پروسه طولانی تبدیل «فیپا» به «فاپا»

گروه ادبیات، نشر و رسانه، مجید غلامی جلیسه مدیر عامل خانه کتاب در گفت‌وگویی پیرامون موضوعی به نام «فیپای مختصر» که این روزها عنوان آن بسیار شنیده می‌شود، اظهار داشت: فیپای مختصر یا غیر مختصر معنایی ندارد.

به گزارش بولتن نیوز، وی ادامه داد: تعریف فیپا تعریفی مشخص است، یعنی فهرست نویسی پیش از انتشار، البته فهرست‌نویسی هم تعریف مشخصی دارد، وقتی صحبت از فهرست‌نویسی می‌کنیم باید آن مولفه و مشخصه‌هایی که باید در فهرست درج شود طبق استاندارد باید باشد.

به گفته مدیر عامل خانه کتاب، مثلا نام نویسنده، ناشر، عنوان کتاب، تعداد صفحات، شمارگان، قیمت،اینها همه جزئی از فهرست هستند، از همه مهمتر رده دیویی و کنگره از جمله موارد مهمی هستند که نمی‌توان از فهرست حذف کرد.

جلیسه سخنان خود را درباره فیپا اینگونه ادامه داد که، عملا وقتی نامی از فهرست به میان می‌آید رده یکی از اجزایی است که در فهرست مطرح می‌شود. ضمن اینکه تعریف فهرست نویسی پیش از انتشار هم کاملا مشخص است، نمی توان در فهرست نویسی فیلدی از آن را حذف کرد، نام این موضوع را می‌توان «فهرست مختصر» نهاد پس این مهم فیپا نیست.

وی افزود: فیپایی که کتابخانه ملی ارائه می‌دهد از مصوبات دولت است، فیپا کارکردهایی دارد و صرفا فهرست‌نویسی که در کتابخانه‌‌های ما در حال انجام است نیست، هدف از فهرست نویسی پیش از انتشار یعنی «فیپا» ارائه اطلاعات یک‌دست به کتابخانه‌ها است.

جلیسه بیان کرد: فیپا توسط کتابخانه ملی و با استاندارهای آن باید ارائه شود، نمی‌توانیم توقع داشته باشیم که کتابخانه ملی همانند کتابخانه مجلس یا کتابخانه آستان قدس عمل کند، زیرا کتابخانه آستان قدس می‌تواند روش کتابخانه خود را تغییر دهد، یعنی بگوید از امروز ما از پایین به بالا فهرست نویسی خواهیم کرد و یا موارد دیگر... این کتابخانه محدوده مشخصی دارد، اما کتابخانه ملی استاندارد تعریف می‌کند.

مدیر عامل خانه کتاب توضیح داد: کتابخانه ملی باید به کتابخانه‌های کوچک خدمات ارائه دهد، یکی از خدماتی که برای کتابخانه ملی از سوی دولت تصویب شده «فیپا » است.

این مقام مسئول با اشاره به فایده فهرست نویسی پیش از انتشار متذکر شد: وقتی کتابخانه ملی فهرست نویسی پیش از انتشار را انجام می‌دهد، کتاب که در دسترس کتابخانه‌های کوچکتر قرار می‌گیرد، کار سازماندهی منابع این کتاب را با هزینه کمتری انجام می‌دهد،‌ یعنی دوباره هزینه نمی‌کنند تا با استفاده از کتابدار متخصص کار را انجام دهند، بلکه از این رده‌ای که توسط متخصصین در کتابخانه ملی به کتاب اختصاص یافته استفاده می‌کنند، به اصطلاح ایزو دریافت می‌کنند و سرعت فهرست نویسی شان افزایش یافته و هزینه‌هایش کاهش می یابد.

وی تاکید کرد: عملا کتابخانه ملی هزینه سازماندهی منابع را در کل کتابخانه‌های کشور بالا می‌برد که اتفاق خوبی نیست، من تعجب می‌کنم که چرا نهاد کتابخانه‌ها تا کنون معترض نبوده، زیرا بودجه‌اش از این پس با مشکل مواجه خواهد شد.

جلیسه در ادامه با بیان اینکه اتفاق بد دوم که هزینه بیشتری دارد اینکه عملا یکدستی اطلاعات از بین می‌رود، این استاندارد توسط کتابخانه ملی به سایر کتابخانه‌ها دیکته می شود، لذا همه کتابخانه‌ها خود را ملزم و تبعیت از کتابخانه ملی می‌کنند.

به گفته وی، در فیپای مختصر رده و موضوع داده نمی‌شود و هر کتابخانه در این صورت یک شیوه‌ای را انجام می‌دهد، از آنجا که سطح سواد در کتابخانه‌ها متفاوت است از این رو مراجعه کنندگان دچار مشکل می شوند و عملا یک کتاب به ده شکل ممکن است در ده کتابخانه ثبت شود. البته توجیهی در این راستا ارائه می‌شود و آن اینکه ما فهرست مختصر می‌دهیم و بعدها این به فهرست تکمیلی تبدیل می‌شود.

مدیر عامل خانه کتاب با تاکید بر اینکه تبدیل فیپا به فاپا فهرست پیش از انتشار به فهرست پس از انتشار پروسه طولانی است، عنوان کرد: عملا استفاده از منابع کتابخانه‌ها برای مراجعان سخت می شود، از طرف دیگر اینکه کار فهرست نویس هم دشوار خواهد شد و باید مدام به کتابخانه ملی مراجعه کند و سرچ کرده و زمان بیشتری برای گرفتن ایزو طی خواهد کرد. این طرح هزینه‌های کیفی و مادی برای کتابخانه‌ها تحمیل می‌کند. عملا مصاحبه‌هایی هم که با کارشناسان امر انجام شد نشان می‌دهد اساتید کتابداری مخالف این رویه هستند، اصرار بر غلط صحیح نیست چرا که هزینه هنگفتی به کتابخانه‌های ما تحمیل می‌کند و مضرات فراوان دارد.