درنگی بر ناجوانمردانه‌ترین شیوه‌های شکار

  به راستی آدمی چگونه می‌تواند چشم در چشم آهویی شود و ماشه را بچکاند؟ چقدر دل گنده باید باشی که از دوربین شکاری راه رفتن یک قوچ یا کل را بپایی و بی‌خیال بره‌اش، انگشت سبابه‌ات را بر ماشه تفنگ بچکانی!

  چگونه می‌توان یک چشمت را به روی حقیقت ببندی و چشم دیگرت را به روی شکار بگشایی؟ تا قلبت به خطا برود و تیرت به خطا نرود!

قلب ما آدم‌ها تا چه حد غبار گرفته می‌تواند باشد که خرامان خرامان رفتن کبک را ببینیم و سپیدی برف را به سه قطره خون رنگین کنیم؟ آخر آسمان قلب ما آدم‌ها تا چه حد می‌تواند ابری شده باشد که آبی آسمان را از پرنده بگیریم و از چوب درخت، قفس بسازیم؟!

بر اساس آمارهای رسمی تنها در کمتر از نیم قرن اخیر نیمی از گونه‌های جانوری زمین منقرض شده‌اند و این برای زمینی که هر روز گرمتر می‌شود خبر ناامیدکننده‌ای است، چراکه خشکی زمین و خشکسالی‌های پی در پی نیز بخش‌های زیادی از این زمین تشنه را برای حیات‌وحش ناآرامتر کرده است.

در هر صورت آنچه در پی می‌آید درنگی کوتاه بر برخی شیوه‌های شکار است که می‌توان از آنها به مثابه ناجوانمردانه‌ترین شیوه‌های شکار نیز یاد کرد.

  غرش موتورسیکلت‌های تریل و گریز ناگزیر آهو

رییس محیط‌ زیست شهرستان دامغان از شکار با موتورسیکلت‌های پرسرعت تریل به عنوان یکی از ناجوانمردانه‌ترین اشکال شکار در حیات‌وحش و از جمله شکار آهو، کل و قوچ که در شهرستان دامغان نیز مسبوق به سابقه است یاد کرد و گفت: در این روش شکارچی آنقدر شکار را دنبال می‌کند، که حیوان خسته و از نفس می‌افتد.

فرامرز اسفندیاری  اظهار کرد: این شیوه یکی از غیراخلاقی‌ترین شیوه‌های شکار است و دیدن فیلم این شیوه از شکار هم انسان را منقلب می‌کند.

وی تصریح کرد: در این شیوه از شکار، با تعقیب شکارچی، آهو به طور غریزی فرار کرده اما بعد از چند کیلومتر گریز، و فرار، خسته و ناتوان می‌شود و در این لحظه شکارچی به شکار یا زنده‌گیری آن اقدام می‌کند.

رییس محیط زیست شهرستان دامغان با بیان اینکه این شیوه از شکار با تلاش همکاران محیط‌زیست طی سالیان اخیر در شهرستان دامغان کمتر شده افزود: اکثر آهوهایی که این‌گونه دنبال می‌شوند به شدت آسیب دیده و عمدتا می‌میرند.

وی با اشاره به ممنوعیت استفاده از موتورهای پرسرعت، گفت: این موتورسیکلت‌ها عمدتا به صورت قاچاق وارد می‌شوند و در صورت رویت توسط نیروهای پلیس توقیف خواهند شد.

اسفندیاری با بیان اینکه دستگیری شکارچیانی که از این موتورسیکلت‌ها استفاده می‌کنند بسیار سخت است، خاطرنشان کرد: از آنجا که این موتورها سرعت بسیار بالایی دارند و عمدتا در دشت‌ها و بیابان‌ها به شکار حیات‌وحشی نظیر آهو یا کل و قوچ‌وحشی می‌پردازند به سادگی از دست محیط‌بانان نیز می‌گریزند.

رییس محیط‌زیست شهرستان دامغان در پاسخ به پرسشی در خصوص شکار به این روش ناجوانمردانه در دامغان، یادآوری کرد: این شیوه از شکار درگذشته در دامغان وجود داشته و افرادی به همین دلیل نیز دستگیر شده‌اند اما در حال حاضر با اقداماتی که انجام شده کمتر شاهد شکار به این شیوه هستیم به طوری که می‌توان گفت که شکار آهو به این روش در دامغان دیگر وجود ندارد.

وی اضافه کرد: همچنین از طرفی درگذشته آهو در دشت‌های آزاد دامغان وجود داشته و شکارچیان در این دشت‌ها می‌توانستند با استفاده از این موتورسیکلت‌های پرقدرت به شکار بپردازند اما امروزه در دشت‌های آزاد دامغان آهویی وجود ندارد و عمده جمعیت آهوان دامغان در مناطق حفاظت شده‌اند و لذا با توجه به افزایش حفاظت‌ها و تعدد محیط‌بانان امکان شکار به این شیوه از شکارچیان نیز گرفته شده است.

وی در پاسخ به این پرسش ایسنا که استفاده از این موتورهای پرسرعت در شکار چه گونه‌های جانوری مرسوم است، گفت: از این موتورسیکلت‌ها معمولا علاوه بر شکار آهو در شکار کل، قوچ و بز وحشی نیز استفاده می‌شود.

  شکار مرغابی وحشی و برخی پرندگان با تقلید صدا!

اسفندیاری همچنین به دیگر شیوه‌های غیراخلاقی شکار در ایران اشاره و تصریح‌کرد: یکی دیگر از این شیوه‌ها در شکار پرندگان و خصوصا مرغابی‌ها مرسوم است که طی آن شکارچی با تقلید صدای پرنده ماده، مرغابی‌ها را به سمت خود می‌کشاند و بعد در یک موقعیت مناسب اقدام به شکار می‌کند.

  شکار با به هم زدن دو سنگ!

وی به یک شیوه غیراخلاقی شکار دیگر که در بین شکارچیان مرسوم است اشاره کرد و ادامه داد: در این شیوه که از آن برای شکار حیات‌وحشی نظیر قوچ استفاده می‌شود، شکارچیان با به هم زدن دو سنگ یا چوب قوچ‌ها را به سمت خود می‌کشند.

این دوستدار حیات‌وحش در پاسخ به پرسشی در خصوص چرایی این شیوه به ایسنا گفت: از آنجا که قوچ‌ها شاخ بازی می‌کنند و وقتی با گونه ماده روبرو می‌شوند به شاخ همدیگر می‌کوبند با شنیدن صدای "زدن دو سنگ بهم" به تصور اینکه گونه ماده در آن نزدیکی است یا به تصور اینکه قوچی در آن نزدیکی است به صدا نزدیک می‌شود و شکارچیان با استفاده از این روش ناجوانمردانه غیرانسانی به شکار این حیوان زیبا می‌پردازند.

آسمان زیبا است اما آسمان آبی همیشه با پرنده زیباتر است و از همین رو است که اگر چه شکار حیوانات مختلف همواره دل‌های دوستداران محیط‌زیست و حیات‌وحش را به درد می‌آورد اما شکار پرنده بیش از همه دردآور و تلخ است.

به راستی شکار یک کبوتر، گنجشک یا حتی یک کبک یا مرغابی چقدر گوشت دارد که شکارچی پا بر قلب خود می‌گذارد و آن را در آسمان نشانه می‌رود؟

  شکار کبک با تقلید صدای جفت

همچنین رضا صادقی از دوستداران محیط‌زیست گفت: تقلید صدای کبک‌های نر و ماده یکی از ترفندهای شکارچیان برای شکار کبک است که می‌توان استفاده از آن را در شمار شیوه‌های ناجوانمردانه شکار آورد.

وی گفت: در این شیوه شکارچی با حایل کردن بخشی از دست روی دهان خود و تولید یک صدا که صدای کبک نزدیک است، کبک‌های ماده را به هوای کبک نر و نرها را به هوای جفت ماده به قربانگاه شکار ناجوانمردانه خود می‌کشانند.

صادقی با تقبیح این شیوه ناصواب و غیرانسانی، گفت: با شکار یک کبک زیبا، مگر چقدر گوشت نصیب شکارچی می‌شود که وی با دست‌زدن به این عمل غیراخلاقی، محیط‌زیست و طبیعت را از این پرنده زیبا و خوش صدا خالی می‌کند.

  جلوه‌ای از بی‌رحمی شکارچیان بر سپیدی روزهای برفی زمستان

این دوستدار محیط‌زیست همچنین به شکار کبک در فصل زمستان و در روزهای برفی اشاره و خاطرنشان کرد: در این شیوه ناجوانمردانه با استفاده از خوی و غریزه این پرنده، در روزهای برفی به مناطقی که کبک وجود دارد، می‌روند و از آنجا که همچنان که معروف است. کبک سر خود را در زیر برف فرو می‌برد به سمت کبک‌ها می‌روند و کبک بعد از کمی راه رفتن روی برف‌ها با نزدیک‌شدن افراد سر خود را در برف فرو می‌کنند و شکارچی آن را زنده‌گیری می‌کند.

  شکار پرنده با گوشی همراه و ضبط صوت!

وی همچنین از شکار کبک با ضبط صوت خبرداد و گفت: امروزه با ضبط صدای واقعی کبک که امکان دسترسی به آن متاسفانه از طریق اینترنت هم برای همه فراهم شده به شکار این پرنده زیبا می‌پردازند.

صادقی با انتقاد از سایت‌هایی که صدای این پرنده را برای دانلود روی خروجی خود قرار می‌دهند، افزود: در حال حاضر کافی است که در فضای مجازی یک جستجوی ساده کنید و با انبوهی از دانلود صدای کبک در وب سایت‌های مختلف روبرو می‌شوید که می‌توان با دانلود آن و نه تنها با ضبط صوت که با گوشی همراه نیز به شکار پرندگان رفت.

وی یادآوری کرد: این افراد با دانلود صدای کبک، در زمان شکار در محلی که در آن کبک وجود دارد این صدا را پخش کرده و کبک‌ها را به محل صدا که خود در موقعیت مناسبی از آن کمین کرده‌اند، می‌کشانند و سپس به سادگی پایانی خونین را برای کبک‌ها رقم می‌زنند.

این دوستدار محیط‌زیست خواستار برخورد جدی با وب سایت‌هایی از این دست که به ترویج شکار و تخریب محیط‌زیست می‌پردازند، شد.

  گاو بانگی چیست؟

ما آدم‌ها، فارغ از دین، مسلک، فرهنگ و زادگاه، هماره به حکم غریزه، قلمرو خود و خانواده خود را پاس می‌داریم. شاید از همین رو است که حیوانات نیز عمدتا نسبت به قلمرو خود حساسیت ویژه‌ای دارند. یکی از این حیوانات مرال یا گوزن سرخ است که سخت دلبسته قلمرو خود است و از این رو حضور گوزن سرخ دیگری را در قلمرو خود تاب نمی‌آورد و با شاخ‌های پیچ در پیچ و زیبای خود به دفاع از آن می‌پردازد.

رئیس حفاظت محیط‌زیست شهرستان مهدیشهر و سرپرست منطقه حفاظت شده پرور، شکار گوزن سرخ با استفاده از غریزه طبیعی آن در دفاع از قلمرو خود را یکی از شیوه‌های غیراخلاقی شکار ارزیابی می‌کند.

عباس زارع  افزود: گوزن سرخ یا مرال که به نام گاوکوهی نیز مشهور است، دارای جثه بزرگی در حد یک گاو بوده و وزن آن به 120 کیلو نیز می‌رسد.

رئیس حفاظت محیط‌زیست شهرستان مهدیشهر با بیان اینکه گونه‌های مرال و شوکا هر دو گونه‌ای هستند که در معرض خطر انقراض قرار دارند، تصریح‌کرد: در راستای حفاظت از اینگونه اقدامات زیادی در این منطقه صورت گرفته که از جمله آن می‌توان به مستقرشدن پاسگاه‌هایی در این منطقه حفاظت شده، اشاره کرد.

وی به دیگر اقدامات این اداره در راستای حفظ این گونه ارزشمند اشاره کرد و گفت: برای حفظ گونه با ارزش مرال (گوزن سرخ)، در فصل جفت‌گیری گذشته، کارشناسان و مامورین اجرایی محیط‌زیست این شهرستان با همکاری بیش از 50 نفر از فعالان عضو NGO‌ها و دوستداران محیط‌زیست از سراسر کشور طی مدت یک ماه در سه چادر که در مناطق جنگلی استان سمنان برپا شده بود، به صورت شبانه‌‏روزی از زیستگاه این حیوان مراقبت کردند تا شکارچیان کمتر بتوانند وارد منطقه شوند.

سرپرست منطقه حفاظت‌شده پرور در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه این گروه‌های NGO در طی فصل جفتگیری چگونه از این گونه محافظت کردند به اصطلاح گاو بانگی اشاره کرد و گفت: گاو بانگی اصطلاحی است که در مورد فصل جفت‏گیری مارال‌ها به‌کار برده می‌شود. فصل جفت‏گیری مرال‏ها معمولاً از ١5 شهریورماه تا ١5 مهرماه است.

وی ادامه‌داد: در این زمان مرال‏‌های نر با صدای غرش و سپس تعقیب کردن همدیگر و نمایش شاخ و شاخ به شاخ شدن با مرال‏‌های نر دیگری که به قلمرو آنها وارد می‏‌شوند، به نوعی مبارزه می‏‌پردازند تا برای تسلط قلمرو و هم‏چنین دوران جفت‏‌گیری با مرال‏‌های ماده آماده شوند.

  شکار با کمک شاخ بز

زارع تصریح کرد: در فصل جفت‏‌گیری، گوزن‏‌ها کمتر مسئله‏‌ی حفاظت از خودشان را مد نظر می‏‌گیرند. لذا شکارچیان از این شگرد استفاده می‏‌کنند و با ایجاد صدایی شبیه صدای گوزن‏‌های نر که معمولاً از ابزاری لوله مانند مثل شاخ کل یا بز استفاده می‏‌شود توجه گوزن نر را به خود جلب می‏‌کنند. گوزن نر با خیال اینکه گوزن نر دیگری وارد قلمرو او شده است به طرف صدا می‏‌رود و شرایط را برای شکارچی بی‏‌رحم آماده می‏‌کند تا او را به آسانی و با شلیک گلول‌ه‏ای هلاک کند.

وی با بیان اینکه در این طرح از سوی دوستداران محیط‌زیست و حیات‌وحش، مساحتی بالغ بر 15 هزار هکتار تحت حفاظت قرار گرفت تصریح‌کرد: خوشبختانه با اجرای این طرح گزارشی مبنی بر شکار مرال دیده نشد.

رئیس حفاظت محیط‌زیست شهرستان مهدیشهر اظهارکرد: در راستای حفاظت از این گونه در معرض خطر انقراض این برنامه با کمک دوستداران محیط‌زیست در سال‌جاری و سال‌های آینده نیز با برنامه‌ریزی بهتر، دقیق‌تر و با نگاه علمی بیشتری اجرا می‌شود.

وی با اشاره به وجود جاده‌ای که در بین دو زیستگاه صیدوا و پرور وجود دارد گفت: حیات‌وحش صیدوا و پرور به صورت ییلاق و قشلاق در بین این دو منطقه در ارتباط هستند و تقریبا این جاده و حوادث آن این گونه‌ها را تهدید می‌کند اما خوشبختانه تاکنون به علت اقدامات انجام شده نظیر نصب تابلوهای هشداردهنده و... حوادث و تلفات جاده‌ای در این منطقه صورت نگرفته است.

به هر حال از آنجا که شکار و صید بی‌رویه، کوهستان‌ها، آسمان و آب‌های ایران را برای حیوانات ناامن کرده است، امروزه سرزمینی که روزگاری مامن بسیاری از حیات‌وحش بوده به قتلگاه حیات‌وحش تبدیل شده و از این رو جدای از شیر ایرانی و ببر مازندران که باید رد پای‌شان را در کتاب‌های تاریخی جستجو کنیم امروزه گونه‌هایی نظیر گوزن زرد ایرانی، یوزپلنگ آسیایی، سمند لرستان، خرس سیاه، پلنگ ایرانی، گربه شنی، شاهین، عقاب‌شاهی، هوبره، کبک دری، شاه روباه، درنای سیبری، پلیکان پاخاکستری، دلفین، نهنگ، گور ایرانی، کروکودیل ایران و بسیارانی از دیگر گونه‌های باارزش در معرض و آستانه خطر انقراض قرار دارند.

ما آدم‌ها باید بپذیریم که انسان نه سلطان بلامنازع طبیعت که جزیی از این اکوسیستم است که تنها به واسطه عقلانیت و قدرت تجزیه و تحلیلش در رأس هرم آن قرار گرفته است. لذا نباید این حق را به خود بدهیم که نه همچون نیاکانمان در عصر شکار، برای قوت و نان شب، که برای تفریح، سلاح به دوش بیندازیم و به هر شکاری که برخوردیم پایان آن را رقم بزنیم.

به هر روی در همه کشورهای توسعه یافته، جدای از قوانین و محدودیت‌های متعددی که با ضمانت اجرایی تام، برای شکار وضع می‌شود، فرهنگ دوستی با طبیعت و حیوانات نیز از کودکی آویزه گوش و ذهن و زبان افراد می‌شود. واقعیت این است که در سرزمین ما که از قضا داعیه فرهنگ و تمدن‌مان گوش فلک را هم کر کرده، چرخ زنگ زده طبیعت بر این مدار نمی‌چرخد لذا باید قدری در خود تامل کنیم که کجای نظام تربیتی ما می‌لنگد که هراز گاهی خوی درندگی بعضی‌ها بر پیکر جنبنده‌ای زبان بسته هویدا می‌شود، کجای قوانین ما ایراد دارد که محیط‌بانی که برای پاسداری از طبیعت در مقابل خوی حیوانی شکارچیان ایستاده باید تا آستانه مرگ پیش برود و شب‌ها خواب "دار" ببیند!