جفا به رمضان در ادبیات کلاسیک!

به گزارش بولتن به نقل از ایسنا، محمدرضا تقی‌دخت اظهار کرد: آداب روزه‌داری، آیین‌ها و مراسم‌ ماه رمضان به طور خاص بسیار کم موضوع شعر بوده است، اما نمادها و عناصر این ماه مانند روزه‌داری و خود کلماتی چون روزه و این مسائل در شعر بسیار استفاده شده است. نه تنها در شعر کلاسیک، بلکه در ادبیات نوین هم موضوع به همین منوال است.

او در ادامه بیان کرد: بنده پرداخت مستقیم به ماه رمضان را در شعر به ندرت دیده‌ام. رمضان مناسبت دینی ا‌ست، نه مناسبت مذهبی و شاید یکی از دلایل کم پرداخته شدن به اشعار رمضان همین باشد. رمضان از مناسبت‌هایی است که مورد جفا واقع شده است.

تقی‌دخت در تشریح این موضوع گفت: به عنوان مثال واقعه عاشورا و محرم به عنوان عزاداری اهل بیت (ع)، به طور خاص موضوع شعر بوده‌اند، دقیقا آن چیزی که به آن شعر مذهب تشیع گفته می‌شود. ماه رمضان با وجود آن که نمادی مشترک میان تشیع و تسنن است، اما به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است.

او افزود: در این بخش اشعار بسیار خوبی از گذشتگان و معاصران به جا مانده که از بهترین نمونه‌ها می‌توان به اشعار مولوی اشاره کرد. در این مناجات‌ها، مولوی به خوبی ماهیت ماه رمضان را بیان می‌کند؛ همچون: «چند خوردی چرب و شیرین از طعام/ امتحان کن چند روزی در صیام».

وی اظهار کرد: در رابطه با شعر معاصر نیز پرداخت مستقیم بسیار کم بوده است که از میان آن تعداد محدود می‌توان به شعر قزوه اشاره کرد: به سلام رمضان بر شده‌ام باز به بامی/ ماه نو! ماه نو! از مات درودی و سلامی

رمضان آمد و در سفره افطار و سحر نیست/ نه تو را نان حلالی - نه مرا آب حرامی

تقی‌دخت با اشاره به این‌که از نشانه‌های ماه رمضان در همه سبک‌ها استفاده می‌شود، گفت: اگر بخش کمِ اشعاری را که با محوریت ماه رمضان سروده شده است کنار بگذاریم، دسته دیگری خودنمایی می‌کند. این بخش از اشعارِ سایر سبک‌های شعر تشکیل شده است، با این تفاوت که برای مضمون‌پردازی از کلمات و المان‌های رمضان استفاده می‎کند.

این شاعر در پایان بیان کرد: در این بخش از عناوینی چون روزه گرفتن، افطار، گرسنگی و تشنگی، توجه به افراد مسکین و... استفاده می‌شود تا مقصود اجتماعی، فلسفی و حتی عاشقانه شاعر را برساند. به عنوان مثال در بیت «روزه می‌گیرم و افطارم از آن لعل لب است/آری افطار رطب در رمضان مستحب است» در واقع شاعر روزه را یک نوع امساک در برابر معشوق دانسته تا امساک به معنی فعل مذهبی.