چرخ اقتصاد با مالیات بر ارزش‌افزوده می‌چرخد؟

برخی از آنان معتقدند مالیات‌ها به طور غیرکارشناسی هر ساله افزایش می‌یابد و این در حالی است که شاید واحد صنفی مربوطه در سال مورد نظر با رکود مواجه شده و فروش چندانی نداشته باشد، بنابراین دلیلی ندارد مالیاتش‌ افزایش یابد، چون افزایش مالیات باید در زمان رونق بازار صورت گیرد.

مالیات بر ارزش افزوده مالیات غیر مستقیمی است که مصرف کننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید اجناس و خدمات می‌پردازد و دریافت کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند. از آنجا که خود فروشنده ضمن خرید اولیه چنین مالیاتی را پرداخته ولی مصرف کننده محسوب نمی‌شود، حق دارد کل مالیات‌های ارزش افزوده پرداختی خود را از کل مالیات بر ارزش افزوده‌های دریافتی کسر کرده و مابه تفاوت را به دولت بپردازد. مالیات بر ارزش افزوده به تمامی خدمات و کالاهایی تعلق می‌گیرد که در برابر پول در داخل کشور داد و ستد می‌شوند، مگر آنکه در قانون برای آن شرایط ویژه، از جمله تخفیف‌هایی در نظر گرفته باشند.

مجید مومن زاده، یکی از طلافروشان بجنوردی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان شمالی، با اشاره به مشکلات اجرای این قانون توضیح داد: قانون مالیات بر ارزش افزوده به منظور رشد تولید و برای به گردش درآوردن چرخ آن ایجاد شد اما در اجرا با مشکلاتی همراه است. به عنوان مثال در کشور ترکیه این قانون در 20 سال گذشته اجرایی شد اما به دلیل اینکه به نتیجه نرسیدند، این قانون برای صنف طلا حذف شد و مالیات فقط از اجرت کار گرفته شد.

وی ادامه داد: در ایران از خود طلا، اجرت و سود آن که هفت درصد است مالیات بر ارزش افزوده گرفته می‌شود و این در حالیست که در ترکیه فقط از اجرت کار، مالیات اخذ می‌شود. این امر سبب شده تا این کشور طی پنج شش سال به یکی از صادرکنندگان مهم طلا تبدیل شود چرا که تکنولوژی‌های تولید طلا را وارد کرد و توانست در این زمینه پیشرفت کند ولی در ایران از خود طلا، اجرت و از سود آن مالیات اخذ می‌شود و موجب شده تا بازار فروش این محصول با رکود شدید مواجه شود.

مومن زاده تصریح کرد: از آنجایی که طلا در بین مردم ایران یک کالای سرمایه‌ای و پس‌انداز محسوب می‌شود، اخذ این مالیات موجب می‌شود تا مردم دیگر تمایلی برای خرید آن نداشته باشند، به عنوان مثال اگر قیمت یک تکه طلا یک میلیون تومان باشد 80هزار تومان بابت اجرت در کار، 160 هزار تومان بابت سود طلا و مقداری نیز بابت 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده کسر می‌شود بنابراین چیزی برای پس‌انداز شخص باقی نمی‌ماند.

وی با بیان اینکه طلا فروش بجنوردی مجبور است تا طلاهای خود را از بنک‌دار تهرانی بخرد، تصریح کرد: هم اکنون هیچ بنک دار تهرانی فاکتور سر برگ دار رسمی به طلا فروش نمی‌دهد تا آنها بتوانند آن فاکتورها را به اداره دارایی تحویل دهند. آن بنک دار مالیات بر ارزش افزوده را از ما نمی‌گیرد اما اجرت کار را بالا می‌برند اما ما این مالیات را از مشتری اخذ می‌کنیم.

مومن زاده عنوان کرد: اداره دارایی می‌گوید فاکتور به ما ارائه دهید این درحالیست که هیچ فاکتوری در دست ما نیست تا آن را ارائه دهیم و دولت باید اخذ این مالیات را ابتدا از بالا شروع کند و سپس به مردم برسد. در حال حاضر 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده را مردم پرداخت می‌کنند و از طرف دیگر ما نیز مجبور هستیم طلا را با اجرت بالا از بنک‌دار خریداری کنیم.

نعمت یزدان پناه، یکی از آهن فروشان بجنوردی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: براساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، باید فاکتور خرید، بارنامه، و رسید وجه به اداره دارایی ارائه شود تا مورد قبول آنان واقع شود. بر اساس این قانون، مالیات بر ارزش افزوده از تمامی کالاها از مبدا (کارخانجات) توسط دولت اخذ می‌شود، اما اگر در این حین، نواقصی در ارائه فاکتور خرید، بارنامه و رسید وجه وجود داشته باشد اداره مالیات آن را از آهن فروشان قبول نمی‌کند و ما مجبور هستیم تا این مالیات را دوباره پرداخت کنیم.

وی ادامه داد: کارخانه‌های تولید آهن و یا میلگرد از طریق بورس محصولات خود را به فروش می‌رسانند. فروش نیز به صورت سبدی است و هر سبد شامل حدود 22 تریلی بار است.آهن فروشان استان توانایی خرید آهن به صورت سبدی ندارند و ما مجبور هستیم آهن مورد نیاز را از تاجر خریداری کنیم. پول به حساب تاجر واریز می شود اما رسید پرداخت شده با فاکتور و بارنامه همخوانی ندارد و این عامل سبب می‌شود تا مورد قبول اداره دارایی قرار نگیرد و ما مجبور به پرداخت دوباره آن مالیات باشیم.

یزدان پناه تصریح کرد: اگر دوباره مالیات پرداخت شود، آهن فروش ضرر می‌کند و اگر بخواهد ضرر نکند باید از مشتری اخذ کند که آن اجحاف در حق مردم است. به عنوان مثال آهن فروشان قیمت میلگرد 14 را کیلویی 1580 تومان اعلام می‌کند که در این قیمت مالیات بر ارزش افزوده در نظر گرفته شده است اما تعدادی از افراد در نوشتن فاکتور، مالیات بر ارزش افزوده را دوباره لحاظ می‌کنند که در حقیقت این امر به معنای آن است که دومرتبه مالیات از مشتری گرفته می‌شود.

وی بیان کرد: صنف آهن‌فروش هنگام خرید آهن از کارخانه و یا دیگر مکان‌ها مالیات خود را پرداخت می‌کنند، حال چطور است که آهن‌ فروش این مالیات را از مشتری اخذ نمی‌کند. علاوه بر آن، گاهی اوقات خرید از تاجران انجام می‌شود و فاکتورهایی ارائه می‌شود و زمانی که فاکتور به اداره دارایی تحویل داده می‌شود، متوجه می‌شویم که آنها مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نکرده‌اند، و به ما گفته می‌شود که شما آن را پرداخت کنید و سپس آن پول را از خود تاجر اخذ کنید.

یوسف یعقوب نژاد، معاون مالیات بر ارزش افزوده اداره کل امور مالیاتی خراسان شمالی در این زمینه به خبرنگار ایسنا توضیح داد: بر طبق قانون باید از خریدار بابت فروش کالا مالیات بر ارزش افزوده اخذ شود. اصنافی همچون آهن فروشان و طلا فروشان باید کالاهای مورد نیاز خود را از اماکنی خریداری کنند که بتوانند به آنها فاکتور و برنامه‌های شفاف و قابل پی گیری ارائه دهند تا در آینده و هنگام پرداخت مالیات دچار مشکل نشوند.

وی ادامه داد: اینکه بارنامه و یا فاکتورها با یکدیگر همخوانی ندارد مشکل این اداره کل نیست و باید فعالیت‌های اقتصادی به گونه‌ای باشد تا قابل پیگیری باشد. آهن فروشان باید از افرادی خرید کنند که به آنها فاکتورهای قابل استناد ارائه دهند تا دچار ضرر نشوند.

یعقوب نژاد با اشاره به نحوه فعالیت صنف طلافروشان اظهار کرد: سه نوع معامله در این خصوص وجود دارد که یکی خرید، یکی فروش و دیگری معاوضه است که برای خرید و فروش فاکتور صادر می‌شود و باید بابت آن نیز مالیات پرداخت شود. اتحادیه طلا و جواهر اعلام کرده است تا بابت معاوضه طلا صورت حساب معاوضه صادر شود که در این راستا فقط پول اجرت کسر می‌شود، اما متاسفانه طلا فروشان این امر را انجام نداده و امر خرید و فروش را انجام می‌دهند.