فقدان قدرت اوباما و پذیرش شکست از جمهوریخواهان

گروه بین الملل، رئیس‌جمهور آمریکا طرح «بازبینی توافق هسته‌ای در کنگره» که پیش از این در مجلس نمایندگان و مجلس سنا تصویب شده بود را به قانون تبدیل کرد.

به گزارش بولتن نیوز، این طرح که به کنگره آمریکا اجازه نظارت استصوابی بر هرگونه توافق هسته‌ای بین ایران و گروه 1+5 را می‌دهد، پیش از این در هر دو مجلس آمریکا (مجلس نمایندگان و سنا) به تصویب رسیده بود.

مجلس نمایندگان آمریکا پنجشنبه هفته گذشته با 400 رأی موافق در برابر 25 رأی مخالف این طرح را به تصویب رسانده بود و یک هفته قبل‌تر هم نمایندگان سنا با 98 رأی در برابر یک رأی آن را تأیید کرده بودند.

با امضای رئیس‌جمهور آمریکا اکنون طرح «بازبینی توافق هسته‌ای در کنگره» به قانون تبدیل شده و لازم‌الاجرا است.

رئیس‌جمهوری آمریکا در ابتدا این طرح را به وتو تهدید کرده و گفته بود آن را امضا نمی‌کند اما پس از توافق نمایندگان دموکرات و جمهوری‌خواه کنگره برای اعمال برخی اصلاحات و حذف برخی ماده‌های جنجالی برای امضای آن به قانون اعلام آمادگی کرد. 

آنچنان که از شواهد و قراین پیداست، ایالات متحده و اندیشکده های وابسته به این کشور، به منظور تحت الشعاع قرار دادن توجه رسانه ها از ابعاد تاثیرگذاری این طرح به ویژه تحقیر دیگر اعضای 1+5،  سعی در تولید مواضع و ادبیات جدیدی خواهند داشت.

این درحالی است که قانون بازبینی توافق هسته‌ای در کنگره، کاخ سفید را ملزم می‌کند تا ظرف نهایتاً «5 روز تقویمی پس از رسیدن به توافق مربوط به برنامه هسته‌ای ایران»، توافق را با تمام ضمایم آن به کمیته مربوطه و سران کنگره ارائه کند.

اين اقدام پذیرش یک شکست در برابر جمهوری خواهان و استمرار سیاست تهدید و تشدید تحریم ها همراه با مذاکره است. اقدام اوباما نشان داد كه وی برخلاف ادعاهايش قدرت و استقلال لازم برای توافق هسته‌ای را ندارد.

این درحالی است که سناتور كروكر تهیه‌کننده اصلی طرح نظارت کنگره بر توافق هسته‌ای، طرحی که روز جمعه با امضای اوباما به قانون تبدیل شد، از مذاکره‌کنندگان آمریکایی خواست از این قانون برای فشار بر ایران و امتیازگیری از این کشور در مذاکرات هسته‌ای استفاده کنند.

بر این اساس، سناتور «باب کورکر»، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا و تهیه‌کننده اصلی این طرح در بیانیه‌ای که به فاصله کوتاهی بعد از امضای این طرح به قانون روی وب‌سایت خود منتشر کرده از امضای این طرح به قانون پس از تهدید کاخ سفید به وتوی آن ابراز خشنودی کرده است.

وی همچنین از دولت آمریکا خواسته نگرانی‌های متعدد کنگره درباره ایران را رفع کند و به مذاکره‌کنندگان کشورش هم توصیه کرده از این قانون به عنوان اهرم فشار برای گرفتن امتیاز از ایران استفاده کنند.

در بخشی از بیانیه اخیر سناتور کورکر آمده است: «با تضمین شدن نقش کنگره، دولت باید نگرانی‌های عمده و متعددی که کنگره مطرح کرده را رفع کند.»

این بیانیه می‌افزاید: «مذاکره‌کنندگان ما باید از اضافه شدن این اهرم فشار، برای گرفتن امتیازات بیشتر از ایران استفاده کنند تا هر گونه توافق حاصل شده با ایران، قابل راستی‌آزمایی و قابل اجرا باشد و بتواند به مردم آمریکا اطمینان بدهد که ایران توانایی ساخت سلاح اتمی را نخواهد داشت.»

بر اساس متن منتشر شده این طرح، وزیر خارجه باید در بخشی از گزارش خود، کنگره را در جریان توان و میزان دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازرسی از برنامه هسته‌ای ایران قرار دهد و «از جمله اینکه آیا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دسترسی کافی برای بازرسی سایت‌های مشکوک یا ادعاهای مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای مخفی دارد و اینکه آیا منابع مالی لازم، نفر و اختیارات کافی جهت راستی‌آزمایی مورد نیاز یا مربوط به توافق را دارد یا نه.»

در ادامه این طرح درمورد «دوره بازنگری» کنگره آمده است: «طی دوره 30 روزه تقویم، پس از ارائه (توافق) توسط رئیس‌جمهور، کمیته روابط خارجی سنا و کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، به نحو مقتضی جلسات استماع و توجهی برگزار کرده و یا به انحا دیگر برای بازنگری کامل بر توافق، اطلاعات دریافت می‌کند.»

در این طرح تصریح شده است که اگر کاخ سفید توافق را با تأخیر و پس از 10 جولای به کنگره ارائه دهد، دوره نظارت بر توافق، 60 روزه خواهد بود.

این طرح حق توقف اجرای تحریم‌ها در دوره 5 روزه تحویل توافق به کنگره و دوره 30 روزه ابتدایی بررسی و همین‌طور روزهایی اضافی که ممکن است این روند زمان ببرد را از رئیس‌جمهور می‌گیرد. سناتورها در مورد دوره بررسی توافق نوشته‌اند که پیش و در طول این دوره «رئیس‌جمهور تحریم‌های موجود مربوط به ایران تحت هر مجوز قانونی را سبک یا تعلیق نکرده، کاهش یا تخفیف نداده یا به هر نحو دیگری اجرای آن‌ها را محدود نکرده و از اجرای هرگونه از این تحریم‌ها بر اساس توافق» خودداری نخواهد کرد.


بر اساس این طرح، در صورتی که کنگره پس از بررسی، توافق جامع را رد کند، رئیس‌جمهور «12 روز تقویمی» برای بررسی وتوی تصمیم کنگره زمان خواهد داشت. وی در این مدت هم حق کاهش یا توقف اجرای تحریم‌های ایران به هر نحو را نخواهد داشت.

در ادامه در صورتی که اوباما مصوبه کنگره در رد توافق را وتو کند، نمایندگان سنا و مجلس نمایندگان «10 روز تقویمی» فرصت خواهند داشت که تعداد دو سوم آرا را که برای سلب حق وتو از رئیس‌جمهور لازم است، جمع‌آوری کنند. در این دوره نیز رئیس‌جمهور حق کاهش یا توقف اجرای تحریم‌های ایران به هر نحو را نخواهد داشت.

بر این اساس، عملاً واشنگتن حتی در صورتی که کنگره نهایتاً نتواند وتوی اوباما را با جمع‌آوری 67 رأی مسدود کند، می‌تواند اجرای توافق و توقف اجرای تحریم‌ها را به بهانه اختلاف نظر با کنگره تا 52 روز به تأخیر بیاندازد.

حال درشرایطی که هنوز وزارت خارجه و نمایندگان ایران در مذاکرات هسته ای واکنش رسمی و دقیقی نسبت به بازی نامتعارف سیاسی کاخ سفید نشان نداده اند، به نظر می رسد، ادامه مذاکرات به شدت تحت الشعاع این تصمیم اوباما قرار خواهد گرفت.

با این تفاسیر، به نظر می رسد، اين اقدام به روشنی نشان از پذیرش یک شکست تاریخی ازسوی دموکرات های حاکم بر کاخ سفید در برابر جمهوری خواهانی است که به تازگی قدرت را در کنگره در اختیار گرفته اند و پس از آن که با دهان کجی به سیاست های دولت امریکا، اقدام به دعوت سرخود از نتانیاهوو کردند، حال آهسته آهسته قصد دارند، کاخ سفید و ریاست جمهوری را عقب زده و خود را نیز برای انتخابات پیش روی ریاست جمهوری آماده تر کنند.

این درحالی است که عقب نشینی مضحک دموکرات های دولتی به رهبری «باراک اوباما» همزمان به معنای پذیرش و استمرار سیاست تهدید و تشدید تحریم ها همراه با مذاکره نیز خواهد بود که نه تنها همواره ازسوی مقامات کاخ سفید و تیم مذاکره کننده امریکا، با واکنش منفی روبرو می شد، بلکه آن را خلاف ایده ها و وعده های سیاسی خود معرفی می کردند.

ازسوی دیگر در تحلیل این موضوع باید پذیرفت که اقدام اوباما نشان داد كه وی برخلاف ادعاهايش قدرت و استقلال لازم برای توافق هسته‌ای را ندارد.

این درحالی است که وزیر امور خارجه کشورمان، دقایقی پیش در حاشیه مراسمی که به مناسبت ولادت با سعادت حضرت ابوالفضل العباس (ع) و گرامیداشت روز جانباز در وزارت امور خارجه برگزار شد، بدون اشاره مستقیم به آنچه روز گذشته در ایالات متحده گذشته و بی شک آگاه نسبت به این مهم، قدرت و توان جمهوری اسلامی ایران را مرهون رشادت ها، ایثارگری ها و استقامت همه مردم ایران به ویژه شهدا، ایثارگران و خانواده های معظم این بزرگواران دانست و درخصوص تاثیر این فرهنگ در روند مذاکرات هسته ای، گفت: همواره در پای میز مذاکره احساس می کنیم که اگر این مردم دربرابر فشارهای متعدد ازجمله تحریم ها و تهدیدات نظامی مقاومت و ایثارگری نکرده بودند، ما نمی توانستیم در برابر قدرت هایی که به ظاهر از نظر نظامی، اقتصادی، سیاسی و تبلیغاتی جزء برترین قدرت های جهان امروز به شمار می روند، ایستادگی و دیدگاه های مردم را مطرح کنیم و آنچه مقام معظم رهبری از آن به عنوان حماسه سیاسی نام بردند، هرگز شکل نمی گرفت.

با این حال به نظر می رسد، تنها فرهنگ مقاومت در اقتصاد، سیاست و حتی مسائل اجتماعی و فرهنگی راهگشای برون رفت از وضعیت کنونی است و آنچنان که در بیش از سه دهه اخیر همواره تمسک به این رویکرد، رهایی بخش بوده و تنها با اعتماد به ظرفیت های داخلی مسیر پیشرفت چشمگیر کنونی تحقق یافته، از این پس نیز باید همچون همیشه با نگاهی به درون به سوی آینده های روشن پیش رویم.