عربستان سعودی هرچند وقت یکباره از آتش بس در یمن سخن می گوید اما همچنان به آتش باری خود علیه مردم این کشور ادامه می دهد. چرا عربستان شهامت پایان دادن به این جنگ بی نتیجه و پرهزینه را ندارد؟
به گزارش بولتن نیوز، بیش از 6 هفته است که مردم یمن در آتش نفرت آل سعود می
سوزند و بر پایه آمارهای رسمی سازمان ملل متحد، در پی حملات ائتلاف سعودی
به یمن تاکنون 1400 تن کشته و بیش از 6 هزار نفر زخمی شده اند. هر چند
آمارهای غیر رسمی شمار کشته ها و زخمی ها را بسیار بیشتر از این ها برآورد
می کند.
با وجود این حجم از حمله ها، نه تنها از عزم و اراده مردم
یمن در احقاق حقوق خود برای برپایی یک دولت فراگیر کاسته نشده، بلکه این
حمله ها فقط به ویرانی بسیاری از زیرساخت های سیاسی، اقتصادی، رفاهی،
بهداشتی و حمل و نقل این کشور انجامیده است؛ امری که عزم مردم یمن برای
مخالفت با عربستان و احقاق حقوق خود را بیشتر می کند.
در چنین
وضعیتی، زیر فشارهای بین المللی و فشارهایی که از داخل جامعه و هیات حاکمه
عربستان به سیاست جنگ طلبانه سیاستگذاران سعودی وارد می شود، «عادل جبیر»
وزیر امور خارجه عربستان، روز جمعه (هجدهم اردیبهشت ماه) در نشست کشورهای
عضو شورای همکاری خلیج فارس در پاریس اعلام کرد کشورش با آتش بس 5 روزه در
یمن موافقت کرده است.
به گفته وزیر امور خارجه عربستان، این آتش
بس که از روز دوشنبه (بیست و یکم اردیبهشت ماه) آغاز می شود فرصتی خواهد
بود برای کمک به مصدومان جنگ و پایان درگیری ها در یمن.
در تایید
این اقدام باید گفت، شکی در این نیست که مساله یمن راه حلی سیاسی دارد و
پیش نیاز هرگونه راه حلی نیز توقف حملات به این کشور است. اعلام آتش بس
موقت از این نظر می تواند روزنه یی امید بخش باشد که در پی آن طرف ها با
گفت و گو به دنبال راه حل مناسب برای عبور از وضعیت کنونی باشند.
ترس
از وقوع فاجعه انسانی در یمن این نیاز را بیش از پیش تقویت می کند که
حملات به یمن هر چه زودتر باید پایان یابد و طرف های درگیر وارد روند گفت و
گوی سیاسی شوند.
وقوع فاجعه یی انسانی در یمن زمانی به واقعیت
نزدیک تر می شود که توجه داشته باشیم به خاطر کمبود سوخت و دارو، بسیاری از
مجروحان از کمترین امکانات پزشکی به خصوص در مناطق شمالی و استان «صعده»
نیز برخوردار نیستند و همانگونه که سازمان ملل اعلام کرده است، ترس همه
گیری بیماری های عفونی خطراتی به مراتب بیشتر از حملات هوایی برای
غیرنظامیان به دنبال خواهد داشت.
اگر بحران کمبود آب و غذا را نیز به این مسایل اضافه کنیم، دورنمای بحران انسانی در یمن وحشتناک تر خواهد شد.
به
همین دلیل است که نیاز به آتش بس و پایان حملات هوایی به یمن از اهمیت
بسیار بالایی برخوردار است که باید در دستور کار کشورهای منطقه و سازمان
ملل متحد قرار گیرد. بر همین پایه، اعلام آتش بس موقت از سوی عربستان می
تواند نقطه امیدی برای پایان درگیری ها در یمن باشد.
اما مساله یی
که در این میان مطرح است، صداقت عربستان در پایبندی به آتش بس است. عربستان
سعودی تاکنون نشان داده که کمتر به تعهدات خود پایبند بوده است و این
مساله در آینده نیز می تواند تکرار شود. اگر نگاهی به این مساله داشته
باشیم که عربستان با وجود اعلام پایان عملیات «توفان قاطعیت» همچنان به
حمله های خود به شهرها و روستاهای یمن ادامه می دهد، دورنمای پایبندی این
کشور به آتش بس اعلامی مبهم تر خواهد شد.
اکنون دیگر بر کسی پوشیده
نیست که هدف بنیادین عربستان تسلط بر یمن است. این کشور تلاش دارد با تکیه
بر تسلط سیاسی و نظامی بر یمن، از راه بندر «مکلا» در جنوب یمن به دریای
عرب دسترسی دایمی و آسان داشته باشد و خود را از تنگناهای ژئوپلتیکی در
خلیج فارس و دریای سرخ رها کند. در این راستا، هدف اعلامی این کشور مبنی بر
بازگرداندن ثبات سیاسی در یمن فقط جنبه تبلیغاتی دارد.
اما چنین
اقدامی نه تنها با عرف و حقوق بین الملل در تضاد است، بلکه مخالف مشی
همسایگی و صلح و ثبات منطقه یی است. از سوی دیگر، هزینه های کنترل سیاسی بر
یمن نیز برای عربستان بسیار زیاد است و بی شک پیامدهای حمله به یمن دیر یا
زود دامن عربستان را خواهد گرفت.
در این راستا باید گفت عربستان
سعودی نقاط آسیب پذیر بسیاری دارد که می تواند هزینه های عملیات نظامی این
کشور در همسایه جنوبی اش را چنان بالا ببرد که ثبات سیاسی در این کشور را
با چالش جدی روبرو کند.
ظرفیت های اعتراضی که در مناطق جنوبی
عربستان به ویژه در شهرهای نجران، جیزان و عسیر (استان های یمنی که در دهه
1930 میلادی به تصرف عربستان در آمد) و در مناطق شرقی و شیعه نشین این کشور
وجود دارد، همراه با شکاف های داخلی خاندان سعود می تواند بر هم زننده
ثبات سیاسی-اجتماعی این کشور باشد.
این در حالی است که تنها گروه
هایی که از بی ثباتی یمن بهره می برند القاعده و داعش هستند. هر 2 گروه
خطری جدی برای خاندان سعودی به شمار می روند و بارها مقام های عربستان از
سوی آن ها تهدید شده اند؛ بی شک «محمد بن نایف» ولی عهد، سوء قصد نافرجام
القاعده به جان وی را فراموش نکرده است.
بنابراین عربستان نیاز دارد
که هر چه سریع تر حملات به یمن را پایان دهد و اجازه دهد طرف های درگیر
پای میز گفت و گو بنشینند. اعلام آتش بس موقت می تواند نقطه شروع این روند
باشد. اما این اتفاق زمانی به وقوع خواهد پیوست که عربستان عزمی جدی و
واقعی برای پایان حمله به یمن داشته باشد و آتش بس موقت به پایان حملات
منتهی شود.