هیس، ‌اینجا خانواده‌ها هم فریاد نمی‌زنند!

این مادر ‌ادامه داد: مدتی متوجه پرخاشگری،‌ کم‌اشتهایی،‌ عصبانیت‌های بی‌مورد و روان‌پریشی زهرا شدم به طوری‌که روی کوچک‌ترین مسائل با دخترم که از او کوچک‌تر است دعوا می‌کرد، هر کاری کردم تا ببینم چه مشکلی برایش پیش آمده اوایل طفره می‌رفت اما بالاخره یک شب بغضش ترکید و در حالی‌که از شدت ترس به خودش می‌لرزید، ماجرا را تعریف کرد. زهرا در میان هق‌هق گریه‌هایش گفت هر بار که او را در خانه عمه می‌گذاشتم پسر عمه‌اش از خلوتی خانه سوءاستفاده می‌کرده و با وعده این‌که ساعت مچی‌ای را که زهرا دوست داشته به او می‌دهد، ‌بارها به او تجاوز کرده است و تهدیدش کرده موضوع را به هیچ کس نگوید وگرنه سربه نیستش می‌کند.

این زن ‌خاطرنشان کرد: اگر مادرم بفهمد قطعاً سکته می‌کند، ‌از طرفی به خاطر مسائل خانوادگی نمی‌توانیم شکایت کنیم، ‌الآن فقط شدیداً نگران زهرا هستم و دنبال یک مشاور و روانشناس خوب می‌گردم.

و زهرا را هم دیدم؛‌ دختر بچه‌ای ظریف، زیبا و دلنشین اما منزوی. بی‌تردید هیچ‌کس به غم جانکاهی که در چشمان این دختر تا آخر عمر رخنه کرده پی نخواهد بُرد!

‌امروز اخبار فراوان و متأثرکننده‌ای مربوط به انواع کودک‌آزاری در رسانه‌ها شنیده می‌شود اما متأسفانه قوانین حمایت از حقوق کودکان در ایران از نواقص بسیاری رنج می‌برد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه همدان، در این میان کودک‌آزاری جنسی بیشترین آسیب را به کودک، اطرافیانش و در یک نگاه کلی‌تر به جامعه می‌زند. با این وجود بررسی این پدیده بسیار به سختی انجام می‌شود، چراکه اولاً در اکثر موارد کودکان در محیط خانه و توسط اطرافیان خود مورد آزار قرار می‌گیرند و به همین علت این اتفاق به خارج از محیط خانواده منتقل نمی‌شود. ثانیاً همان آماری که به دست می‌آید معمولاً از سوی مسئولان بسیار کنترل‌شده و خوش‌بینانه ارائه می‌شود و اکثر مسئولان اصرار دارند وضعیت این کودکان را علنی نکنند.

کودک آزاری را به اورژانس اجتماعی بهزیستی اطلاع دهید

سرپرست بهزیستی ملایر‌ به خبرنگار ایسنا گفت: کودک‌آزاری، ‌یک پدیده جهانی و شایع است و قربانیان این پدیده به علت آ‌سیب‌پذیری‌های دوره رشد و تکامل،‌ پیامدهای جبران‌ناپذیری را تجربه می‌کنند.

حمیدالله فارسی تأکید کرد: خانواده‌ها باید در این زمینه آگاهانه عمل و با مسئولان مربوطه برای جلوگیری از این رخدادهای تلخ، ‌همکاری کنند.

وی ‌اظهار کرد: از انواع کودک‌آزاری می‌توان به کودک‌آزاری‌های جسمی، ‌جنسی، ‌هیجانی و عاطفی، ‌مسامحه و غفلت والدین و بهره‌کشی اقتصادی ‌اشاره کرد.

فارسی ‌ادامه داد: در بهزیستی ملایر در سال 84 «مرکز مداخله در بحران» به عنوان یک واحد اورژانس اجتماعی به طور رسمی راه‌اندازی شد که وظیفه‌اش رسیدگی به این دست جرائم است.

وی تصریح کرد: خط کمک 123 که اسفندماه 91 راه‌اندازی شد، به طور شبانه‌روزی آماده دریافت گزارشات مربوط به کودک‌آزاری است.

سرپرست بهزیستی ملایر گفت: در سال 92 از خط 123، ‌پنج مورد کودک‌آزاری گزارش شد و چهار مورد هم حضوری به مرکز مداخله در بحران مراجعه کردند.

وی اشاره به این‌که در سال 93، ‌از خط 123‌ شش مورد کودک‌آزاری گزارش شد، ‌افزود: سه مورد هم در مرکز مداخله در بحران پذیرش شدند که از این افراد دو مورد به صورت سرپائی رسیدگی شد و به خانواده‌ها بازگشتند و یک مورد هم تحت نگهداری موقت قرار گرفت.

فارسی ‌گفت: مهم‌ترین علت کودک‌آزاری اعتیاد والدین، تندخویی و پرخاشگری آن‌هاست و بر اساس گزارشات وارده در ملایر بیشترین نوع کودک‌آزاری، ‌مسامحه و سهل‌انگاری و مورد غفلت قرار گرفتن کودکان، ‌آزارهای جسمی و عاطفی و بهره‌کشی اقتصادی است.

سکوت، راه را برای متجاوز باز می‌کند

کارشناس اورژانس اجتماعی بهزیستی ملایر ‌نیز در رابطه با وقوع کودک‌آزاری جنسی به خبرنگار ایسنا ‌گفت: در سال 92، یک مورد کودک‌آزاری جنسی در ملایر گزارش شد.

پری زمانی افزود: خانواده قربانی،‌ خیلی محتاطانه موضوع را مطرح کردند و طی آن اظهار داشتند پسر بچه 10 ساله‌شان چندین بار توسط همبازی‌اش که پسری 14 ساله است و در همسایگی‌شان زندگی می‌کند، مورد تجاوز قرار گرفته است.

وی ‌با بیان این‌که این خانوده به خاطر حفظ آبرو‌ شکایت نکردند و به دادن تذکر به خانواده تجاوزگر بسنده کردند،‌ تصریح کرد: سکوت در مقابل کودک‌آزاری جنسی راه را برای متجاوز باز می‌کند و خانواده‌ها هرگز نباید در مقابل این جرائم سکوت کنند، بلکه باید موضوع را از طریق مراجع قضائی پیگیری کنند.

زمانی‌ با اشاره به این‌که سکوت، ‌سبب بروز آسیب‌های شدید روحی و جسمی به کودکان می‌شود، ‌ادامه داد: افراد پس از مراجعه به ما مراحل مختلفی را طی می‌کنند که از جمله آن می‌توان به بررسی جسمی و روحی کودک آسیب‌دیده برای مشخص شدن میزان و نوع آسیب‌دیدگی،‌ ارجاع به پزشک متخصص و روانشناس در صورت لزوم برای درمان و دادن مشاوره به خانواده قربانیان برای حمایت از کودک خود، ‌اشاره کرد.

وی ‌تأکید کرد: کودکان در این جرائم،‌ فقط قربانی هستند و والدین موظفند از فرزندان خود حمایت کنند چراکه رها کردن و یا سرزنش کودک،‌ تبعات شدید روحی و بعدها اجتماعی برای او به همراه دارد.

کارشناس اورژانس اجتماعی بهزیستی ملایر افزود: والدین باید مراقب کودکان خود باشند و اجازه ارتباط و یا همبازی شدن با افراد مشکوک را به آن‌ها ندهند و از سوی دیگر باید سطح آگاهی کودکان را افزایش دهند تا در صورت مشاهده هر نوع کودک‌آزاری مراتب را به والدین خود اطلاع دهند.

مراقب کودک‌آزاری جنسی آشنایان و نزدیکان باشید

یک کارشناس ارشد حقوق گرایش جزا و جرم‌شناسی در ملایر نیز به ایسنا گفت: به طور کلی هرگونه آسیب جسمی یا روحی و روانی، سوءاستفاده جنسی یا بهره‌کشی و عدم رسیدگی به نیازهای اساسی افراد زیر 18 سال توسط افراد دیگر و به صورتی که تصادفی نباشد، کودک‌آزاری تلقی می‌شود.

مجتبی شیراوند با اشاره به تعریفی که سازمان بهداشت جهانی از کودک‌آزار جنسی ارائه داده است، افزود: آزار جنسی معمولاً توسط افراد خانواده، نزدیکان، آشنایان و به ندرت توسط افراد بیگانه صورت می‌پذیرد.

شیراوند با بیان این‌که مطالعات نشان داده است که در اکثر موارد، آزاردهندگان کودک، والدین وی و ناپدری و نامادری او هستند، توضیح داد: مواردی که شامل بیگانگان می‌شود درصد کوچکی از کل را در برمی‌گیرد.

این کارشناس ادامه داد: هم‌چنین مطالعات نشان داده است که در بیشتر آزارهای جنسی کودکان که توسط پدر اعمال شده، کودک قربانی دختر بوده است.

شیراوند افزود: محرومیت خانواده‌ها از نظر اجتماعی و اقتصادی، افسردگی مادران، اعتیاد والدین به الکل و موادمخدر، سابقه رفتارهای ضداجتماعی پدر، طلاق و زندگی دختر با پدرش، عدم لذت جنسی از رابطه جنسی با بزرگسالان، عدم ارضاء نیازهای عاطفی والدین در کودکی، نداشتن مهارت‌های مقابله کافی و احساس انزوا از علل سوء استفاده جنسی بشمار می‌روند.

وی تصریح کرد: مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که یک سوم از کودکان مورد آزار، در آینده تبدیل به والدین آزارگر خواهند شد.

ضرورت مبرم جرم‌انگاری خاص برای اطفال

یک وکیل دادگستری نیز به ایسنا‌ گفت: در قوانین کیفری ایران‌، تنها در ماده ۶۴۰ قانون مجازات اسلامی (در فصل هجدهم تحت عنوان جرائم ضدعفت و اخلاق عمومی‌) به طور کلی و عام مقرر شده است که‌ «هرکس نوشته یا طرح‌، گراور، نقاشی‌، تصاویر، مطبوعات‌، اعلانات‌، علائم‌، فیلم‌، نوار، سینما و یا به طور کلی هر چیز که عفت و اخلاق عمومی را جریحه‌دار کند، برای تجارت و توزیع نگه دارد، به حبس از سه ماه تا یک سال و جزای نقدی از یک میلیون و 500 هزار ریال تا شش میلیون ریال و تا ۷۴ ضربه شلاق یا به یک یا دو مجازات مذکور محکوم خواهد شد».

مهرداد برخورداری ‌ افزود: در این ماده قانونی‌، هیچ اشاره و تأکید خاصی نسبت به کودکان در جهت حمایت بیشتر از آن‌ها به عمل نیامده است و به نظر می‌رسد که قانون‌گذار کیفری‌ باید با توجه به آسیب‌پذیری بیشتر اطفال‌، طفل بودن را از علل مشدده جرم قرار دهد و به جرم‌انگاری خاص برای اطفال در این زمینه‌ها اقدام کند.

وی ‌اظهار کرد: روبرو شدن جامعه با تعدد این جرم از سوی دیگر سبب شد تا در سال 81 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان تصویب شود.

برخورداری ‌ادامه داد: در این قانون کلیه اشخاصی که به سن 18 سال تمام هجری شمسی نرسیده‌اند مورد حمایت قرار می‌گیرند و هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد، ممنوع است.

این وکیل دادگستری ‌تصریح کرد: براساس این قانون کودک‌ آزاری از جرائم عمومی محسوب می‌شود و نیاز به شاکی خصوصی ندارد٬ یعنی هرکس می‌تواند به محض دیدن مورد کودک‌آزاری آن را گزارش دهد و دادستان هم به‌عنوان مدعی‌العموم باید موضوع را پیگیری کند.

برخورداری ‌گفت: حداکثر مجازاتی که در این قانون پیش‌بینی شده شش ماه حبس و یک میلیون تومان جزای نقدی است،‌ تصویب این قانون اگرچه خود، قدم بزرگی در کمک به کودکان قربانی محسوب می‌شد اما نواقص آن هنوز بسیار زیاد است.

آزار جنسی، مسیر زندگی کودک را نابود می‌کند

یک روانشناس ‌نیز به ایسنا گفت: آزار جنسی مسیر زندگی کودک را نابود می‌کند.

دکتر ایرج شاهپوری افزود: شما هر چیزی را می‌توانید بخرید و بازسازی کنید بجز کودکی یک انسان را؛ آزار جنسی، کودک را یک شبه بزرگ می‌کند، او را از دنیای کودکی‌اش می‌رباید و به بدترین شیوه، بدون هیچ ابزار مناسب و مهارتی، در دنیای آدم بزرگ‌ها رهایش می‌کند.

وی ‌ادامه داد: مسئله مهم این است که ثابت کردن این جرم در ایران کار دشواری است، متأسفانه در جامعه ما، ادعای کودک و تأیید گروه روانشناس درباره راستگویی‌اش کافی نیست و برای روشن شدن حقیقت باید اسناد و مدارک بیشتری ارائه شود.

شاهپوری‌ خاطرنشان کرد: اگر به تعریف واقعی کودک‌آزاری جنسی از دیدگاه روانشناسی رجوع کنیم، این عمل به معنای استفاده از کودک به هر شکل و شیوه برای لذت جنسی بزرگسال‌هاست و حتی دست کشیدن به یک کودک با این هدف یا گفتن حرف‌های رکیک در حضور او نیز کودک‌آزاری جنسی است.

وی ‌هشدار داد، متأسفانه برخی مسئولانی وجود دارند که آن‌قدر نگران منصب و جایگاه‌شان هستند که حس می‌کنند اگر مردم از خطر کودک‌آزاری جنسی با خبر شوند، میزشان به خطر می‌افتد.

شاهپوری ‌گفت: به همین علت این افراد، اصل قضیه را منکر می‌شوند و موضوع کودک‌آزاری جنسی را یا نفی می‌کنند یا بیش از حد کوچک و کم اهمیت جلوه می‌دهند و در حالی‌که فاجعه باقی است، روند پیشگیری از آن را مختل می‌کنند.

این روانشناس یادآور شد: واکنش دختران و پسران نسبت به مقوله آزار جنسی در برخی ابعاد متفاوت است؛ در هر دو گروه البته یک حس مشترک وجود دارد، همه آن‌ها از نظر روانی به شدت تخریب می‌شوند و احساس اضطراب دارند و اگر بزرگ‌تر باشند می‌ترسند پایگاه‌های اجتماعی‌شان را از دست بدهند.

وی ‌ادامه داد: دخترها حس می‌کنند اگر حرفی بزنند سرزنش می‌شوند و دیگران آن‌ها را متهم می‌کنند که خودشان در این حادثه مقصر بوده‌اند و از سوی دیگر نگرانند که مبادا دیگر کسی با آن‌ها ازدواج نکند.

شاهپوری‌ خاطرنشان کرد: اما پسرها حس می‌کنند هویت جنسی و مردانگی‌شان از بین رفته است، خیال می‌کنند دیگر مرد واقعی و با قدرت به حساب نمی‌آیند.

وی ‌تأکید کرد: اضطراب و ترس و اندوه آزار دیدن در دوران کودکی در فرد باقی می‌ماند و به شکل اختلالات دیگر خودش را نشان می‌دهد، حتی گاهی ممکن است آن‌ها در برقراری ارتباط جنسی با همسر مشکل پیدا کنند و برخی هم دچار اختلالات شخصیتی خطرناک مانند اختلال شخصیت ضداجتماعی می‌شوند.

نشانه‌های آزار جنسی در کودکان

این روانشناس‌ افزود: یکی از مهم‌ترین نشانه‌های آزار جنسی در کودکان افت شدید تحصیلی است، چراکه به هر حال ذهن آن‌ها متوجه درس نیست و دغدغه‌های دیگری پیدا می‌کنند، این کودکان افسرده، گوشه‌گیر و ساکت می‌شوند و ممکن است نشانه‌های اضطراب مانند شب ادراری و جویدن ناخن و بی‌تابی شدید از خود نشان دهند.

شاهپوری‌ خاطرنشان کرد: یکی دیگر از علائم اصلی، دوری جستن کودک از فرد خاصی است که تا پیش از آزار به او بسیار نزدیک می‌شده است؛ این فرد همان آزارگر است، برای مثال اگر والدین مشاهده می‌کنند که کودک‌شان تا هفته گذشته به شدت عاشق معلمش بوده اما به تازگی به شدت از او می‌ترسد و نمی‌خواهد در مجاورتش باشد باید علت را جستجو کنند.

وی ‌تصریح کرد: کودک را به حال خود رها نکنید، او یک قربانی است پس سرزنشش نکنید، باید او را پذیرا باشید یعنی نشان دهید که با وجود حادثه‌ای که برایش رخ داده است دوستش دارید و درکش می‌کنید و حتما در فرآیند درمان از روانشناس کمک بگیرید.

شاهپوری افزود: مطمئن باشید اگر کودک آزاردیده را حمایت کنیم و بپذیریم، در بسیاری از اوقات، می‌تواند با کمترین آسیب‌دیدگی از حادثه، به زندگی عادی برگردد.

به گزارش ایسنا،‌ سکوت در مقابل کودک‌آزاری جنسی،‌ آن را به یک تابوی اجتماعی تبدیل کرده که نه مسئولان و نه خانواده‌ها جرأ‌ت صحبت کردن در رابطه با آن را ندارند غافل از این‌که این جرم خاموش و خطرناک در لایه‌های زیرین جامعه رخ می‌دهد و قربانیان فراوانی می‌گیرد.

شاید بهترین توصیه این باشد که از صحت و سلامت مهد کودکی که فرزند خردسال شما را می‌پذیرد اطمینان حاصل کنید، سلامت جسمی و روانی و سوابق تحصیلی مربیان را بررسی کنید، به فرزندانتان آموزش دهید تا هرگونه خشونت را به شما اطلاع دهند. هرگونه شکایت یا کبودی یا آثار خشونت فرزندتان را تا انتها و اشد مجازات پیگیری کنید و یادتان باشد که پیگیری تک تک ما به حذف خشونت از جامعه منجر خواهد شد.