از آن و پررنگ کردن وجوه مبتذلش صرف می‌کنیم.

این راز سر‌به‌مهر...

برای فهمیدن دلایل علاقه‌مندی مردم باید راهی جدا از نگاه‌های تحقیر‌آمیز به این سریال‌ها را در پیش گرفت. برای كسب نتیجه‌ی بهتر هم‌زمان چند قسمت از سریال‌های برگ‌ریزان، ماندگار، روزی روزگاری و لطیفه مورد بررسی قرار گرفت. سریال لطیفه كه پخش آن به‌تازگی آغاز شده بود تنها مجموعه‌ای بود كه از قسمت نخست آن موفق به پیگیری‌اش شدم. ماندگار از سریال‌های خیلی ضعیف است که در نهایت تحمل دیدنش به دو قسمت هم نرسید. داستان ساده‌لوحانه، كارگردانی بسیار ضعیف و بازی‌های بسیار بد تمام بازیگران سریال، دیدن آن را به كاری سخت و غیر‌قابل‌تحمل تبدیل كرده بود. زجری را كه از دیدن آن كشیدم هیچ‌گاه فراموش نمی‌‌كنم! البته لحظه‌های زیادی هم بود كه از فرط احمقانه بودن سكانسی قهقهه زدم و یك دل سیر خندیدم.

از سریال‌های متوسط می‌توان به برگ‌ریزان اشاره کرد که كمی قابل‌تحمل‌تر بود. البته ظاهراً این سریال طرف‌داران زیادی دارد؛ البته این گونه آمارها به علت رسمی نبودن پخش سریال و نامشخص بودن منبع، چندان قابل‌اعتماد نیستند. شنیده‌هایی كه طبق تحقیقات میدانی به دست می‌آیند و باید از بستگان و دوستان در موردشان پرسید. سریال روزی روزگاری (كه ظاهراً بی‌وفایی هم نامیده می‌‌شود) از سریال‌های خوبی بود كه چند قسمت آن را دیدم. داستان خانواده‌ای در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۵۰ كه از نظر طراحی فضا و استفاده از آكسسوار و لباس و ماشین‌های آن دوره سریال موفقی است. داستان كمی كند اما در مجموع خوب پیش می‌‌رود و بازی بازیگران هم انصافاً دیدنی است. به‌خصوص بازی عایشه بینگول بازیگر اصلی سریال كه نقش مادر خانواده را بازی می‌كند. او توانسته با بازی‌اش یك دوره‌ی تقریباً پانزده‌ساله از روزگاری كه یك مادر جوان بود تا انتهای داستان را كه تبدیل به زنی در آستانه‌ی میان‌سالی می‌شود به نمایش بگذارد.

با نگاهی منصفانه بازی بینگول سرشار از احساسات مادرانه است و به‌خوبی این احساسات به تماشاگر منتقل می‌‌شود. او در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ برای بازی در این مجموعه برنده‌ی جایزه‌ی بهترین بازیگر زن جشنواره‌ی آنكارا شد. روزی روزگاری علاوه بر قصه‌ی عاشقانه‌اش گوشه‌ی چشمی هم به وقایع تاریخی آن سال‌های تركیه دارد. درگیری‌های احزاب گوناگون و نزاع‌های سیاسی كه كمونیست‌های آن كشور با حزب حاكم داشته‌اند و گره خوردن سرنوشت بسیاری از شخصیت‌ها با حوادث آن روزهای تركیه در مجموع توانسته روزی روزگاری را به سریالی دیدنی و جذاب تبدیل كند. سریالی كه وقت و بودجه‌ی بسیاری برای آن هزینه شده و بازیگران سرشناسی در آن بازی می‌كنند.

سریال لطیفه تمام نكات یك سریال عامه‌پسند اما خوش‌ساخت را دارد. قصه‌ای درگیر‌كننده همراه با بازی‌هایی خوب و منظره‌ها و دكورهایی چشم‌نواز و شیك. معمولاً گروه بازیگران سریالی در این سطح و هزینه، هم از ستاره‌های سینما و تلویزیون تركیه‌اند. كوچك‌ترین جزییات صحنه، كار‌شده و سنجیده است. حجم اتفاق‌ها و گره‌های دو قسمت اول سریال حیرت‌انگیز است. صنعت سریال‌سازی تركیه علاوه بر ستاره‌سازی و استفاده‌های اقتصادی از آن، همكاری بسیار جدی با صنعت گردشگری‌اش دارد؛ از جمله معرفی مناطق بكر و طبیعی با كشاندن قصه به این لوكیشن‌ها.

الگوهای خوب

به‌راحتی با دیدن یكی‌دو قسمت از این سریال‌‌ها با هر سطح كیفی، می‌توان متوجه رابطه‌ی خوب صنعت و گردشگری تركیه با سینما و تلویزیون این كشور شد. بخش عمده‌ای از طراحی داخلی خانه‌ها و لوازم به كار رفته در آن‌ها طراحی و تولید برندهای معتبر تركیه‌اند. تقریباً به طور قاطع می‌توان گفت تمام زیورآلات، پوشاك و منسوجات نساجی درون سریال‌ها از پرده و روتختی و آباژور و لوستر و... محصول صنایع داخلی این كشورند. یك رابطه‌ی دوطرفه‌ی خوب كه باعث شناخت و اعتبار بیش‌تر این برند‌ها و صنایع در بین كشورهای بیننده‌ی این سریال‌ها شده است؛ یعنی یك تیر و عملاً چند نشان. این الگو از نظر اقتصادی كمك بزرگی به صنعت كشور است و می‌تواند در مورد سریال‌های وطنی هم اتفاق بیفتد و گردش مالی خوبی را برای صنعت مبلمان و پوشاك و طراحی داخلی و نساجی رقم بزند.

این اتفاق در مورد اماكن و مناطق دیدنی این كشور هم روی داده است. تقریباً در تمام سریال‌‌ها چند قسمتی از داستان در مناطق گردشگری می‌گذرد. مناطقی كه با كمك این سریال‌ها دیگر برای ایرانی‌ها به نام‌های آشنایی تبدیل شده‌اند. کسانی که دست‌شان به دهن‌شان می‌رسد و امکان سفر تفریحی به خارج از کشور را دارند، به اعتبار ذهنیت مثبت و خاطره‌ی خوبی که در این سریال‌ها برای‌شان ساخته شده کنجکاو می‌شوند که سری به شهرهای آشنایی بزنند که در پس‌زمینه‌ی داستان‌های ترکی دیده‌اند؛ آن قدر «آلانیا، آلانیا» می‌کنند که بینندگان خارجی ناخودآگاه دل‌شان می‌خواهد این شهر رؤیایی و شیک را ببینند و رد پای شخصیت‌های داستانی محبوب‌شان را در کوچه‌ها و خیابان‌های آن پیدا کنند.

باید پذیرفت که پیشرفت كشور همسایه در زمینه‌ی سریال‌سازی از ما بیش‌تر است. آن‌ها هم‌زمان در حال ستاره‌سازی برای صنعت سرگرمی‌سازی‌شان هستند و هم‌چنین به پشتیبانی از صنایع داخلی و معرفی مناطق گردشگری‌شان می‌پردازند. به جای غر زدن و ایراد گرفتن وقت آن است که كمی منطقی به تولیدات آن‌ها نگاه كنیم یا حداقل الگوهای امتحان‌پس‌داده را به كار ببریم. تاریخ چندصد ساله‌ی این سرزمین و هم‌چنین تنوع اقلیمی ما و صنایع در حال رشدمان پتانسیل كافی برای موفقیت این الگوبرداری را در اختیارمان می‌گذارد. فقط كمی همت و برنامه‌ریزی می‌خواهد که آن را هم اگر نداشته باشیم در این دنیای پرهیاهو کلاه‌مان پس معرکه است.