بی تجربگی در روایت در «دو»

گروه سینما و تلویزیون، شاید نام پرویز پرستویی در تیتراژ یک فیلم به خودی خود تا حدی به تماشاگر این امید را بدهد که احتمالاً با فیلم بدی مواجه نخواهد بود و این نتیجه سابقه درخشان پرویز پرستویی و انتخاب با وسواس زیاد فیلم نامه ها باشد. از طرفی سهیلا گلستانی هم عموماً در فیلم های گذشته خود در نقش بازیگر عملکرد رضایت بخشی را از خود به جای گذاشته است ولی با تمام این نکات فیلم دو فیلمی نبود که انتظار مخاطبان و منتقدان را برآورده کند.

به گزارش بولتن نیوز، فیلمی با تهرنگ فلسفی با رویکر و نگاهی روشنفکرانه که عموما فیلمسازان وطنی به دلیل عدم آشنایی به این مدیوم از پس این چنین آثاری بر نمی آیند.

فیلم با فضای داخلی خانه ی مردی از فرنگ برگشته شروع می شود که کسی درب خانه او را محکم می زند که از ابتدا به دنبال خلق فضاهای اجتماعی و خانوادگی در ذهن مخاطب است.
 

داستان با مشکلات متعدد پیش آمده برای شخصیت ها شروع می شود: خانه ای که موش دارد، دیوارهایی که نم پس داده اند، سقفی که چکه می کند، خانه ای که به همریخته و ... گویا شخصیت داستان در عوض چیزی سختی می کشد ، مرد از آلمان برگشته تا تمام مایملک خود را (تمام وابستگی خود را) بفروشد و به اشتودگارت بازگردد که در حین این تلاش ها، کارگری به داستان اضافه می شود برای نظافت خانه، با مشکلات خودش و با دردسر های پیش رویش.

ادبیات فیلم به هیچ وجه ادبیات اصیلی نیست و با اینکه وقایع داستان در تهران می گذرند هیچ نشانی از هویت بستر طرح در خود طرح دیده نمی شود. یعنی اینکه اگر همین داستان را دربستر پاریس یا وین یا هر شهر دیگری در هر جای دنیا مطرح کنیم احتمالا تغییری در نوع روایت رخ نخواهد داد. با این نگاه فیلم یک فیلم مدرن خواهد بود با دیدگاه جهانی در صورتی که فیلم در پی یک فلسفه خاص است و پست مدرن. پس اشکال اصلی در همین ابتدا منعقد می شود: "داستان پست مدرن در بستر مدرن" که می شود جمع نقیضین.

داستان اساسا شخصیتی ندارد که بخواهد حول آن شکل بگیرد و مخاطب را حیران در بستر فیلم نامه رها می کند. فیلم نامه تابع یک داستان مشخص به معنای اعم داستان نیست و همین بیشترین لطمه را به فیلم می زند و مخاطب را بی دلیل خسته می کند.

از طرفی دیگر هم استفاده نکردن از موسیقی متن در بخش های زیادی از فیلم و به جای آن استفاده از صدای خیابان و ... با این انگیزه که فیلم اجتماعی می شود به شدت نا موفق است و سختی تحمل فیلم را دو چندان می کند.

نکته تعجب برانگیز دیگر در مورد فیلم این است که بر خلاف اغلب فیلم اولی ها که اهمیت و ارزش ویژه ای برای مسائل فنی از قبیل کادر، نور، رنگ و ... قائل هستند. در "دو" به طرز عجیبی بی توجهی به مسائل فنی دیده می شوند.

به هیچ وجه نمی توان پذیرفت که برای رنگ و بوی اجتماعی بخشیدن به فیلم نباید از نور پردازی استودیویی استفاده کرد یا کادر بندی های بی نظم و بی هدف نشانگر حقیقی بودن داستان است و فیلم را واقعی جلوه می دهد.

استفاده از دوربین روی دست هم مثل همیشه به اشتباه مورد استفاده قرار گرفته با این انگیزه که شاید نگاه بیننده را در اجتماع تداعی کند ولی راه حلی است برای فرار از وقت گزاری بیشتر برای طراحی صحنه و تکنیکی برای پوشاندن ضعف های آن. جالب آنکه در سکانس پایانی فیلم که دوربین روی درب خانه ثابت می ماند هم از دوربین روی دست استفاده شده با یک کادر غیر اصیل با یک نور نا مناسب.
 
همه این ها این نکته را به ذهن متبادر می کند که دقت ، تامل و وقت گذاری برای ساخت این فیلم در حداقل خود بوده است.

در کاتالوگ جشنواره درباره خلاصه داستان این گونه نوشته شده بود که: "بهای هر لحظه وجد را باید با رنج درون پرداخت، به نسبتی سخت و لرز آور به میزان آن وجد." که اگر فیلم ساز به دنبال این نکته بوده باید پذیرفت که اگر بد هم عمل نکرده لااقل خوب هم عمل نکرده است.
 
سهیلا گلستانی به عنوان بازیگر شاید بازیگر خوبی باشد اما تجربه کارگردانی او و خیلی از دیگر بازیگران نشان می دهد که قرار نیست هر بازیگر توانمندی صرفا کارگردان توانمندی باشد. فیلم دو با وجود بازیگران توانمند نه تنها مخاطب را راضی نمی کند بلکه به علت سردرگم شدن بیشتر او را عصبی می کند. همین باعث می شود که میزان رضایت بعد از دیدن فیلم تقریبا به صفر برسد چیزی که برای فیلمی با بازی بازیگر توانمندی چون پرویز پرستویی تاسف بار است.


اتفاقی که در جشنواره سی و سوم و در بین خیلی از فیلم های نگاه نو به وقوع پیوست مشخص می کند که هر چند که جوانان در عرصه های کارگردانی و فنی خیلی خلاق و جذاب و با نگاه های جدید به مقوله های مختلف نگاه کرده اند ولی مقوله فیلم نامه و نویسندگی در کنار همه این ها نیاز به تجربه نیز دارد.