«بولتن موسیقی»؛ مجلۀ خبری روزانۀ موسیقی (8 بهمن)

گروه موسیقی، در روزی که خبر موافقت با اجرای کنسرت گروه «لیان» در تالار وحدت، پس از لغو پی در پی کنسرت ها به مهمترین خبر موسیقی روز تبدیل شد، دنیای موسیقی شاهد اخبار بیشتری بود.

به گزارش بولتن نیوز، موافقت با کنسرت «لیان» در تهران، اتمام لبیت پنج کنسرت پاپ‌های پرطرفدار در فجر، اعلام برنامه‌های خانه سرود در دهه فجر و رونمایی چند قطعه موسیقایی، میزبانی لرستان با هفت اجرا در جشنواره سی‌ام موسیقی فجر، برگزاری مراسم رونمایی آلبوم «تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم» با صدای «نوشین طافی» و «محسن کرامتی»، گزارشی از انقلاب در ساخت آلات موسیقی با سازهای پرینت شده سه بعدی،صحبت های «مسعود نکویی» رهبر گروه کر «مهر وطن» دربارۀ حمایت از برگزیدگان فجر که عملی نشد، کنسرت «صنما»ی «داود آزاد» در تبریز و پایان صحبت های «کریستف رضاعی»(آهنگساز و سرپرست گروه نور)، «رامین صدیقی»(مدیر نشر هرمس)، «گلفام خیام»(آهنگساز و نوازنده گیتار)، «شهرام غلامشی»(آهنگساز و نوازنده عود)، «پیتر سلیمانی‌پور»(آهنگساز و نوازنده ساکسفون) و «مونا مطبوع ریاحی»(آهنگساز و نوازنده کلارینت) دربارۀ نوآوری در موسیقی سرخط مهمترین خبرهای امروز را به خود اختصاص داد.

بلیت پنج کنسرت موسیقی فجر تمام شد/ پاپ‌های پرطرفدار

بلیت پنج کنسرت در بخش های مختلف سی امین جشنواره بین المللی موسیقی فجر در 15 روز باقی مانده به آغاز این رویداد موسیقایی فروخته شد.
برنامه‌های خانه سرود در دهه فجر/ چند قطعه موسیقایی رونمایی می‌شوند

 لرستان با هفت اجرا میزبان جشنواره سی‌ام موسیقی فجر

گروه‌های نوای سیمره، زاگرسیان ایران زمین، آوا، ایرانی، زاگرس و فلک الافلاک در استان لرستان در قالب جشنواره سی‌ام موسیقی فجر به صحنه می‌روند.

چرا بانوان برای حق مسلم‌شان باید تشکر کنند؟

مراسم رونمایی آلبوم "تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم" با صدای نوشین طافی و محسن کرامتی، عصر روز سه شنبه(7 بهمن) از ساعت 18:00 در نشر چشمه با حضور هنرمندان عرصه موسیقی، شعر، ادبیات و سینما برگزار شد.

 مراسم رونمایی آلبوم " تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم" که با استقبال مخاطبان همراه بود، با حضور هنرمندانی چون؛ پیمان خازنی، نوشین طافی، محسن کرامتی، محمدعلی بهمنی، سامان سالور، الهام پاوه نژاد، سیامک عباسی، پری ملکی و زرتشت اخوان ثالث برگزار شد.

پیمان خازنی(آهنگساز آلبوم) در ابتدای برنامه با درود فرستادن به روح تجویدی، خالقی، خرم، مشکاتیان سخنانش را آغاز کرد و گفت: امروز، روز بزرگی برای من و دوستان و همکاران من است. پس از پنج سال تلاش برای تهیه این آلبوم، امروز توانستیم در خدمت مردم و اساتید بزرگ ادب و هنر باشیم.

او ضمن اشاره به اولین ملاقاتش در سال 87 با نوشین طافی بیان کرد: در اولین ملاقاتمان، نوشین طافی برای من دشتی اجرا کرد و بعد از چند جلسه که با ایشان داشتم، سعی کردیم تا با جهان موسیقایی یکدیگر بیشتر آشنا شویم تا آلبومی هدف‌دار را به جامعه ارائه کنیم.

او افزود: در ابتدا خانم طافی نمی‌دانستند که چه راه سخت و پرفراز و نشیبی در راه است و البته من هم به ایشان چیزی نگفتم اما با تمام مشکلات تا میانه راه پیش رفتیم و این افتخار را داشتیم که استاد محسن کرامتی هم به ما بپیوندند و قوت قلبی در انجام کارهای ما باشند.استاد کرامتی علاوه بر درس موسیقی به ما درس اخلاق دادند.

این آهنگساز در پایان گفت: این مجموعه امروز آماده است تا راهی بازار شود و دیگر متعلق به من‌‌ها نیست و متعلق به جامعه است. امیدوارم اثری درخور باشد و بتواند جای خودش را میان موسیقی اصیل ایرانی باز کند.

نوشین طافی (خواننده آلبوم) ضمن تشکر از کسانی که در تهیه آلبوم به او کمک کردند؛ گفت: خیلی خوشحالم که به امشب رسیدیم و این پروژه سنگین پنج ساله به پایان رسید. شروع کار این آلبوم با امید بسیار و درعین حال ابهام همراه بود و تنها نیروی عشق به هنر بود که فراز و نشیب‌ها را طی می‌کرد.

او ادامه داد: خوشحالم که فعالیت زنان در کشور بیشتر شده است و امیدوارم که این مسئله ادامه داشته باشد اما بابت اتفاقات اخیر هم گله‌مند هستم. اتفاقاتی که برای نوازندگان خانم ایران افتاد اصلا خوشایند نبود.


طافی با تشکر از استادش محسن کرامتی گفت: استاد کرامتی به من درست هنر، موسیقی و اخلاق داد و با حضورش در این آلبوم، معلمی را در حق شاگردش تمام کرد و حضور استاد کرامتی در آلبوم " تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم" برای من افتخار بزرگی است و خواهد بود.

این خواننده سخنش را با این شعر از اخوان ثالث پایان داد:

بسان رهنوردانی که در افسانه ها گویند

گرفته کولبار ِ زاد ِ ره بر دوش

فشرده چوبدست خیزران در مشت

گهی پُر گوی و گه خاموش

در آن مهگون فضای خلوت افسانگیشان راه می‌پویند

ما هم راه خود را می‌کنیم آغاز

محسن کرامتی(خواننده آلبوم) با اعتراض به محدودیت خوانندگی زنان اظهار داشت: همه ما با صدای یک بانو که برای ما لالایی می‌خواند با موسیقی آشنا می‌شویم و آن بانو مادر ماست. بیایید تمامی بانوان را مثل مادر خود بدانیم و اجازه دهیم تا صدایشان شنیده شود.

محمدعلی بهمنی(شاعر و غزلسرا) درباره انتشار آلبوم آلبوم " تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم" اینگونه بیان کرد: این آلبوم با نام و موسیقی و صدا و شعر درستی منتشر شده است. تمامی این درستی باعث می‌شود تا این آلبوم ماندگار شود.

علی غضنفری(شاعر) با اعتراض به وضعیت زنان در ایران گفت: من شگفت‌زده هستم که چرا بانوان ما از حق مسلمشان باید تشکر کنند؟ کار به جایی رسیده است که یک بانو وقتی صدای خوبی دارد و این صدا موجب نشاط و شادی دیگران می‌شود بابت اجازه فعالیتش باید از دیگران تشکر کند اما این حق مسلم اوست. چرا همیشه به دنبال این هستیم که بانوان را در آشپزخانه ببینیم؟

او ادامه داد: متاسفانه شرایط ما در زمینه نوآوری بسیار نامناسب است. متاسفانه ما تنها به سنت‌ها توجه داریم. نمی‌خواهم بگویم که سنت‌ها چیز بدی است اما در اندیشه ما تفکری برای خلاقیت و نوآوری وجود ندارد و ما مدام درحال سقوط یا درجا زدن هستیم. در عصری که عصر فراگیری اطلاعات است، آیا می‌توانیم جلوی اتفاقات مثبت را بگیریم و بگوییم تو فلان کار را نکن؟ امیدوارم مسئولین به خودشان بیایند.

این شاعر در پایان با اعتراض به محدودیت زنان در عرصه موسیقی گفت: عده‌ای پایشان را فراتر از قانون گذاشتند. چگونه ممکن است همسر سالار عقیلی را از روی صحنه پایین بکشند؟ این اتفاق مثل این است که در یک منطقه بگویند از چراغ سبز هم حق ندارید عبور کنید.

این اثر به خوانندگی «محسن کرامتی» و «نوشین طافی» منتشر شده که در آن «میثم مروستی»، «پدرام فریوسفی»، «عمادرضا نکویی»، «میلاد عالمی» (ویولن و ویولن آلتو)، «آتنا اشتیاقی» (ویولنسل)، «شایان یزدی‌زاده»، «میرامیر میری» (تنبک)، «پیام سوری» (پیانو) و «پیمان خازنی» (تار و آهنگسازی) خوانندگان را همراهی کرده‌اند

«تو را ای کهن بوم بر دوست دارم» شامل قطعه‌ای با همین عنوان، سرای بی‌کسی، پیش رخ تو، سودای تو ای عشق شب یلداست.

انقلابی در ساخت آلات موسیقی با سازهای پرینت شده سه بعدی

نمونه‌های ساخته شده سه بعدی آلات موسیقی دارای کیفیتی مانند انواع واقعی آنها هستند. سایمون هویت نوازنده خوش فکر و خلاق می‌گوید: این نوع سه بعدی ویلن صدایی درست مانند نوع واقعی دارد. این یکی از اولین نمونه‌های ویلن تولیدی با فناوری پرینت سه بعدی است. تمام این ساز بطور یک تیکه ساخته شده است.
سایت کلاسیک اف ام  امروز نوشت: تولید آلات موسیقی با فناوری پرینت سه بعدی انقلابی در ساخت این وسایل است و در آینده دسترسی آسان به آلات موسیقی دلخواه را بسیار تسهیل می‌کند.

ساز فلوت نیز برای اولین بار در سال 2010 بصورت پرینت سه بعدی تولید شد. بجز فنرها، بقیه ساز به صورت یک تیکه تولید گردید. این نوآوری حاصل تلاش دانشمندان ام آی تی و چند موسیقی دان برای بهبود و تکمیل طرح تولید سه بعدی فلوت است.


از دیگر سازهای تولید شده با فناوری پرینت سه بعدی می‌توان از ترومبون، ساکسیفون و بانجو نام برد.

حمایت از برگزیدگان موسیقی فجر چه شد؟

رهبر گروه کر «مهر وطن» گفت: گروه ما چند سال در جشنواره‌ی موسیقی فجر شرکت کرده، مقام هم آورده است و اتفاقا ما پیشرفت‌مان را مدیون این جشنواره هستیم؛ اما تکلیف بنیاد «حمایت از برگزیدگان جشنواره‌ی موسیقی فجر» چه شد؟

مسعود نکویی در گفت‌وگویی اظهار کرد: گروه ما یک گروه شهرستانی‌ است که از چند سال پیش در جشنواره شرکت کرده و با حضور در این جشنواره به سطح بالایی رسیده است؛ اما سوال من این است که وقتی در سال 92 بنیاد حمایت از برگزیدگان فجر تشکیل شد، نتیجه‌ی آن چه شد و چرا هیچ اتفاقی نیفتاد؟

او ادامه داد: وقتی در خبرها متوجه شدم، قرار است، چنین حمایتی از برگزیدگان جشنواره‌ی موسیقی فجر صورت گیرد، خیلی خوشحال شدم و شاید بارها با آقای ستایش‌گر تماس گرفتم، اما او با این‌که خیلی از تماس من استقبال کرد، هربار از کمبود بودجه سخن گفت و نمی‌دانم چرا آن حمایت‌هایی که باید، صورت نگرفت.

رهبر گروه کر «مهر وطن» همچنین اظهار کرد: جشنواره هنوز فیلم اجراهای سال 91 را منتشر نکرده و این در حالی است که به گروه‌ها نیز اجازه‌ی فیلمبرداری نمی‌دهند. شاید من بیشتر از 20 بار با انجمن تماس گرفتم تا درباره‌ی این فیلم‌ها جویا شوم، اما نتیجه نگرفتم.

این هنرمند که امسال از کرمان در بخش آواز جمعی جشنواره موسیقی فجر شرکت می‌کند، درباره‌ی رپرتوآر گروه «مهر وطن» توضیح داد: ما امسال متفاوت‌تر از سال‌های قبل در جشنواره شرکت می‌کنیم. بخشی از قطعات ما آثاری از دوره‌ی رنسانس تا قرن بیستم را دربر می‌گیرد و قطعاتی از بتهوون، باخ‌، موتسارت و چند آهنگساز معاصر اجرا خواهد شد.

وی بیان کرد: ما امسال دو قطعه‌ی جدید با نام‌های «هفت‌سین» و «حاجی فیروز» را اجرا خواهیم کرد و از آنجا که نزدیک نوروز هستیم، این قطعات بی‌مناسبت نخواهند بود . قطعه‌ی «هفت‌سین» با شعر و آهنگی از خودم است و «حاجی فیروز» نیز همان قطعه‌ی قدیمی است که ما آن را تا انتها اجرا می‌کنیم. با این تفاوت که همه‌ی قطعات کنسرت ما به‌صورت آکاپلا تنظیم شده است.

او با بیان این‌که این گروه در چهار خط آوازی اجرایش را به صحنه خواهد برد، توضیح داد: یک اثر فولکلور تهرانی با نام «گلوبندک» و یک کار محلی گیلکی اجرا خواهیم کرد و چهار اثر با گویش‌هایی از کرمان، هرمزگان‌ و سیستان و بلوچستان بخش دیگری از رپرتوار ما است.

نکویی درباره‌ی بخش رقابتی آواز جمعی سی‌امین جشنواره‌ی بین‌المللی موسیقی فجر نیز گفت: فکر می‌کنم، امسال بخش آواز جمعی یکی از بهترین سال‌های خود را دارد. در این دوره، گروه‌هایی در جشنواره حضور دارند که همه در جشنواره رشد کرده‌اند. برای مثال، گروه «پاسارگاد» شیراز بسیار قوی است و «دامور» هم گروه خوبی محسوب می‌شود. همه‌ی گروه‌ها در سطح بالا هستند و بخش کرال جشنواره امسال بسیار متنوع خواهد بود.

او همچنین افزود: مخاطبانی که امسال به بخش آواز جمعی جشنواره می‌آیند، هر شب اجراهای بسیار خوبی را خواهند دید.

«داوود آزاد» در تبریز می‌خواند

داوود آزاد کنسرتی را به نام «صنما» در تبریز روی صحنه خواهد برد.

داوود آزاد 30 بهمن‌ماه در شهر تبریز و 1 اسفندماه در شهر مراغه، کنسرتی را اجرا خواهد کرد.

براساس اعلام، قرار است کنسرت «صنما» در تاریخ 30 بهمن‌ماه در دو سانس 18:30 و 21 در سالن آمفی‌تئاتر مجتمع پتروشیمی تبریز و در تاریخ 1 اسفندماه در ساعت 18:30 در سالن سرباز مراغه اجرا شود.

داوود آزاد متولد سال ۱۳۴۲ در ارومیه‌ است. او فراگیری ساز تار را از 20سالگی به‌شکل خودآموز آغاز کرد و از بهمن سال ۱۳۶۲ رسما به تدریس تار و سه‌تار در تبریز پرداخت. وی در نواختن سازهای تار، سه‌تار، عود و رباب، تنبور، دف و کمانچه تخصص دارد.

او اجراهایی در کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی، هند و استرالیا داشته و تا کنون آلبوم‌هایی مانند مکتب تار تبریز، به یاد هرمزی، نور جان، کوی تو، می بی‌رنگ، دیوان شمس و باخ و در بهار امید از این هنرمند منتشر شده است.

بلیت‌های کنسرت «صنما» از 11 بهمن‌ماه در سایت http://www.ebilit.com/ به فروش می‌رسند.

سبکی به نام موسیقی تلفیقی وجود ندارد

نوگرایی در موسیقی با اهداف به‌روز رسانی زبان موسیقی و ارائه رنگ‌ها و ایده‌های تازه صورت می‌گیرد. یکی از وجهه‌های این نوگرایی تلفیق است اما به دلایل مختلفی که در طول گزارش مطرح می‌شود، گذر زمان باعث شد تا عده‌ای کارکرد تلفیق را از قالب یک ابزار و عمل برای تولید موسیقی به یک سبک تغییر دهند.

احترام گذاشتن به سنت‌ها نباید هنرمندان را محدود کند

رامین صدیقی(مدیر نشر هرمس) در گفت و گویی درباره نوگرایی در موسیقی گفت: نوآوری در موسیقی، فرایندی است که همواره طی می‌شود. چیزی که قدیمی است، قرار نیست به همان شکل قدیمی بماند. خیلی‌ها تلقی غلطی دارند و فکر می‌کنند احترام به سنت‌ها یعنی به سنت‌ها دست نزدن اما همانطور که زندگی روزمره درحال تغییر است و رو به جلو حرکت می‌کند، موسیقی هم به همین ترتیب درحال پیشرفت و به روز رسانی است. موسیقی پدیده‌ای‌ست که از زندگی اجتماعی هم تاثیر می‌پذیرد. همانطور که ارتباطات در دنیا در حال تغییر است، موسیقی هم تغییر می‌کند.

او ادامه داد: وقتی فیلم‌های دهه سی یا چهل را می‌بینیم، متوجه تغییراتی از نظر تکنیک فیلمبرداری، کادربندی‌ها، میزانسن‌ها و حتی ریتم فیلم می‌شویم اما سینما معنا و کارکرد خودش را از دست نداده است. از طرفی ما فیلم‌های جان فورد را می‌بینم و لذت می‌برم اما از سوی دیگری هم شک ندارم اگر جان فورد در شرایط فعلی زندگی می‌کرد، دیگر فیلم‌هایش را به شیوه گذشته نمی‌ساخت. چنین مسئله‌ای برای موسیقی نیز صادق است. بسیاری از هنرمندان موسیقی ما هم وام‌دار گنجینه موسیقی ایران هستند اما لزوما حافظ آن نیستند و سعی دارند تا ترجمه‌های جدیدی از آثار موسیقایی ارائه کنند.

برای کشف صدادهی جدید در موسیقی، دستورعملی وجود ندارد

پیتر سلیمانی‌پور(آهنگساز و نوازنده ساکسفون) درباره خلاقیت و تجربه در موسیقی اینگونه گفت: وقتی از خلاقیت در موسیقی صحبت می‌کنیم؛ نمی‌توانیم برای آن حد و مرزی را مشخص سازیم. «علم» در وهله اول، دانشی‌ست که حاصل طرح نظریه دانشمند و کوشش او برای اثبات آن است و از طریق جمع‌آوری اطلاعات حاصله از کنش‌ها و واکنش‌ها به دست می‌آید. دانش و علم موسیقی هم حاصل کارکرد بشر در حیطه‌ی موسیقی‌ست.

این آهنگساز ضمن تاکید بر تحصیل آکادمیک اظهار داشت: با تحصیل آکادمیک یاد می‌گیریم که در گذشته مردم چرا، چگونه و به چه روش‌هایی موسیقی می‌ساختند و می‌نواختند. اما هیچ‌یک از متون علمی موسیقی این را به ما یاد نمی‌دهند که چطوری موسیقی نو خلق کنیم. موسیقیدان بودن یعنی کشف کردن و خنده‌دار خواهد بود اگر فکر کنیم که برای کشف چیزی که تا بحال کشف نشده و ناشناخته‌است دستورالعملی می‌تواند وجود داشته باشد.

او افزود: مسلما هر جوانی می‌تواند علاقه به کشف و تجربه در حیطه‌ی موسیقی داشته باشد و به عنوان کسی که سال‌ها به اکتشاف این دنیای بی‌پایان موسیقی پرداخته، درست نمی‌دانم با شنیدن اولین نتایج کار یک موسیقیدان جوان علاقه‌مند، او را با اعلام علمی نبودن اثرش دلسرد کنم یا نه. ترجیح می‌دهم به او پیشنهاد کنم که به اکتشافاتش ادامه بدهد و کسب تجربه‌ی بیشتر بکند و البته انتظار نداشته باشد که با دیدن یک گل، شاهد بهار باشد. شاید برای افرادی اینگونه تداعی شده باشد که علم موسیقی، قانون است و نوآوری در آن قانونشکنی که مستوجب سرزنش هم هست ولی اینگونه نیست. تنها محدوده‌ها برای انجام کار خلاقه در موسیقی مربوط به میزان خلاقیت و امکانات ابزاری‌ست که برای خلق موسیقی بکار گرفته می‌شود.

نوآوری، دریچه‌ای برای انتقال فکر و احساس‌های تازه

گلفام خیام(آهنگساز و نوازنده گیتار) درباره اهداف نوآوری درموسیقی گفت: اساسا اینکه یک نفر تصمیم به شروع یک کار نو می‌کند، کاملا شخصی شروع می‌شود. به طور مثال من وقتی موسیقی بلوچستان را می‌شنوم آنقدر سحر می‌شوم، به طور ناخواسته در وجودم یگ دگرگونی به وجود می‌آید و درنتیجه این مسئله در موسیقی من هم مشهود خواهد بود.

او ادامه داد: اینکه نتیجه ارائه کارهای جدید و نوگرایی چیست، در موفق‌ترین حالتش می‌تواند ایجاد دریچه‌ای برای یک نگاه تازه به موسیقی باشد. این مسئله می‌تواند امکان جدیدی را برای مخاطبان موسیقی ایجاد کند. مقصودم از این امکان جدید، یک زبان تازه است که توانایی انتقال یک فکر و احساس جدید را دارد.

تاثیر بسترهای اجتماعی بر کارکرد موسیقی

رامین صدیقی با اشاره به تاثیرات وضعیت اجتماعی بر هنرمندان، اظهار داشت: وقتی روی موجی به سمت جلو حرکت می‌کنیم، ناخواسته دستخوش یکسری تغییرات قرار می‌گیریم. ترافیک، رفت و آمد، شهر شلوغ و خیلی مسائل دیگر روی هنرمندان تاثیرگذار است و این مسئله در آثار هنری هنرمندان نیز نمود پیدا خواهد کرد و البته این اتفاق را نمی‌توان ترسناک دانست؛ بلکه این یک اتفاق بدیهی است که با حرکت رو به جلو بیشتر دیده می‌شود.

او ادامه داد: وقتی آثار آهنگسازی مثل آروو پارت را برسی می‌کنیم؛ دو دنیای متفاوت را م‌یبینم. موسیقی دوره اول زندگی آروو پارت جهانی کاملا متفاوت با موسیقی دوره دوم زندگی او دارد. این مسئله درباره پیکاسو هم وجود دارد. پیکاسو در ابتدا یک نقاش رئالیست بود و بعد تبدیل به نقاشی شد که الان می‌شناسیم.

مونا مطبوع ریاحی(آهنگساز و نوازنده کلارینت) درباره آنالیز و تحلیل آثاری که با نگاهی نو ساخته می‌شوند؛ اظهار داشت: تحلیل این آثار هم وابسته به بستر احتماعی، مخاطب و فضایی که هنر در آن شکل می‌گیرد است. در واقع نمی‌توانیم استاندارد مشخصی را برای تمامی این آثار در نظر بگیریم و طبق یک قاعده کلی موسیقی را برسی کنیم.

تدریس موسیقی آکادمیک نباید مانع خلاقیت و تجربه باشد

مدیر نشر موسیقی هرمس، درباره تفکر بسته‌ای که در سیستم آموزشی موسیقی جریان دارد؛ معتقد است: کسانی که دیدگاه بسته‌تری به موسیقی ایران دارند، به قصد حراست از موسیقی گذشته ایران این کار را انجام می‌دهند. ما پیش از انقلاب هم مرکزی به نام حفظ و اشاعه موسیقی داشتیم که وظیفه جمع‌آوری گنجینه موسیقی کشور را داشت اما حتی آن مرکز هم هدف اشاعه موسیقی را داشت. ما از طرفی نیازمند تدریس موسیقی سنتی و تاریخی خود و از سویی دیگر نیازمند نگاهی نو به موسیقی سنتی هستیم. یادگیری وجه‌های مختلف موسیقی سنتی ایران دراقع الفبای آموزش است اما قرار نیست در همین حد توقف کنیم و می‌توانیم با آگاهی و دانش، ترجمه‌های جدیدی از همین موسیقی ارائه کنیم.

موسیقی گذشته، الفبایی برای ارائه ترجمه‌های جدید

صدیقی با اشاره به وسعت موسیقی درابعاد مختلف، بیان کرد: اگر تدریس موسیقی سنتی و کلاسیک در دانشگاه با هدف یادگیری الفبای موسیقی و چارچوب‌ها باشد می‌توان آن را کمک مفیدی دانست اما اگر قرار باشد دانشجویان را به این موسیقی محدود کنند، نتیجه مطلوبی دریافت نخواهد شد.

او ادامه داد: مثالی که دراین‌باره می‌توانم بزنم این است که ما در دانشگاه عبارات و جملات را یاد میگیریم اما این خیلی بی‌انصافی است که به ما بگویند شب‌ها موقع خواب، فرهنگ دهخدا بخوانیم. فرهنگ دهخدا رفرنس و مرجع ما است و استفاده  از آن به موقعیت اجتماعی، زندگی امروزه، فرهنگ، اقلیم و بسیاری مسائل دیگر برمی‌گردد که همین مسئله باعث می‌شود تا به طور مثال، از طرفی کتاب صادق هدایت نوشته شود و از سوی دیگر ترجمه‌ای از بوکوفسکی ارائه شود اما باز هم ادبیات ثابت است و تنها دیدگاه‌ها به آن تغییر می‌کند.

موسیقی سنتی ایران، باغچه‌ی رُزهای قدیمی است

کریستف رضاعی(آهنگساز و سرپرست گروه نور)درباره موسیقی دستگاهی ایران گفت: برای من موسیقی سنتی ایرانی مثل باغچه‌ی رُزهای قدیمی است. آهنگسازان و نوازندگان، باغبان این باغچه موسیقی سنتی هستند. برخی معتقدند که این باغچه را باید با همان رنگ‌ها و عطر‌های قدیمی نگه داشت اما برخی معتقدند که این رنگ‌ها، گل ها و عطرها باید متنوع باشند و گل های جدیدی را ایجاد کرد که البته این هم با استفاده از همان گل های موجود است.

او ادامه داد: این دو تفکر هر دو مورد احترام هستند. تدریس موسیقی گذشته و اجرای آن بسیار مهم است. ما باید با شناخت دست به کارهای جدید بزنیم. اگر شناختی از موسیقی گذشته وجود نداشته باشد، چگونه میتوان اثر جدید و با ارزشی خلق کرد؟

نوگرایی و اهمیت به تاریخ گذشته، دو دیدگاه لازم در موسیقی

ریاحی با اشاره به اینکه اساس موسیقی سنتی و کلاسیک در کیفیت موج نوی موسیقی تاثیر دارد، اظهار داشت: اتفاقی که این روزها در موسیقی دیده می‌شود این است که آهنگسازان و نوازندگان بدون اینکه اطلاعات درستی درباره پیشینه موسیقی داشته باشند، سعی به ارائه کارهای جدید دارند. ما برای اینکه در موسیقی اصیل ایران بخواهیم کار جدیدی ارائه دهیم، نیاز به شناخت دقیق آن موسیقی داریم. این روزها یک ایده به طور سطحی دریافت شده و بدون شناخت و پرداخت دقیق، ارائه می‌شود. این اتفاق مثل این است که یک نقاش بخواهد اثر پست مدرن ارائه کند اما طراحی بلد نباشد.

او ادامه داد: چرا وقتی اعتراض می‌کنیم که فلان موسیقی ۶۰۰ سال است تکرار می شود، به طور دقیق روی آن شناخت نداشته باشیم؟ نوآوری در صورتی امکان پذیر است که شناخت دقیقی از پیشینه و اساس موسیقی وجود داشته باشد.

پیتر سلیمانی‌پور نیز معتقد است: ما باید توامان با دو دیدگاه نوگرایی و اهمیت به تاریخ و گذشته موسیقی پیش برویم. اینکه آثار موسیقیدانان قرون گذشته کماکان با علاقه بسیاری از مجریان و شنوندگان اجرا می‌شوند، گواه ارزش‌های بسیاری‌ست که در موسیقی آن دوران‌ها وجود دارد. امروز باید کاری کنیم که ۶۰۰ سال دیگر هم قطعات دوران ما اجرا شود.

وی افزود: ستاره‌های بسیاری در عرصه موسیقی تجاری امروزی ظهور می‌کنند که عمرشان نهایتا یک سال است و بعد طوری فراموش می‌شوند که انگار از اول وجود نداشتند. جای تاسف است که بسیاری از جوانان و نوجوانان ارزیابی‌شان از موسیقی بر مبنای همین ستارگانی‌ست که می‌آیند و می‌روند. اگر در جریان ایجاد موسیقی، شهرت و درآمدهای بزرگ حرف اول را بزند، مسلما کیفیت غنای موسیقی جزو حرف‌های آخر خواهد بود. و البته برعکسش هم صادق است. شاید برخی از اهالی هنر به این مسئله کم توجه باشند که ارائه اثر ماندگار نیازمند نگاهی عمیق به اصل بالفعل موسیقی‌ست و نه به حواشی آن

محدودیت‌ها در ایران، مانع ایجاد آگاهی می‌شود

سرپرست گروه نور افزود: موقعیت موسیقایی در ایران با اروپا متفاوت است. اینجا به دلیل مسائل فرهنگی محدودیت‌های بیشتری برای دسترسی به موسیقی‌های گوناگون و متنوع داریم و این باعث می‌شود که آگاهی درست و دقیقی از نوآوری‌هایی که انجام می‌شود؛ نداشته باشیم یا به سختی بدست بیاوریم و گاها پیش می آید که موسیقیدانان، هنرمندان یا منتقدین به دلیل عدم آگاهی از ابعاد مختلف موسیقی، در خلق آثار تازه دچار سوءتفاهم شوند و آثاری را که در غالب بحث نوگرایی موسیقی قرار نمی‌گیرد را شاخصه‌های تفکر نوگرایانه خود بدانند.

مونا ریاحی با اشاره به اینکه بستر اجتماعی در مسیر ارائه آثار موسیقی فعلی ایران تاثیرگذار است؛ گفت: در حوزه موسیقی بسیاری از بخش‌ها هستند که مانع ارائه موسیقی به طور جامع می‌شوند. صدا و سیما ساز نشان نمی‌دهد و موسیقی را آنطور که می‌خواهد منعکس می‌کند. بستر اجتماعی و اقتصادی جامعه، موسیقی‌ها را ارزش گذاری می‌کند و تصمیم می‌گیرد که کدام موسیقی باید ارائه شود و کدام موسیقی ارائه نشود. این جبری که در ارائه موسیقی وجود دارد موجب شده تا بسیاری از اهالی هنر، رسالت اصلی خود را فراموش کنند و از طرفی هم موسیقی به صورت گزینشی در جامعه منتشر می‌شود.

موسیقی غنی ایران با تجربه کردن از بین نمی‌رود

صدیقی ضمن تاکید بر غنی بودن موسیقی اصیل ایرانی اظهار داشت: برخی معتقدند اگر تجربه‌ای روی موسیقی اصیل ایرانی، موسیقی مقامی ایران و یا موسیقی نواحی ما صورت بگیرد، اصل این موسیقی‌ها از بین می‌زود اما به نظر من اگر موسیقی ما آنقدر ضعیف است که با چند تجربه موسیقایی از بین می‌رود، باید اجازه داد تا هرچه زودتر نابود شود اما واقعیت این است که موسیقی اصیل ایرانی آنقدر قوی و غنیست که با کشف ها و تجربه‌های بیشتر روی این موسیقی، میتوانیم به عمق موسیقی ایرانی پی ببریم.

وی افزود: تجربه کردن کارهای جدید باعث زنده ماندن موسیقی خواهد شد. ممکن است خیلی از این کارها نتایج مورد پسندی نداشته باشد و آثار گوش نوازی ارائه نشود و یا حتی این تصور را به وجود بیاورد که پشت این تجربه فکر عمیقی وجود ندارد اما بازهم نباید اصل تجربه را زیر سوال برد. باید تجربه کنیم چراکه هر تجربه ای باعث ایجاد دیدگاه عمیق‌تری در موسیقی می‌شود.

تجربه‌ کردن بعد منفی ندارد/ نوگرایی می‌تواند در اجرای آثار دوره بارک هم دیده شود

مدیر نشر هرمس درباره تجربه کارهای جدید در موسیقی گفت: وقتی در مسیر تازه ای قدم برمیدارید؛ اگر از تجربه‌ای که داشتید لذت ببرید، آنرا ادامه می‌دهید و اگر هم نتیجه کار مطلوب نبود به دنبال تجربه‌های جدیدتری می‌روید. خیلی از تجربه‌هایی که با شگست مواجه می‌شوند هم، لزوما اشتباه نیستند و ممکن است که در شرایط مناسبی ارائه نشده‌اند.

او افزود: ممکن است اثر موسیقایی خیلی زود یا خیلی دیر به جامعه ارائه شده که باعث شکست آن ایده شده است. مثال مشخص آن هم بتهون است. وقتی که بتهون برای اولین بار سمفونی شماره نه خود را اجرا کرد، نصف مردم سالن کنسرت را ترک کردند و پنجاه سال بعد متوجه شدند چه تفاقی در موسیقی افتاده است.

وی با اشاره به اینکه نوگرایی لزوما متعلق به قطعات ساخته شده روزگار کنونی نیست، گفت: به طور مثال وقتی ما موسیقی دوره باروک را اجرا می‌کنیم هم به نوعی مشغول نوآوری هستیم. بدیهی ترین مسئله این است که در دوره باروک پیانو وجود نداشته و موسیقی برای هارپسیکورد نوشته می‌‎شد یا موسیقی با کوک 415 اجرا می‌شد نه 440. اما نوآوری به شیوه دیگری هم وجود دارد. به طور مثال "کیت جرت" نوازنده ایست که از صحنه موسیقی جز آمده و سوییت‌های "باخ" را اجرا کرده است. نت‌ها را که نگاه می‌کنیم میبینم تفاوتی ندارد اما اجرای کیت جرت بیشتر حال و هوای موسیقی جز دارد. البته خود نوازندگان با دید نوآوری به این مسئله نگاه نمی‌کنند و صرفا برداشت شخصی خودشان از یک قطعه را اجرا می‌کنند.

پیتر سلیمانی‌پور نیز معتقد است: موسیقیدانان هر دوره، سازندگان قالب موسیقی آن دوره بوده‌اند و این قاعده تغییر نکرده است.  چه ما آن موسیقی را بپسندیم، چه نپسندیم، موسیقیدان معاصر نیز شکل دهنده‌ی موسیقی همزمان خود هستند. حال یا در کار خود موفق می‌شود یا خیر. اگر موفق شد، چیزی به ارزش‌های موسیقی زمانه‌اش اضافه می‌کند و اگر موفق نشد، نمی‌توان او را خاطی قلمداد کرد.

موسیقی کلاسیک، فراتر از زمان

رضاعی درباره اجرای آثار کلاسیکی که متعلق به دوره گذشته هستند؛ گفت: اساسا در مقابل هر تجربه نوگرایی باید نگاه و آگاهی نسبت به گذشته هم وجود داشته باشد. وقتی یک موسیقی موجب رشد و تعالی بشر ‌شود، به عنوان اثری فراتر از زمان به آن نگاه می‌کنیم. به طور مثال وقتی موسیقی باخ را میشنویم، متوجه میشویم که این موسیقی از زمان خودش فراتر است و هنوز هم کارکرد خودش را دارد.

گلفام خیام با اشاره به اهمیت اجرای آثار کلاسیک موسیقی گفت: در کنار اینکه به موج جدیدی در موسیقی فکر می‌کنیم، اجرای موسیقی کلاسیک و سنتی هم از اهمیت بالایی برخوردارد است. شاید ساده‌ترین و سطحی مثال برای این موضوع، این است که ما هنوز هم هوس می‌کنیم چلوکباب بخوریم. اگر قرار بر این باشد که هر روز اثر نوینی جای کارهای قبل را بگیرد،‌ لذت از گذشته ازبین می رود.

ریاحی نیز در‌باره اهمیت اجرای آثار کلاسیک موسیقی گفت: هر سبکی از موسیقی مخاطب خودش را دارد و باید شنیده شود. ما نمی‌توانیم به صرف اینکه یک موسیقی 600 سال پیش ساخته شده، اجراهای جدید آن را نفی کنیم. البته ممکن است امروزه سبک‌های دیگر موسیقی، مخاطب بیشتری را نسبت به موسیقی کلاسیک داشته باشد اما همه این‌ها یک گنجینه است که باید در کنار هم شنیده شود تا به مخاطبان حق انتخاب دهد.

معنای کلمه‌ی Fusion در لغت و موسیقی

کریستف رضاعی درباره معنای کلمه فوژن در لغت بیان کرد: فوژن در لغت به این معناست که دو چیز را ذوب کنیم، باهم تلفیق کنیم و به یک محصول جدید برسیم. این معنا باعث شد تا بخشی از موسیقی‌ها را در دسته موسیقی فوژن یا تلفیقی قرار بدهند اما درواقع این اتفاق در تمامی سبک‌ها وجود داشت و تلفیق اصلا یک سبک نیست.

پیتر سلیمانی‌پور نیز درباره معنای کلمه فیوژن یا موسیقی تلفیقی می‌گوید: واژه‌‌ی موسیقی تلفیقی به عنوان برگردان فارسی کلمه‌ی فیوژن fusion (مخفف jazz fusion)، محصول نیاز به گذر از بن‌بست در نامگذاری و دست بندی گرایشی در موسیقی‌ است. وقتی می‌گوییم موسیقی تلفیقی، همانقدر اطلاعات مخابره کردیم که بگوییم مثلا «موسیقی صدادار»! موسیقی در هر جای این کره خاکی از روز اول محصول ترکیب و تلفیق عناصر صوتی، فنی، روانی، اجتماعی، عاطفی،…بوده است. با این وصف ایده‌ی قرار دادن سبکی از موسیقی با نام «تلفیقی» در مقابل سایر انواع «غیر تلفیقی»، شاید نیاز به تجدید نظر داشته باشد.

سنتز ایده‌ها با هدف ایجاد رنگ‌های جدید

خیام درباره سنتز ایده‌ها در موسیقی نیز گفت: المان‌های موسیقایی در هر منطقه متفاوت است. در ایران ما موسیقی اقوام و موسیقی سنتی داریم که از گذشته به جا مانده و البته هر منتطقه‌ای المان‌های موسیقایی خاص خودش را دارد که موجب ایجاد رنگ‌های مختلف در موسیقی دنیا می‌شود.

این نوازنده گیتار افزود: تلفیق و سنتز ایده‌ها در موسیقی گاها آنقدر عمیق می‌شود که شما دیگر نمی‌توانید به‌طور مشخص منشا موسیقی را پیدا کنید. به طور مثال وقتی مسیان ساختار ریتمیک موسیقی هندوستان را می‌گیرد و روی آن موسیقی می‌سازد، شما با شنیدن قطعاتش به هیچ وجه متوجه این ساختار ریتمیک نمی‌شوید تا زمانی که موسیقی او را آنالیز کنید و خوشبختانه خود مسیان درباره قطعاتش توضیحات کاملی داده است.

تلفیق در موسیقی یک عمل است نه یک سبک

رامین صدیقی درباره موسیقی تلفیقی اظهار داشت: در صد سال اخیر که مطبوعات وارد صنعت موسیقی شد، نیاز به طبقه‌بندی هم بیشتر احساس شد. کاربرد طبقه بندی این است که ما یک ادبیات مشترک پیدا کنیم اما در موسیقی، هرگاه هرچیزی به ابهاماتی برخورد، یک جعبه سیاه درست کردند و آن موسیقی که در هیچکدام از سبک‌ها جا نمی‌گرفت را داخل این جعبه سیاه قرار دادند.

او ادامه داد: دوره‌ای نام فوژن مطرح شد اما این سبک درحالی مطرح شد که برای آن چارچوب مشخصی قرار نگرفته بود. اگر بخواهیم درباره موسیقی تلفیقی صحبت کنیم باید به دوران پیدایش موسیقی برگردیم. تلفیق یک عمل است و نمی‌توانیم آن را یک سبک بدانیم. تلفیق یک نوع رویکرد در آهنگسازی است که می‌تواند در هر سبکی اتفاق بیفتد. در یکی از آلبوم های متالیکا بیت شیش و هشت که مختص منطقه ماست دیده می‌شود پس تلفیق حتی در موسیقی متال هم وجود دارد. با وجود این مسائل، تلفیق نمی‌تواند یک‌ گونه در سبک‌شناسی باشد و به عقیده من تلفیق یک عمل در آهنگسازی است.

صدیقی تصریح کرد: در کنار واژه فوژن یا موسیقی تلفیقی، جعبه‌هایی مثل موسیقی ملل و موسیقی زیرزمینی هم قرار گرفت که آنها هم چارچوب مشخصی نداشتند. در دوره‌ای ممالکی که صنعت اصلی موسیقی در اختیارشان بود اما موسیقی اقوام دیگر ورد چرخه صنعتشان نشده بود؛ نام موسیقی ملل را ایجاد کردند که این شامل هر موسیقی جز موسیقی آن مملکت می‌شد و مهم نبود که آن موسیقی اثر راوی شانکار یا محمدرضا لطفی است.

وی افزود: نتیجه موسیقی ملل یک آش شله‌قلم‌کار شده است که منتقدان هم ترجیح می‌دهند از این نام استفاده نکنند. موسیقی زیرزمینی هم معنای مشخص ندارد و درواقع منسوبین این واژه هم درطول زمان تغییر کردند. موسیقی زیرزمینی در دهه 60 میلادی به موسیقی گفته می‌شد که خلاف جریان اصلی بازار حرکت می‌کرد. جریان اصلی در آن زمان کمپانی‌های معظمی بودند که سلیقه‌سازی می‌کردند اما به طور مثال در دهه هشتاد موسیقی رپ جریان اصلی موسیقی زیرزمینی شد.

رضاعی تصریح کرد: موسیقی تلفیقی را نمی‌توان یک سبک مشخص دانست و درواقع این کلمه بسیار بی‌معنی، گنگ و پرت است. تلفیق در تمامی سبک‌های موسیقی اتفاق می‌افتد و درواقع واژه تلفیق از دل تمامی موسیقی‌ها برآمده است. موسیقی هیچ مرزی ندارد و نسبت به مسائل ملیتی و قومیتی درهایش بسته نخواهد شد و البته ممکن است که موسیقی یک قوم یا ملیت، لهجه‌ی خاص خودش را داشته باشد.

تلفیق؛ جریانی که از ابتدای خلق موسیقی وجود داشت

کریستف رضاعی درباره تاثیر موسیقی تلفیقی در روند نوگرایی موسیقی گفت: موسیقی تلفیقی را می‌توان یک جریان دانست تا یک سبک؛ جریانی که از ابتدای خلق موسیقی وجود داشته و اتفاقی نیست که عمر چهل، پنجاه ساله داشته باشد. تلفیق در موسیقی همیشه اتفاق می‌افتاده و از یک زمانی تصمیم گرفته شد تا آن را نامگذاری کنند.

این آهنگساز با اشاره به خواننده قدیمی پاپ ایران، بیان کرد: حدود دهه 70 یک هنرمند ایرانی که تقریبا سبک پاپ را دنبال می‌کرد به نام عباس مهرپویا، از سی‌تار هندی وگیتار الکتریک و شعر ایرانی برای ساخت موسیقی خود استفاده می‌کرد. این خودش یک تلفیق است اما آن زمان به هیچ وجه از چنین نامی استفاده نمی‌شد و البته که خیلی قبل‌تر هم این مسئله وجود داشته است.

او ادامه داد: وقتی ما کانتیگاس‌های اسپانیولی قرن سیزدهم میلادی را که یکی از منابع رپرتوار اجرایی گروه نور هم هست را برسی می‌کنیم؛ می‌دانیم که در آن دوران ملیت و مذهب‌های مختلف باهم زندگی می‌کردند و حدود 400 دستنویسی که از آن دوران مانده؛ بسیاریش ملودی‌های عربی‌ست که دارای تکست‌های اسپانیولی قدیم است و متن‌هایش به مسیحیت و حضرت مریم گرایش دارد. این موسیقی هم تلفیق به حساب می‌آید اما در آن زمان با نام موسیقی تلفیقی ارائه نمیشد.‌

رضاعی معتقد است: از قرن بیستم که صنعت ناگهان رشد سریع و وسیعی داشت؛ موسیقی هم دستخوش تغییرات اینچنینی شد که نتیجه‌اش هم ارائه سازهای جدید و سبک‌های جدید است اما این سازها و سبک‌ها باعث نمی‌شود که ما تلفیق را به یک دوره خاص محدود کنیم.

موسیقی تلفیق؛ واژه‌ای مناسب برای تجارت

صدیقی با برسی یکی از جنبه‌های ایجاد سبک گنگی به نام موسیقی تلفیقی اظهار داشت: در یک دوره تاریخی واژه تلفیق عمومیت پیدا کرد. از دهه 60 میلادی بود که واژه فیوژن به عنوان یک هیجان کاذب عمومیت پیدا کرد و البته پیش از آن هم این تلفیق وجود داشته اما در این دوره پررنگ تر شد. موسیقی تلفیقی خیلی جاها جنبه تجاری پیدا کرد چراکه یک واژه جدید است و مردم نسبت به یکسری سبک‌ها دیدگاه مشخصی دارند.

وی افزود: به طور مثال وقتی یک کنسرت موسیقی باروک برگزار می‌شود، عده ای این موسیقی را دوست ندارند و درنتیجه برای تهیه بلیت این کنسرت هم اقدام نمی‌کنند اما اگر همین کنسرت به نام موسیقی تلفیقی برگزار شود، چون واژه ناشناخته‌ایست باعث میشود تا بیشتر با اقبال عمومی مواجه شود.

انتخاب واژه‌ای به نام موسیقی تلفیقی از سر استیصال و بدون بار معنایی

پیتر سلیمانی‌پور درباره سبک موسیقی تلفیقی می‌گوید: در سال ۱۳۷۳ به همراه گروه «آتین» کنسرتی را در فرهنگسرای بهمن به روی صحنه بردیم که قطعات آن از موسیقی‌های جیپسی کینگز، آستور پیاتزولا، مایلز دیویس، مهرداد پاکباز، عماد بنکدار، بداهه‌خوانی‌های هندی درشن آنند و یک ساخته‌ خودم تشکیل می‌شد. به ما گفتند برای برشور نیاز به درج سبک موسیقی هست.

او ادامه داد: استیصال در پیدا کردن یک نام که بتواند موسیقی اسپانیایی، آرژانتینی، آمریکایی، ایرانی و هندی را یکجا دربربگیرد ما را به سمت واژه‌ی «تلفیقی» برد و در آن موقع منظور ما ترجمه‌ی کلمه‌ی Fusion نبود بلکه مفهوم این کلمه در زبان فارسی برایمان اهمیت داشت. این واژه آنقدر کلی بود که هرگز نمی‌توانست کوچکترین اشاره‌ای به هریک از گرایش‌های مطرح شده در این کنسرت باشد. به این ترتیب کلمه «تلفیقی» به دردسر ما در جمع بستن این تعداد گرایش در یک واژه خاتمه داد ولی برای هیچکس هیچ فایده‌ی معنایی نداشت!

برای رسیدن به واژه‌های مشترک؛ موسیقی تلفیقی، سبک شد

مدیر نشر هرمس ضمن اشاره به اینکه موسیقی تلفیقی یکی از پدیده‌های مریض موسیقی است؛ بیان کرد: در ایران می‌بینیم که یک گروه، نزدیک به موسیقی پاپ یا سنتی است اما به اسم موسیقی تلفیقی فعالیت می‌کند. این مسئله چند دلیل متفاوت می‌تواند داشته باشد. اولین و مهمترین دلیل این است که سبک این گروه دقیقا مشخص نیست و تنها نزدیک به سبک‌های کلی موسیقی مثل سنتی یا پاپ است درنتیجه حضورش در سبک‌های کلی موسیقی موجب برداشت غلط می‌شود.

 او ادامه داد: یکی دیگر از دلایلش هم می‌تواند تجارت باشد. یک سبک ناشناخته قطعا مخاطبان زیادی را جذب خود می‌کند اما  به طور کلی، واژه موسیقی تلفیقی برچسبی نبود که هنرمندان به موسیقی خودشان بزنند و بیشتر مخاطبان و مردم برای رسیدن به یک واژه مشترک این واژه را قرار دادند.

سلیمانی‌پور نیز درباره سبک موسیقی تلفیقی ظهار داشت: به هر صورت آنچه که با آن مواجهیم، این است که هر نوع موسیقی غیر از آنهایی که برایشان واژه‌ای به عنوان سبک وجود دارد، موسیقی تلفیقی می‌شود! برخی نظریه پردازان، تعریف موسیقی تلفیقی را همنوازی دو سبک یا ساز از موسیقی می‌دانند که در کنار هم اجرا شده و قابل تفکیک هم باشند، که در ایران منظور همنوازی ساز ایرانی و غالبا ساز غربیست ولی تلفیقی نامیدن این نوع از برخورد با موسیقی هم اطلاع درستی از این سبک موسیقی به ما نمی‌دهد.

کریستف رضاعی درباره علت نام گذاری تلفیق به عنوان یک سبک موسیقایی گفت: نام‌گذاری موسیقی تلفیقی در ایران علت متفاتی با سایر نقاط جهان دارد و این مسئله به این دلیل است که اساسا جریان موسیقی در ایران با جریان موسیقی در مقایسه با جهان متفاوت است. موسیقی در ایران به دلیل مسائل اجتماعی و موقعیت کنونی ما بسته‌تر است و درنتیجه آثاری که در آن نگاه نویی جریان دارد پررنگ‌تر می‌شود؛ درنهایت ضرورت نامگذاری سبکی به نام موسیقی تلفیقی هم بیشتر احساس می‌شود و البته این اتفاق طبیعیست. انسان‌ها درباره مسائل مختلف صحبت می‌کنند و برای اینکه باهم ارتباط برقرار کنند، باید یکسری واژه‌های مشترک داشته باشند.

پالت موسیقی پاپ را با تجربه‌های جدید ارائه می‌کند

مهیار طهماسبی(نوازنده ویولنسل و عضو گروه پالت) درباره وضعیت موسیقی تلفیقی در ایران گفت: موسیقی تلفیقی در ایران به هیچ وجه تعریف شده و مشخص نیست. ما یکسری سبک‌های کلی موسیقی اعم از پاپ، راک، کلاسیک و... داریم و ما بقی موسیقی‌های ساخته شده را در دسته‌ی موسیقی تلفیقی قرار می‌دهیم. روی واژه موسیقی تلفیقی به طور آکادمیک کار نشده و متاسفانه محدوده این موسیقی تعریف نشده است.

او ادامه داد: بسیاری از گروه‌ها به ناچار مجبور شدند تا در دسته موسیقی تلفیقی قرار بگیرند اما به طور مثال اگر بخواهیم موسیقی گروه خودمان(پالت) را برسی کنیم؛ میبینم که موسیقی ما هم تلفیقی نیست و بیشتر به تجربه‌هایی روی موسیقی پاپ یا موسیقی محلی نزدیک است.

ارائه موسیقی‌های بی‌هویت با برچسب موسیقی تلفیقی

شهرام غلامی(آهنگساز و نوازنده عود) درباره نوگرایی در موسیقی گفت: هنرمند خلاق و کنجکاو است. خلاقیت، کنجکاوی و آزمون و خطا؛ موجب شکل‌گیری نگاهی نو در موسیقی می‌شود. اساسا خلاقیت و نوگرایی هیچ حد و مرزی ندارد و این مسئله می‌تواند به هرگونه‌ای صورت بگیرد اما این نوگرایی باید همراه با آگاهی باشد. پیش می‌آید که دو ساز از دو منطقه متفاوت کنار هم قرار می‌گیرند و نام تلفیق و خلاقیت به همراه دارند اما درواقع هر ساز مشغول ارائه موسیقی خودش است و وقتی به‌طور کلی موسیقی را می‌شنوید، به یک خروجی واحد نمی‌رسید.

مونا مطبوعی ریاحی نیز درباره کیفیت و استانداردهای آثار تولیدی در ایران که نگاهی نو در آن جریان دارد و به اسم موسیقی تلفیقی ارائه می‌شود؛ گفت: این روزها هرکس دو چیز متفاوت را کنار هم قرار می‌دهد، نام آن را تلفیق می‌گذارد. نوآوری در موسیقی حد و مرزی ندارد اما هر اثری باید در ژانر خودش قرار بگیرد تا موسیقی تلفیقی از بی‌هویتی بیرون بیاید.

وی افزود: وقتی هر نوع موسیقی در دسته‌بندی موسیقی تلفیقی قرار می‌گیرد، نتیجه‌اش حضور موسیقی پاپ و عامه‌پسندی که در بسیاری از آثار فعلی دیده می‌شود در کنار برخی کارهای آقای علیزاده است و عجیب است که ما بخواهیم دو موسیقی که هیچ ربطی به هم ندارند را در غالب موسیقی تلفیقی قرار دهیم.

خیام نیز با اشاره به سردرگمی ایجاد شده در موسیقی تلفیقی بیان کرد: فکر می‌کنم مشکلی که در ایران داریم، طیف وسیع کلمه موسیقی تلفیقی است. استاد علیزاده در یکی از کارهایش شعر میم آزاد را به گونه‌ای با ساز تار ترکیب می‌کند و چرخش مصراع‌های شعری در موسیقی نمایان می‌شود، که من به شخصه هربار این موسیقی را گوش می‌دهم حالم دگرگون می‌شود. این به عنوان یک موسیقی تلفیقی شناخته می‌شود و از سوی دیگر یک گروه راک یا پاپ هم تلفیقی شناخته می‌شود.

او ادامه داد: وقتی چنین موسیقیی را می‌شنویم، می‌توانیم نام آن را نوآوری و تلفیق بگذرایم اما در مقابل این اثر، کارهایی شنیده می‌شود که وقتی در مقام مقایسه‌ برمی‌آییم میبینم که هیچ کدام از معیارهای یک موسیقی تلفیقی به معنای واقعی را ندارد. برای اینکه هر اثر بتواند جایگاه خودش را در موسیقی داشته باشد، باید محدوده موسیقی تلفیقی را مشخص کنیم. اگر هر موسیقی در ژانر خودش قرار بگیرد و ما برای کلمه موسیقی تلفیقی مشخصه‌هایی تعیین کنیم، مشکلات فعلی حل خواهد شد. متاسفانه این روزها بسیاری از موسیقی‌ها در ژانر پاپ یا راک قرار می گیرد اما نام نو‌آوری و موسیقی تلفیقی را با خود به همراه دارد.

پیتر سلیمانی‌پور با اشاره به وضعیت خاص ایران در عرصه موسیقی اظهار داشت: شما اگر قبلا موسیقی شبیه موسیقی پالت، دونوازی+۱، داماهی، آویژه شنیده بودید و آن موسیقی جایی در یک سبک بخصوص جا داشت، می‌شد در مورد این گروه‌ها هم سبک شناسی کرد. آنچه در چند دهه‌ی گذشته در ایران اتفاق افتاده است، از بسیاری ابعاد در دنیا مشابهی ندارد.

او افزود: برای همین است که سبک‌شناسی این موسیقی به شکل آکادمیک غربی،نتیجه‌ای به همراه ندارد و حتی آثار آهنگسازان ایرانی که برای ارکستر سازهای غربی نوشته شده‌اند را نمی‌شود با معیارهای سبک‌شناسی غربی تعریف کرد چراکه غرب تقریبا هیچ اطلاعی از ماهیت موسیقی ایران ندارد که بخواهد دسته‌بندی‌های مشخصی برای آن درنظر داشته باشد.

ساز، اِلمان موسیقی تلفیقی نیست

مونامطبوع ریاحی با اشاره به اینکه برداشت‌های غلطی از تلفیق به وجود آمده؛ بیان کرد: گاها دیدم گروهی یک نوازنده یا یک ساز را از منطقه‌ای دیگر می‌آورد و موسیقی معمول خودش را اجرا می کند که در نهایت اثر به عنوان یک نوآوری در موسیقی ارائه می‌شود. این اتفاق بسیار عجیب است.

مهیار طهماسبی نیز درباره المان‌های تعیین‌کننده موسیقی تلفیقی گفت: اصل واژه فوژن هم از ترکیب دو فرهنگ مختلف می‌آید که شاید این ترکیب هم در اکثر آثار ساخته شده سبک موسیقی تلفیقی دیده نمی‌شود. به طور مثال وقتی آقای کیوان ساکت با تار، قطعات شاخص موسیقی کلاسیک را اجرا می‌کند نمیتوانیم بگوییم تلفیق اتفاق افتاده است و درواقع ساز، اِلمان تعیین کننده موسیقی تلفیقی نیست.

شهرام غلامی هم با توجه به حضورش در هفته موسیقی تلفیقی اظهار داشت:  چندی پیش، هفته موسیقی تلفیقی برگزار شد که فرصت خوبی برای ارائه آثاری با نگاه نو به موسیقی بود اما واقعیت این است که بسیاری از قطعات اجرا شده؛ در دسته موسیقی تلفیقی نبود. اگر تعریف مشخصی از نام موسیقی تلفیقی داشته باشیم، می‌توانیم خروجی آن را هم برسی کنیم اما اساسا موسیقی تلفیقی یک سبک نیست بلکه تلفیق ابزاری برای ساخت موسیقی است.

چند نتیجه‌گیری از بی‌هویتی سبکی به نام موسیقی تلفیقی

رامین صدیقی معتقد است: برای اینکه در موسیقی به واژه های مشترک برسیم و از کلمات گنگ هم استفاده نکنیم، می‌توانیم به آثار موسیقایی کلی تر نگاه کنیم و هر موسیقی را براساس شخصیت خودش آنالیز کنیم. به طور مثال آلبوم پاساژهای فیلیپ گلس و راوی شانکار را که موسیقی دو ملت و فرهنگ متفاوت است را در دسته موسیقی مینیمال قرار بدهیم اما موسیقی را جداگانه آنالیز کنیم و تمام وجه‌های تلفیق آن را هم پیدا کنیم. با این روش دیگر واژه گنگ و نامفهمومی به نام موسیقی تلفیقی نخواهیم داشت.

اما پیتر سلیمانی‌پور می‌گوید: با وضع پیش آمده در نامگذاری سبک‌ها، من بیشتر به این فکر می‌کنم که چرا از یک مقطعی کسانی بر خود واجب دیدند که میان گرایش‌های موسیقی خط کشی کنند؟ آیا گوش دادن به موسیقی هر فرد یا گروه، اطلاعات کمتری از چند کلمه توضیح واضحات در مورد آن موسیقی می‌دهد که نیاز به چنین کاری باشد؟ آیا می‌شود ۸۰۰ کلمه مقاله‌ی ژورنالیستی را با یک قطعه‌ی موسیقی ۸۰۰ میزانه برای پیانو بازگو کرد؟ طبعا برعکسش نیز ممکن نیست.

او افزود: اگر می‌شد با زبان و کلمات یک اثر موسیقی را توضیح داد، چه نیازی بود که اصلا موسیقی زده بشود؟ می‌نشستیم برای یکدیگر موسیقی تعریف می‌کردیم و به‌به و چه‌چه می‌کردیم. مطمئنم که تا به حال کسی با خواندن مطلب درباره‌ی موسیقی‌ای که آن را نشنیده‌ است ذره‌ای نتوانسته بفهمد که صحبت از چه موسیقی در میان است، چه رسد به اینکه با خواندن عنوانی مانند «تلفیقی» یا «علمی» یا هر چیز دیگر بفهمد که اشاره به چه موسیقی‌ست.