به گزارش بولتن نیوز،به نقل از عیارآنلاین، چند روزی است در رسانه‌ها خبرهایی حاکی از افزایش یا کاهش واردات در دو ماه گذشته سال ۹۴ به گوش می‌رسد. برای بررسی اینکه میزان واردات کاهش داشته یا خیر؟ قطعاً موثق‌ترین منبع، آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران است. در گزارش بانک مرکزی چنین دیده می‌شود که تراز بازرگانی ایران برای دومین ماه متوالی مثبت باقی‌مانده و روند کاهشی واردات در اردیبهشت‌ماه نیز ادامه داشته است. به‌طوری‌که واردات در دوماهه اول سال جاری به ۶ میلیارد و ۳۴۴ میلیون دلار رسید که این میزان ۱۳٫۸۲ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل بوده است. میزان صادرات غیرنفتی کشورمان نیز به ۷ میلیارد و ۸۶۱ میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲٫۶۶ درصد کاهش داشت. درنتیجه این گزارش نشان‌دهنده که کاهش به ترتیب ۲٫۷ و ۱۳٫۸ درصدی قیمت دلاری صادرات و واردات کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید عمده محصولات وارداتی کشور نیز محصولاتی چون ذرت، برنج، کنجاله، ماشین‌آلات به هم فشردن و قالب‌گیری، گندم، دانه سویا، قطعات منفصله تولید خودرو، خودرو با حجم سیلندر ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ سی‌سی و جو هستند. در این میان اما واردات برنج نقل محفل رسانه‌ها شد.
بر این اساس ذرت دامی به ارزش ۲۱۸ میلیون دلار و سهم ارزشی ۳٫۴۴ درصد در رتبه اول، برنج باارزش ۱۵۳ میلیون دلار و سهم ارزش ۲٫۴۴ درصد در رتبه دوم و کنجاله سویا که برای خوراک دام و طیور استفاده می‌شود با واردات ۱۴۲ میلیون دلار و سهم ارزشی ۲٫۲۴ درصد در رتبه سوم قرار دارد.
باید توجه داشت میزان واردات برنج نیز باوجود ممنوعیت ثبت سفارش این محصول به دستور وزیر جهاد کشاورزی، در دو ماه ابتدای سال جاری ۱۴۹٫۱ هزار تن با متوسط قیمت یک دلار بود که نشان‌دهنده این است که واردکنندگان این محصول از نقطه‌ضعف گمرک استفاده کرده و با دور زدن ممنوعیت ثبت سفارش و استفاده از ثبت سفارش‌های انجام‌شده در سال گذشته اقدام به واردات کرده‌اند.
اما در ارتباط با واردات برنج یکی از خبرگزاری‌های داخلی خبری تحت عنوان؛ آمار متناقص گمرک در واردات برنج/ کاهش واردات یا افزایش ۱۰۰ درصدی واردات؟ را منتشر کرده و در این زمینه نمودار‌های زیر را مستند قرار داده است. با خواندن این خبر در وهله اول این حس به وجود می‌آید که گمرک تخلف بزرگی در نشان دادن آمار واقعی واردات برنج انجام داده است. اما باید گفت که در این خبر اشتباه فاحشی صورت گرفته که در زیر به شرح آن خواهیم پرداخت.
در آمار گمرک در برخی موارد به دلیل اصلاحات تعرفه‌ای یک کالا در زمان‌های مختلف ذیل تعرفه‌های متفاوتی وارد می‌گردد. به‌عنوان‌مثال برنج سال گذشته ذیل تعرفه ۱۰۰۶۱۰۰۰ و امسال ذیل ۱۰۰۶۳۰۰۰ واردشده است. بنابراین اگر بخواهیم واردات برنج را مقایسه کنیم باید دقت عمل زیادی به خرج دهیم وگرنه این درک به وجود می‌آید که چون سال گذشته واردات تعرفه ۱۰۰۶۳۰۰۰ صفر بوده پس واردات برنج ۱۰۰ درصد افزایش داشته درحالی‌که این اصلاً صحیح نیست.
همچنین
باید توجه داشت که گمرک هم به این مسئله در گزارشش اذعان کرده که سعی شده
است در مقایسه‌ها این مسئله را رعایت کنیم. بنابراین باید دقت داشت که در
جداول جزئی که گمرک در انتهای گزارش می‌آورد چون بحث بر روی تعرفه‌هاست و
نه کالاها دیگر تغییری در آمار ایجاد نکرده‌اند. درواقع درجایی که منظور
آمار واردات کالای برنج بوده دقت عمل به خرج دادند و دو تعرفه مختلف را
باهم مقایسه کرده‌اند و درجایی که منظور آمار واردات تعرفه‌ها بوده دیگر
این کار را انجام نداده‌اند.
درنهایت
اساساً کار گمرک صحیح بوده و واردات برنج کاهش‌یافته است ولی سال گذشته و
امسال در تعرفه‌های متفاوتی واردشده است. پس آمار متناقض در واردات برنج
نتیجه عدم توجه به نکات گفته‌شده در گزارش گمرک است و به‌هیچ‌عنوان صحیح
نیست. البته باید توجه داشت که این مسئله تنها مختص آمار
واردات برنج نیست و در برخی کالاهای دیگر نیز ممکن است چنین اتفاقی رخ دهد.
البته ورای این بحث‌ها نکته بسیار حائز اهمیت این است که متأسفانه همچون
گذشته کالاهای مهم و استراتژیکی نظیر برنج در صدر جدول واردات دوماهه سال
جاری قرار دارد.
اما در رابطه با پیش‌بینی وضعیت تجارت سال ۹۴ باید گفت که از آمار ماه‌های اولیه گمرک نمی‌توان نتیجه کلی برای کاهش واردات یا افزایش صادرات و یا کاهش واردات برنج را در انتهای سال ۹۴ گرفت.
اما مطابق مقایسه‌ای که در جدول بالا برای ۳ سال گذشته صورت گرفته است ملاحظه می‌شود که در هر سه سال اخیر هر روندی که در دوماهه اول برای صادرات یا واردات رخ‌داده است تا آخر سال نیز این روند حفظ‌شده است به‌طور مثال در دوماهه اول سال ۹۲ و ۹۳ روند صادرات و واردات افزایشی بود و تا آخر سال نیز ادامه داشته است. همین روند برای سال ۹۱ هم مشهود است. البته باید دقت کرد شاخصی که تقریباً نمی‌توان روند خاصی برای آن تعیین کرد تراز تجاری است. چراکه مثلاً در سال ۹۲ و ۹۳ در ابتدای دو ماه اول سال تراز مثبتی برای کشور تجربه‌شده اما در انتهای سال به دلیل رشد زیاد واردات این شاخص منفی شده است. بنابراین بااینکه تراز تجاری دوماهه سال جاری مثبت است اما نمی‌توان به‌طور قطعی نتیجه گرفت که این روند تا پایان سال ادامه خواهد داشت.
