سفر رئيس جمهور به تركمنستان نشانهاي از همگرايي ايران با همسايگان و نقش ايران در امنيت منطقه، مسئله درياي خزر و نقش دو كشور در ثبات و امنيت اين منطقه، مقابله با دخالتهاي بيگانگان در درياي خزر به عنوان هدف مشترك طرفين است
گروه بين الملل - سفر رئيس جمهور به تركمنستان نشانه همگرايي ايران با همسايگان براساس ديپلماسي توسعه محور با تكيه بر منافع مشترك كشورهاي منطقه است كه از يك سو منافع اقتصادي و تجاري كشورهاي منطقه را افزايش مي دهد و وابستگي به كشورهاي خارج از منطقه را كاهش مي دهد و از سوي ديگر، باعث ايجاد انگيزه در بين كشورهاي منطقه براي تقويت امنيت و صلح و كاهش مشكلات و اختلاف ها مي شود.
به گزارش بولتن نيوز، در شرايطي كه تقويت ارتباط ايران به عنوان يك كشور محوري مهم در منطقه، با ساير كشورها مي تواند به ايجاد صلح و امنيت و مقابله با تروريست ها و بيگانگان و بدخواهان كمك كند، كشورهاي منطقه و همسايه ايران اين نكته را دريافته اند كه تقويت ارتباط با ايران و ايجاد رابطه دوستانه و توسعه روابط اقتصادي و سرمايه گذاري ها و ايجاد خطوط راه آهن ايران با ساير كشورها و ارتباطات ترانزيتي و... باعث خواهد شد كه كشورهاي منطقه به جاي ايجاد چالش و حاشيه سازي هاي سياسي و اختلاف و همراهي با تروريست ها و بدخواهان خارجي، به دنبال تقويت رابطه سياسي و اقتصادي خود باشند.
كشورهاي منطقه دريافته اند كه به جاي وابستگي به خارج و صرف هزينه هاي گزاف، بهتر است كه منافع اقتصادي خود را با ايران و كشورهاي منطقه تقويت كنند و همچنين با ايجاد صلح و آرامش منافع مشترك و اقتصادي خود را افزايش داده و انگيزه لازم براي ايجاد ثبات و پايداري و تقويت رابطه با ايران و استفاده از امكانات و مزيت هاي اقتصادي مانند نفت وگاز و گردشگري و ترانزيت را در دستور كار قرار دهند.
كارشناسان معتقدند كه نقش ايران در امنيت منطقه، مسئله درياي خزر و نقش دو كشور ايران و تركمنستان به عنوان دو كشورداراي منابع گاز و موضوع ترانزيت گاز تركمنستان از طريق ايران، و استفاده از اين مزيت ها براي ثبات و امنيت منطقه، مقابله با دخالتهاي بيگانگان در درياي خزر به عنوان هدف مشترك طرفين، از موضوعات مورد علاقه دو طرف در سفر آقاي روحاني به تركمنستان است.
حضور آقاي روحاني در مراسم بهرهبرداری ازطرح هاي بزرگ اقتصادي از جمله خط آهن ایران–ترکمنستان– قزاقستان که با حضور سران قزاقستان و ترکمنستان برگزارمي شود، و نیز ملاقاتهای دوجانبه با همتایان ترکمنی و قزاق و نیز مذاکرات دوجانبه و سه جانبه از مهمترین اهداف سفر رئیس جمهور کشورمان به ترکمنستان است.
دولت ترکمنستان برای روابط و همکاری همه جانبه با ایران اهمیت خاصی قائل است و روند رو به رشد روابط دو کشور همچنان ادامه دارد.
طرح خط راه آهن ایران– ترکمنستان– قزاقستان پروژه بسیار قابل توجه در عرصه بینالمللی است و بنا بر این است که روسای جمهوری کشورهای مذکور برای افتتاحیه این طرح حضور پیدا کنند و احتمال دارد که مقامات کشورهای دیگر نیز در آن حضور داشته باشند.
افتتاحیه خط آهن مذکور یک واقعه بسیار مهم و چشمگیر در روابط منطقهای است.
موافقتنامه نخست احداث خط آهن قزاقستان–ترکمنستان–ایران در اردیبهشت 1386 در شهر «ترکمنباشی» بین رؤسایجمهوری ترکمنستان و قزاقستان به امضا رسید و در ادامه بیانیه مشترکی از سوی رؤسایجمهوری سه کشور ایران، ترکمنستان و قزاقستان در حاشیه اجلاس رؤسایجمهور کشورهای ساحلی دریای خزر (مهر 1386 در تهران)، صادر شد.
با راهاندازی فاز اول این خط آهن، قرار است سالانه 3 الی 5 میلیون تن کالا و در فازهای بعدی نیز سالانه 10 الی 12 میلیون تن محموله جابجا شود.
کارشناسان بخش حملونقل بینالمللی معتقدند که با راهاندازی این خطآهن، بیش از 600 کیلومتر از طول مسیر حمل و نقل بینالمللی کشورهای همسود تا خلیج فارس و اروپا کاسته میشود
زمينه هاي جديد همكاري دو كشور ايران و تركمنستان حسن قشقاوی معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان خارج از کشور وزارت خارجه ایران پس از پایان یازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های کنسولی، مرزی و گمرکی ایران و ترکمنستان در عشق آباد که در آخرین روزهای بهمن ماه امسال برگزار شد، اعلام کرد: سند انتقال محکومین میان ایران و ترکمنستان قرار است در سفر آتی حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران به ترکمنستان به امضای نهایی برسد و پس از گذراندن مراحل قانونی و تصویب مجالس کشورهای مذکور، اجرایی خواهد شد.
در صورت امضای این قرارداد که چشم انداز مثبتی نیز برای تحقق آن وجود دارد می توان گفت که فصل جدیدی از مناسبات بین ایران و ترکمنستان در قالب معاضدت های قضایی گشوده می شود که علاوه بر تحکیم هرچه بیشتر مناسبات دوستانه دو کشور از منظر انساندوستانه نیز بسیار پسندیده است و بی شک به عنوان یکی از اقدامات نیک دولت تدبیر و امید در تاریخ روابط دو کشور ثبت خواهد شد.
یازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های کنسولی، مرزی و گمرکی ایران و ترکمنستان با امضای موافقتنامه انتقال زندانیان بین دو کشور پایان یافت و قشقاوی معاون وزیر خارجه کشورمان پس از این اجلاس تصریح کرد: نتیجه مذاکرات در مورد زندانیان به دو صورت پایان گرفت که از جمله عده ای از آنان مورد عفو قرار گرفته و آزاد می شوند و تعداد دیگر به زندان های ایران منتقل و مدت محکومیت خود را در ایران سپری خواهند کرد.
ناگفته پیداست که ایران و ترکمنستان سطح بالایی از روابط سیاسی و اقتصادی را دارند؛ ایران اولین یا دومین کشوری بود که در زمان اعلام استقلال ترکمنستان آن را به رسمیت شناخت و در طول سال های پس از استقلال این کشور در سال ۱۹۹۱ میلادی مناسبات اقتصادی دو کشور در زمینه های کلان اقتصادی همواره همکاری های رو به رشدی را شاهد بوده است.
ایران و ترکمنستان هم اکنون دارای خطوط مشترک راه آهن، انتقال برق و انتقال گاز هستند که آنها را از چندین نقطه به هم وصل می کند و علاوه بر آن سد دوستی بر روی رودخانه مرزی تجن نیز تجلی زمینه همکاری مشترک دو کشور در زمینه آب است.
مقامات عالیرتبه دو کشور همواره مرزهای مشترک طولانی دو کشور را مرزهای دوستی و برادری نامیده اند و علقه های مشترک تاریخی و فرهنگی ایران و ترکمنستان نیز گویای چسبندگی فرهنگی دوکشور در طول تاریخ است.
با گشایش مرزهای ایران و ترکمنستان و تردد اتباع دو کشور موضوع افرادی که در خاک دو طرف دستگیر و زندانی می شدند به عنوان یکی از مشکلاتی بود که تاکنون لاینحل مانده بود و قرار است این معضل نیز که مستقیما به مردم دو کشور مربوط می شود با تدبیر دولت تدبیر و امید حل و فصل شود.
بنابر آمار منتشر شده تعداد اتباع ترکمنی محبوس در زندان های کشورمان حدود ۱۱ نفر اعلام شده است و حدود ۲۵۰ ایرانی نیز در زندان های ترکمنستان به سر می برند که بعضا به زندان های طولانی مدت و تا بیش از ۲۰ سال نیز محکوم شده اند و خانواده ها چشم انتظار بازگشت آنان به وطن خویش می باشند.
برخی زندانیان ایرانی در ترکمنستان رانندگان کامیون های ترانزیتی هستند که به جرم قاچاق مواد مخدر در خاک ترکمنستان دستگیر شده و بنابر اطلاعات مردمی که در این استان وجود دارد برخی از آنان حتی از وجود مواد مخدر در کامیون بی اطلاع بوده به عنوان ‘عامل ناآگاه’ عمل کرده و به نوعی بیگناه هم محسوب می شوند.
تعدای از زندانیان نیز ماهیگیران و صیادانی هستند که در پی کسب معاش بوده و به دلیل ورود به محدوده دریایی ترکمنستان که بعضا ناخواسته و ناشی از عواملی همچون طوفان بوده است از سوی نیروهای دریابانی آن کشور دستگیر و زندانی شده اند و بدیهی است که بویژه انتقال اینگونه زندانیان به کشور امید را دل های آنان برای بازگشت به زندگی عادی زنده خواهد کرد.
بنابر اطلاعات منتشره درباره سند انتقال زندانیان بین دو کشور موافقتنامه انتقال زندانیان در واقع تحت عنوان «پرتکل الحاقی موافقتنامه قضائی در امور کیفری، امضاء شده در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۸۱» است که در پایان یازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک کنسولی و گمرکی ترکمنستان و ایران در روزهای پایانی بهمن ماه امسال در عشق آباد بررسی نهایی و از سوی معاونین وزرای خارجه دو کشور امضا شد.
مطابق این موافقتنامه زندانیان دو کشور می توانند مدت محکومیت حبس را در کشور متبوع خود بگذرانند که گذراندن یک سوم از مدت زمان حبس براساس حکم صادره از سوی قوه قضاییه در کشوری که زندانی هستند، از شرایط این سند می باشد.
موافقتنامه دو جانبه مذکور بعد از امضا توسط مقامات عالی دو کشور و پس از طی مراحل تصویب در مراجع قانونگذاری دو کشور، به اجرا گذاشته می شود.
در یازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های کنسولی، مرزی و گمرکی ایران و ترکمنستان در عشق آباد مسائلی همچون تسهیل در رفت و آمد اتباع و بازرگانان دو کشور، ایجاد تسهیلات لازم برای صدور روادید و دسترسی کنسولی سریع تر، آماده سازی زمینه برای امضای مسائلی چون امور مرزی و گمرکی، وضعیت زندانیان ایرانی در ترکمنستان، تسهیلات صدور روادید، مبارزه مشترک با مواد مخدر، طرح موافقتنامه های انتقال محکومان قضایی و استرداد مجرمان مسایل گمرکی مرزی و سایر اقدامات معیشتی و اقتصادی و موضوعات مورد علاقه دو کشور مورد بررسی طرفین قرار گرفت که به ثمر نشستن آنها می تواند راه را برای گسترش بیش از پیش روابط بین دو کشور ایران وترکمنستان باز کند.