افغانستان بین رابطه با ايران و عربستان توازن دارد

گاردین نوشت: با تشدید رقابت ایران و عربستان ، دولت افغانستان سعی دارد در رابطه خود با این دو کشور توازن برقرار کند.

به گزارش بولتن نیوز، روزنامه گاردین در اینترنت امروز در تحلیلی به قلم فرهاد پیکار نوشت: اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان با حمایت از عملیات عربستان سعودی بر ضد گروه شورشی شیعه یمنی موسوم به حوثی که از حمایت ایران برخوردار است، خطر وارد شدن کشور آشفته اش را به یک جنگ نیابتی سنی - شیعه مطرح می سازد.
اگر افغانستان نتواند بین روابطش با عربستان سعودی و ایران توازن برقرار کند ، خطر دو دستگی در کشورش و گرفتار شدن در یک جنگ قدرت منطقه ای وجود دارد اما اگر کابل نقش خود را بدرستی ایفا کند ، عملکرد دوگانه دیرینه افغانستان در قلمروهای نفوذ متضاذ همچنین می تواند در حفظ توازن قدرت در منطقه نقش داشته باشد.
در حالیکه روابط افغانستان با سعودی ها تحت ریاست جمهوری غنی بهتر از هر زمان دیگری بوده است، سفر اخیر رئیس جمهور افغانستان به تهران حاکی از آن است که کابل همچنین در صدد متوازن ساختن روابطش با همسایه غربی است. طی این سفر، غنی و حسن روحانی همتای ایرانی اش از همکاری فزاینده در زمینه تجارت، فناوری و فرهنگ سخن گفتند. آنها همچنین در مورد تبادل اطلاعات در خصوص تروریسم و قاچاق مواد مخدر توافق کردند.
برای افغانستان به عنوان صفحه شطرنج سابق در «بازی بزرگ» قرن نوزدهم بین امپراطوریهای انگلیس و روسیه، تلاش برای ایجاد توازن بین قدرتهای رقیب امر جدیدی نیست. این کشور همچنین بین آمریکا و شوروی طی جنگ سرد و در سالهای اخیر بین پاکستان و هند گرفتار بوده و نیز تا حدودی پیامدهای رقابت ایران -آمریکا را متحمل شده است.
اما در حالیکه افغانستان سعی دارد چند دهه جنگ را پشت سر بگذارد، رقابت ریاض- تهران می تواند تاثیرات مخربی بر افغانستان داشته باشد. حتی اگر جنگ نبابتی کنونی در یمن در چارچوب مرزهای آن باقی بماند، امکان بروز همان تنش های فرقه ای در افغانستان وجود دارد چون عربستان سعودی و ایران نفوذ چشمگیری بر رهبران قبیله ای و فرقه ای متخاصم دارند.
بسیاری افغانها از عربستان سعودی تصویر مثبتی به عنوان یک سرزمین مقدس و موطن مکه و مدینه دو شهر مقدس عمده مسلمانان دارند. سعودیها همچنین به مجاهدین افغان در جنگ بر ضد نیروهای شوروی کمک کردند. عربستان سعودی همچنین یکی از سه کشوری بود که رسما رژیم طالبان را قبل از ساقط شدن آن در سال دو هزار و یک به رسمیت شناخت.
نفوذ ریاض بر گروههای فعال ضد دولت شامل طالبان، حزب اسلامی گلبدین حکمتیار، شبکه حقانی- و دیگر جناح های سابق مجاهدین که اکنون جزو دولت کابل اند- به پادشاهی سعودی در هر گونه قرارداد صلح احتمالی بین گروههای شورشی نقشی اساسی می دهد.
غنی رئیس جمهور به روابط دولتش با عربستان سعودی امید زیادی بسته است.
وی از زمان تصدی سمت ریاست جمهوری در سپتامبر گذشته دو بار به آن سرزمین مقدس اسلامی سفر کرده و علنا از پادشاهی سعودی خواسته است از نفوذش در پاکستان برای آغاز گفتگوهای صلح بین کابل، اسلام آباد و گروههای شورشی استفاده کند.
حمایت تلویحی کابل از عملیات طوفان قاطعیت در اول آوریل، کمتر از یک هفته پس از شروع حملات جنگنده های عربستان سعودی و متحدانش بر ضد حوثی ها در یمن، نباید غیرمترقبه بوده باشد. غنی امیدوار است در ازاء حمایت از مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن شاهد حمایت متقابل پادشاهی سعودی در تلاشهای جاری برای صلح با طالبان باشد.
ایران مانند عربستان سعودی از چند دهه آشوب در افغانستان برای نفوذ در میان رهبران محلی سیاسی و نظامی استفاده کرده است.
این کشور نفوذ چشمگیری در میان شیعیان دارد که حدود بیست درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می دهند.
کشور افغانستان که در میان خشکی محصور است، دارای مرز مشترک نهصد کیلومتری با ایران است که برای تجارت و دسترسی به منابع آبی فرامرزی بسیار مهم است.
مهمتر آنکه تهران می تواند از نفوذش بر سه میلیون آواره افغان ساکن ایران برای اعمال فشار بر کابل استفاده کند و حتی با اخراج مهاجران موجب بی ثباتی در آن کشور شود.
با وجود حضور دهها هزار نیروی آمریکایی و دیگر نیروهای ناتو در افغانستان، روابط کابل- تهران طی سیزده سال گذشته در بالاترین سطح خود بوده است.
دفتر حامد کرزای رئیس جمهور سابق به دریافت مکرر پول از سیا و تهران سوء شهرت داشت.
حتی در یک مرحله از دوره تصدی کرزای، کابل یک واسطه بالقوه بین واشنگتن و تهران قلمداد می شد.
بخشی از خویشتن داری ایران در قبال دیپلماسی دو گانه افغانستان ناشی از شناخت تهران از واقعیات منطقه ای است.
سرزمین بی ثبات افغانستان می تواند مورد سوء استفاده دشمنان ایران جهت ایجاد ناامنی در امتداد مرزها و در داخل سرزمین های آن قرار گیرد.
برای تهران قاچاق مواد مخدر و گسترش قلمرو «دولت اسلامی» تا آسیای میانه مسائلی اند که فقط می توان از طریق همکاری فرامرزی با افغانستان به آنها پرداخت.
عربستان سعودی همچنین می تواند از عناصر داخلی افغانستان برای کشاندن جنگ به ایران استفاده کند ، همانطور که شورشیان حوثی درباره انجام حملاتی در داخل عربستان هشدار دادند.
بسیاری مفسران هشدار می دهند، ریاض ممکن است کابل را برای اعزام نیروی کوچکی به محض آغاز تهاجم زمینی پیش بینی شده ائتلاف عربی تحت فشار قرار دهد، رویدادی که می تواند افغانستان را به نوع جدیدی از جنگ مسلحانه در داخل آن کشور و منطقه وارد کند.
هر گونه تشدید خشونت در داخل افغانستان با حمایت کشورهای منطقه می تواند وضعیت خطرناکی را برای هزاران نیروی آمریکایی مستقر در آن کشور ایجاد کند.
آمریکا که از حملات ائتلاف تحت رهبری سعودی در یمن حمایت اطلاعاتی و تدارکاتی بعمل می آورد، آنقدر بر ریاض نفوذ دارد که آنرا از وارد کردن افغانستان در هرگونه اتحاد نظامی منصرف سازد.
با تشدید رقابت بین عربستان سعودی و ایران و فشار بر کشورهای اسلامی برای جانبداری، لازم است افغانستان روابط بهبود یافته اش با عربستان سعودی و در عین حال روابط راهبردی اش با ایران را حفظ نماید.
حفظ چنین توازنی برای رئیس جمهور جدید افغانستان چالش برانگیز خواهد بود اما ممکن است تنها راه صلح آمیز برای جلوگیری از گرفتاری بیش از حد افغانستان در این «بازی بزرگ» جدید شود.

منبع: واحدمرکزی خبر

لینک کپی شد

گزارش خطا