همرنگی با جماعت

گروه اجتماعی - کاوه بهلولی قشقایی،رونق یک ضرب المثل در افواه عمومی ,نشانی دقیق  از کثرت مدلول آن ضرب المثل می باشد مثلا اگر ضرب المثل"دستت را بگذار روی کلاه خودت که باد نبرد" را مرتبا از مردم کوچه و بازار بشنوید دلیلی قاطع برای رواج روحیه بی تفاوتی در آن جماعت می باشد .یکی از ضرب المثلهایی که مرتبا این روزها می شنویم "گر خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو" می باشد یعنی اگر کاری متفاوت از رفتار عمومی مردم انجام دهید رسوا خواهید شد.انچه مسلم است انسان از رسوایی می هراسد چون  عاملی برای انزوا و مستمسکی برای طرد افراد از جامعه می شود.

به گزارش بولتن نیوز، انسان موجودی جمع زی می باشد و هراسی شدید از انزوا و انفراد دارد و ریشه ضرب المثل فوق را هم می توان در این نیاز بشری جستجو کرد. سئوالی که همیشه مطرح شده و هر کسی به زعم خودش به ان جواب داده این است که معیار انسان برای رفتار چیست؟ ایا دستورات شرعی است؟عقل چه جایگاهی دارد؟قانون کجای کار ایستاده است؟اخلاق جایگاهش کجاست ؟ عرف جایگاهش کجاست؟
ناگفته پیداست که ضرب المثل فوق,تاییدی بر ارجحیت عرف بر سایر مولفه ها دارد .عرف,التقاطی ازترکیب چهار مولفه دیگر در هر جامعه ای می باشد. در بعضی از جوامع, در صد زیادی از عرف شان از دین و مذهب گرفته شده,در جایی دیگر وزن اخلاق در عرف بیشتر است و در بعضی ازجوامع؛عرف شان بیشتر از قانون اقتباس شده است. و در جوامععی,عرف را بر پایه حداکثر لذت و حداقل رنج بنا گذاشته اند .لذا هیچ عرفی در هیچ کجای دنیا وجود ندارد که از این چهار یا پنج عامل بی بهره باشد اما میزان و درصد تاثیر گذاری عوامل ,متناسب با شرایط هر جامعه بوده و اصطلاحا ,اقتضایی است.

همانطور که می دانید بعضی از رفتارها که گاها عرفی می شود تناسب زیادی با مولفه های اقتضایی آن جامعه ندارد مثلا انتظار می رود که در جامعه دینی,دین و مذهب از عناصر تشکیل دهنده عرف باشند اما مشاهده می شود رفتارهایی عرفی می شود که در متون دینی ,نه تنها پسندیده نیست بلکه مذموم و نکوهیده است اما عرفی شده است.فی المثل مناسک ازدواج  جوانان امروزی,که هیچ تناسبی با دین و مذهب و اخلاق و حتی قانون هم ندارد صرفا التقاطی محض از این مولفه هاست و در بین حاملان این رفتار عرفی؛ از مذهبی و دیندار گرفته تا قانون مدار و اخلاقگرا  و لذت گرا, فراوان مشاهده می شود.

ضرب المثل  اصلی بحث  که می گوید "گر خواهی نشوی رسوا,همرنگ جماعت شو" با استدلالهای فوق تناقض دارد چون ممکن است جماعتی راه اشتباه  را در پیش گرفته باشند ایا باید با جماعت گمراه  همراه شد؟ بهترین مرجع در جامعه ما , کلام خداست که در سوره بقره(138 و116), نسا(131), مائده (100), انفال(37) و اسرا(44) تکلیف را بر ما روشن می کند .گر می‌خواهی رسوای عالم نشوی و موفق و خوشبخت باشی راهی جز این نداری که هم رنگ خوبی‌ها شوی  و از همرنگی با بدیها بپرهیزی.لذاست که می توان از ضرب المثل را اینگونه تغییر داد"گر خواهی نشوی رسوا ,همرنگ حقیقت شو"