روسیه، ایران و سازمان ملل رشته امور را در سوریه به دست می گیرند

گروه بین الملل، وب سایت المانیتور در گزارشی به بررسی آخرین تحولات سیاسی در سوریه و ابتکار روسیه، ایران و نیز نقش سازمان ملل برای حل و فصل سیاسی اختلافات موجود پرداخته است.گفتنی است که در این گزارش به نقش ایران در این تحولات اشاره کمی شده است.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از المانیتور، شاید این برای تعدادی از تحلیلگران توجیه پذیر باشد که کنفرانس مسکو را بیهوده بدانند، با توجه به اقدامات دیپلماتیک بی حاصل گذشته در چهار سال گذشته در جریان بحرانی که براساس اعلام سازمان ملل، بیش از 150،000 کشته، 7.6 میلیون بی خانمان، 3.2 میلیون پناهنده، 12.2 میلیون نیازمند به کمک های بشردوستانه و حداقل 680،000 مجروح به جا گذاشته است.

آمریکا از زمانی که کنفرانس بین المللی ژنو 2 در مورد سوریه در سال گذشته با ناکامی مواجه شد، دیگر اقدام دیپلماتیکی انجام نداده است. این باعث شده که ابتکار عمل به دست روسیه و سازمان ملل بیفتد، با تایید ضمنی آمریکا و نقش محوری ایران.

چهره های اپوزیسیون سوریه امکان شرکت در کنفرانس مسکو که از 26 تا 29 ژانویه برگزار می شد را به عنوان نمایندگان احزاب مخالف نداشتند، گروه هایی مانند گروهی که خود را ائتلاف ملی انقلاب سوریه و نیروهای اپوزیسیون می خواند و در ترکیه مستقر است. این گروه و دیگر گروه های مخالف خارج از سوریه، از حضور در کنفرانس منع شدند. اعضای سوری غیر دولتی حاضر در کنفرانس مسکو از میان اپوزیسیون سیاسی و مدافعان اصلاحات درون سوریه بودند.

کنفرانس ژنو 2

نبود این گروه و دیگر نمایندگان اپوزیسیون خارج نشین، بدون شک موجب محدود شدن پتانسیل احتمالی کنفرانس شد، اما آیا می توان تاثیرگذاری اپوزیسیون داخلی سوریه را نادیده گرفت؟ شرکت کنندگان روی فهرستی 11 بندی به نام «اصول مسکو» و یک فهرست 4 بندی به نام «درخواست از جامعه بین المللی» توافق کردند که نیاز به مبارزه با سازمان های تروریستی مانند داعش، رد دخالت های خارجی و درخواست برای کمک های بشردوستانه بیشتر، و نیز توافق برای دیدار مجدد طی ماه آینده را مورد تاکید قرار می داد.

در یک کنفرانس خبری که برای اعلام نتایج جلسات برگزار شد، ویتالی نامکین، کسی که بحث ها را اداره می کرد و به آماده سازی پیش نویس «اصول مسکو» کمک کرد، تصدیق کرد که احتمال حضور یک سازمان دیگر برای ایفای نقش در مذاکرات بعدی وجود دارد. وی گفت: «روشن است که کنفرانس مسکو به هیچ وجه در تضاد با تلاشهای سازمان ملل برگزار نشده است. بلکه کاملا برعکس، من می خواهم بگویم که حضور استفان دی میستورا ]نماینده ویژه سازمان ملل در سوریه[ در فرآیند مسکو مورد استقبال ماست.»

دی میستورا بلافاصله به این اظهارات پاسخ داد. در دوم فوریه، سفیر به کمیته امور خارجی پارلمان اروپا گفت: «ایران، عربستان سعودی، ترکیه و روسیه باید بخشی از مذاکرات باشند، چون بدون حضور آنها نمی توان به راهکاری دست یافت.» در هفتم فوریه، وی در مونیخ در گفتگو با وزیر خارجه روسیه، سرگئی لاوروف، مذاکرات مسکو را تحسین کرد و در مورد طرح آتش بس در حلب با وی گفتگو کرد.

وزیر امور خارجه روسیه، سرگئی لاوروف در حال گفتگو با دی میستورا، مسکو

ایران، کشوری که نقش آن در هرگونه تحول سیاسی در سوریه محرز است، از تلاشهای دی میستورا حمایت کرده است. لاوروف همچنین در هفتم فوریه با وزیر خارجه ایران محمد جواد ظریف دیدار کرد، همان روزی که با دی میستورا دیدار کرد تا در مورد مسائل خاورمیانه با وی گفتگو کند.

دیدار مهم دی میستورا با رییس جمهور سوریه، بشار اسد در 11 فوریه در دمشق بود. آژانس خبری رسمی عرب نیوز سوریه در 11 دسامبر گزارش داد که اسد و دی میستورا « به شکلی مثبت و سازنده در مورد جزییات جدید طرح دی میستورا برای توقف درگیری ها در حلب گفتگو کردند. اسد تعهد سوریه به حمایت از هر ابتکار یا ایده ای که به حل بحران کمک کند و جان شهروندان و نیز نهادهای دولتی را حفظ کند را مورد تاکید مجدد قرار داد.»

جولیت توما، سخنگوی دی میستورا توضیح داد که نماینده سازمان ملل معتفد است که اسد بخشی اساسی از فرآیند پایان دادن به جنگ در سوریه است.

توما در بیروت به نیویورک تایمز گفت: «مقامات سوری باید بخشی از راهکار بلندمدت باشند. به منظور کاهش اقدامات خشونت آمیز، اسد باید بخشی از راهکار باشد، به عنوان نماینده مقامات سوری.» وی افزود: «اسد تنها نیست، وی نماینده نهادهای سوریه است و اینها باید حفظ شوند، نهادهای دولتی خدمات می دهند و همچنان به خدمت رسانی ادامه خواهند داد.»

رییس جمهور بشار اسد در حال گفتگو با دی میستورا

مشخص نیست که این دور آخر اقدامات دیپلماتیک منجر به بروز احتمال توقف درگیری ها در حلب بشود یا نقطه شروعی برای حل و فصل سیاسی بحران باشد. دی میستورا معتقد است که این جمله که «اسد باید کنار برود» یک مانع دیپلماتیک برای آنهایی است که به دنبال پایان یافتن بحران هستند، نه کسانی که خواهان ادامه یافتن جنگ هستند. نماینده سازمان ملل می داند که بدون اسد، هیچ آتش بسی در حلب یا جاهای دیگر رخ نمی دهد. هیچ پایانی برای کشتارها، وضع فلاکت بار بی خانمان ها و پناهندگان، و هیچ کمک بشردوستانه ای بدون آتش بس  قابل تصور نیست. با یا بدون اسد، هیچ تغییر سیاسی رخ نمی دهد مگر اینکه تفنگ ها خاموش شوند. یک تحول سیاسی فراگیر، شامل غیرمتمرکز سازی اختیارات ریاست جمهوری، مکملی سیاسی برای جنگ با داعش فراهم می کند.

سوریه منتظر اقدامات دیپلماتیک سازمان ملل، روسیه و ایران است. واشنگتن دست نگهداشته است –حداقل تا کنون- و در عوض متمرکز بر بحث در مورد  درخواست رییس جمهور باراک اوباما برای دادن اجازه استفاده ار نیروی نظامی ضد داعش است، و توجهی به حل و فصل دیپلماتیک موضوع سوریه ندارد. دی میستورا در هفدهم فوریه گزارش خود را به دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت سازمان ملل در نیویورک ارائه خواهد کرد.