«بولتن تئاتر»؛ سومین ویژه نامه روزانۀ جشنواره تئاتر فجر (5 بهمن)

چهارمین روز از سی و سومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر با اجرای هفت اثر نمایشی صحنه ای در تالارهای مختلف همراه بود.

نمایش «قلعه انسانات» نوشته و کارگردانی علی شمس که محصول مشترک ایران و ایتالیا بود اولین نمایشی بود که در رو زچهارم به صحنه رفت. این اثر نمایشی در بخش مسابقه بین الملل جشنواره حضور داشت که با استقبال تماشاگران در تماشاخانه تازه تاسیس باران به صحنه رفت.

این نمایش به تبارشناسی رابطه ظالم و مظلوم می پرداخت و نشان می داد که افراد در شرایط مختلف می توانند از خود واکنش ها و رفتارهای متناقضی نشان دهند. نمایش با حضور دو بازیگر ایتالیای و یک بازیگر ایرانی و به زبان ایتالیایی اجرا می شد.

آشنایی زدایی از رابطه ظالم و مظلوم در «قلعه انسانات»

«قلعه انسانات» با استفاده از آدمک های پلاستیکی و مینیاتوری، آشنایی زدایی از برخی وسایل مثل مخلوط کن به جای آسیاب و ماشین جرثقیل کنترلی به جای سگ تلاش داشت تا وقایع و اتفاقاتی را که در نمایش رخ می دهد با نگاهی جزئی و متمرکز به نمایش بگذارد. این اثر نمایشی با زیرنویس فارسی برای مخاطبان ارائه می شد و به مهمانان خارجی نیز خلاصه ای از داستان نمایش داده شده بود.

این اثر نمایشی در دو نوبت ۱۶ و ۱۸ در تماشاخانه باران به صحنه رفت که در اجرای اول داوران بخش بین الملل، سفیر ایتالیا، علی مرادخانی معاون هنری وزارت ارشاد، پریسا مقتدی رییس تئاتر شهر، گلاب آدینه، جهانبخش سلطانی، گوردون واین مدیر تئاتر کودک و نوجوان آلمان، وحید آقاپور، روح الله جعفری، رامین سیاردشتی، وحید آقاپور، فربد فرهنگ، هوشنگ قوانلو، ابراهیم پشت کوهی و ... به تماشای این نمایش نشستند.

تماشاخانه تازه تاسیس باران با ظرفیت مناسب و سالن بلک باکسی که عمق صحنه مناسبی هم دارد در حال حاضر بهترین سالن خصوصی است که به فعالیت مشغول است. در نبود تالارهای سایه و قشقایی تماشاخانه باران می تواند جایگزین مناسبی برای اجرای آثار نمایشی باشد.

یکی از مشکلاتی که در روزهای اخیر د رجشنواره وجود دارد ازدحام تماشاگران جلو درهای ورودی تالارهاست که تماشاخانه باران هم از این امر مستثنی نبود که همین مسئله باعث تاخیر در اجرای آثار نمایشی جشنواره می شود. یکی دیگر از مشکلاتی که در این دوره به چشم می خورد پشت در ماندن تماشاگرانی است که برای دیدن یک اثر نمایشی بلیت خریده و بلیت شماره صندلی دار در دست دارند. از آنجا که حضور مهمانان VIP و خارجی در هر اجرا زیاد است در بسیاری از اجراها مسئولان سالن این مهمانان را روی صندلی افرادی می نشانند که برای یک نمایش بلیت خریداری کرده اند.

بی صندلی ماندن تماشاگران بلیت دار

روز گذشته این مشکل در تماشاخانه باران هم مشاهده می شد و در اجرای دوم نمایش «قلعه انسانات» مهمانان خارجی عرب زبان که به دیدن این نمایش آمده بودند روی صندلی تماشاگران دارای بلیت قرار گرفتند که این امر با اعتراض برخی از این افراد همراه شد.

اعتراض این تماشاگران با توجه به ناهماهنگی هایی که وجود دارد منصفانه است چون تماشاگر جوان و دانشجویی که برای دیدن اثر مورد علاقه اش هزینه کرده ولی زمانی که وارد سالن می شود می بیند باید روی زمین بنشیند و صندلی اش توسط یکی از مهمانان جشنواره اشغال شده، مطمئنا به این مساله معترض خواهد شد.

نمایش «کامنت» به کارگردانی یوسف باپیری یکی دیگر از نمایش هایی بود که در چهارمین روز جشنواره تئاتر فجر در تالار استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر به صحنه رفت. نوید محمدزاده، ستاره پسیانی، هوتن شکیبا، بهار کاتوزی و بهرام افشاری بازیگران این اثر نمایشی بودند.

قبل از آغاز نمایش بر طبق سنتی که از ابتدای جشنواره در سالن های تماشاخانه ایرانشهر مبنی بر پخش صدای هنرمندان تئاتر و اظهاراتشان درباره این هنر وجود دارد صحبت های بهروز غریب پور کارگردان شناخته شده تئاتر ایران پخش شد.

«کامنت» حذف فیزیکی آدم ها و خشنوت ذاتی بشر را به چالش کشید

در این نمایش کارگردان با کمرنگ کردن فضای نمایش در میزانسی خطی و هندسی بازیگران را به بازی گرفته بود که این امر در تضاد با محتوا و مضمون اصلی نمایش نمود می یافت. «کامنت» به گفته کارگردان قرار بوده خشونت های بشری را از دیدی تازه به نمایش بگذارد اما از واکنش مخاطبان بعد از دیدن این اجرا به نظر می رسید که در ارائه این مفهوم موفق عمل نکرده است.

این نمایش درباره یک گروه تئاتری است که مشغول تمرین یک اثر نمایشی هستند اما در میانه های داستان یکی از بازیگران (نوید محمدزاده) به دلیل حضور در یک فیلم سینمایی و جشنواره ای بین المللی مدتی از گروه جدا شده و بازیگر دیگری جایگزین وی می شود. در طول تمرین های بازیگران با بازیگر تازه آمده که البته دوست و همکار قدیمشان هم بوده برخوردهای نامناسبی دارد اما با بازگشت بازیگر به سفر رفته داستان دچار بحرانی می شود که در نهایت به حذف یکی از بازیگران نمایش می پردازد. نکته غافلگیرکننده در نمایش حذف افراد توسط اشخاصی است که به نظر می‌رسد آدم هایی تودار و بی آزاری هستند، مساله ای که در جامع به وفور قابل مشاهده است.

مضمونی که نمایش به آن می پردازد مساله جذابی است و ما نمونه های بیرونی آن را در اجتماع زیاد دیده ایم اما شیوه اجرایی کسل کننده ای که کارگردان برای نمایشش انتخاب کرده مخاطب را پس می زند و باعث می شود با مضمون اصلی کار کمتر ارتباط برقرار کند.

علی مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد، ابراهیم پشت کوهی، بهاره کیان افشار، جهانبخش سلطانی، هوشنگ قوانلو و ... مهمانان اجرای اول این اثر نمایشی بودند.

«پرواز بر فراز شهر» بدون برقراری ارتباط کلامی

نمایش «پرواز بر فراز شهر» از کشور ارمنستان تنها نمایش خارجی بود که شب گذشته در جشنواره تئاتر فجر در سالن اصلی تئاتر شهر به صحنه رفت. مشکل نبود بالانویس در نمایش های خارجی این دوره از جشنواره یکی از مشکلات مهم است که این نمایش هم از آن بهره می برد.

«پرواز بر فراز شهر» نمایشی بسیار پردیالوگ بود که به جای داشتن بالانویس خلاصه ای داستان نمایش در اختیار تماشاگران قرار داده شده بود. نمایش دارای دو قسمت بود و زندگی دختری را که بعد از ۲۰ سال بینایی اش را به دست می آورد و به مفهوم تازه ای از عشق دست می یابد به تصویر می کشید. اما این اثر نمایشی مثل بقیه آثار خارجی که در این دوره از جشنواره شرکت کرده اند نتوانست انتظار مخاطبان را برآورده کند.

با وجودیکه از آثار خارجی جشنواره استقبال خوبی صورت می گیرد اما مخاطبانی که می توانند تا پایان این نمایش ها در سالن بنشینند و کار را تحمل کنند معمولا ناراضی از سالن بیرون می آیند. تا پایان روز چهارم جشنواره هیچکدام از آثار جشنواره نتوانستند رضایت مخاطبان را به خود جلب کنند.

نمایش «پرواز بر فراز شهر» علاوه بر شب گذشته امشب ۵ بهمن ماه نیز در دو نوبت ۱۸ و ۲۰ به صحنه می رود.

یاسر خاسب درباره جدیدترین فعالیت و اثر نمایشی خود در مقام کارگردان و بازیگر تئاتر فیزیکال گفت: وقتی با زنده‌یاد مجید بهرامی در نمایش «عجایب المخلوقات» همکاری داشتم، صحبت از کاری مشترک را داشتیم و هدف‌مان این بود که به صورت مستمر کار تئاتر داشته باشیم. در زمان اجرای نمایش «هوموریباس» شبی مجید بهرامی و شب دیگری علیرضا نادری و بهرام ریحانی به تماشای نمایش آمدند. در آن 2 شب گفتگوهایی درباره بیماری سرطان و اینکه شاید روزی ما جای این هنرمندان بیمار قرار بگیریم و تماشاگر نمایش آن‌ها باشیم، انجام دادیم.

بولتن تئاتر

وی ادامه داد: درباره اینکه باید قدر هم را بدانیم و به سادگی از کنار یکدیگر عبور نکنیم و بدانیم که همیشه وقتی کار خوبی انجام می‌دهیم، باز هم دیر بوده است با مجید بهرامی، علیرضا نادری و بهرام ریحانی صحبت داشتیم. 2 سال بود که به نمایشی درباره بیماری که مبتلا به بیماری خوابگردی است، فکر می‌کردم و در زمان اجرای «هوموریباس» وقتی با این هنرمندان صحبت کردم، اجرایی کردن آن ایده برایم جدی‌تر شد.

این هنرمند جوان تئاتر با ذکر خاطره‌ای از یکی از اقوام پدری خود، یادآور شد: «عمو جبار» مردی با صدایی خاص و ماندگار و از تعزیه خوانان قدیمی و با سابقه بود و در منطقه «میان کاله» مازندران همه او را می‌شناختند و دارای احترامی خاص بود. او در سن 93 سالگی درگذشت و بر اساس سنت قدیمی مردم منطقه، پیکر او شب قبل از خاکسپاری را در خانه و میان اهل خانواده سپری کرد. در آن شب در کنار پیکر «عمو جبار» نشستم و دستش را در میان دستانم گرفتم. همزمان صدای «عمو جبار» از ضبط صوت پخش می‌شد و من که هنوز گرما و انرژی دستش را حس می‌کردم و در کنار پیکرش هم نشسته بودم، حسی عجیب را تجربه کردم. احساسم این بود که «عمو جبار» حالا برای خودش می‌خواند و خودش هم شنونده آن است و این نشان دهنده آن است که او نمرده و حضور دارد.

خاسب افزود: در آن زمان به این نتیجه رسیدم که مهم نیست برخی آدم‌ها حضور فیزیکی ندارند زیرا برای من جمله «بودن یا نبودن، مسأله این است» دیگر مهم نبود بلکه ماندگار بودن یا ماندگار نبودن مهم شد. این ایده با داستانی که در ذهنم بود ترکیب شد تا نمایش «بی لالا» شکل بگیرد اما مانند مسابقه دوی ماراتن، مجید بهرامی ادامه راه را به من سپرد.

کارگردان نمایش «هدیه مرموز» و «گل» با اشاره به مراسم خاکسپاری زنده‌یاد مجید بهرامی، توضیح داد: در کنار بهرام ریحانی که با شرایط سخت جسمانی در مراسم حضور پیدا کرده بود، در قطعه هنرمندان نشسته بودم که فردی به سراغ ریحانی آمد و پرسید «از کار جدید چه خبر؟» بهرام ریحانی هم نگاهی به من کرد و پاسخ داد «قرار است با یاسر خاسب کاری جدید داشته باشیم». همان لحظه بود که جرقه همکاری با بهرام ریحانی در ذهنم زده شد و مصمم شدم که باید این اتفاق رخ دهد.

وی تأکید کرد: بعد از رخ دادن اتفاقاتی عجیب، تمرین‌های نمایش «بی لالا» را شروع کردیم و در تمام اوقات تمرین حس و حال و انرژی مجید بهرامی نیز با ما همراه است و حتی گاه من و بهرام یکدیگر را به صورت ناخودآگاه مجید صدا می‌زدیم. بهرام ریحانی با انرژی بالا و حس و حالی عجیب در تمرینات حضور پیدا می‌کند و در کنار یکدیگر به دور از حواشی جشنواره تئاتر فجر، در گوشه‌ای به دور از سلایق داوری افرادی که میانه خوبی با شیوه کاری ما ندارند و با اتکا به دلگرمی اررزشمندی که مخاطبان به ما می‌دهند، خود را برای اجرا آماده می‌کنیم.

خاسب درباره عوامل و زمان و اجرای نمایش «بی لالا» گفت: علاوه بر من و بهرام ریحانی، ایده ابوطالبی و ساناز نجفی نیز در این نمایش به ایفای نقش می‌پردازند. امیرعلی نوایی دراماتورژی و ویدیو اینستالیشن، آرش مبرز موسیقی و کیوان ملک نواختن سازهای کوبه‌ای را در نمایش «بی لالا» بر عهده دارند. قرار است با لطفی که آقای حسین پاکدل به ما داشت، روز 12 بهمن‌ماه و در حالیکه آقای پاکدل از روز 13 بهمن‌ماه اجرای عمومی نمایش خود را آغاز می‌کند، ما در دو نوبت 16 و 17:30 نمایش خود را در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه ببریم.

بهرام ریحانی: شیمی درمانی را چند ماه متوقف کردم

بهرام ریحانی نیز که این روزها با نادیده گرفتن بیماری و شرایط سختی که به لحاظ جسمانی دارد در تمرین‌های نمایش «بی لالا» حضور پیدا می‌کند، درباره این فعالیت به خبرنگار مهر گفت: دوره شیمی درمانی خود را برای چند ماه متوقف کردم و از داروهای خوراکی شیمی درمانی استفاده می‌کنم تا بتوانیم در تمرینات نمایش در کنار یاسر خاسب حضور پیدا کنم.

وی تأکید کرد: تئاتر برای من بالاترین درمان است و برای بسیاری از افراد جای سؤال است که چگونه در تمرین تئاتر شرکت می‌کنم. من عاشق تئاتر هستم و خوشحالم که این فرصت برای کار با یاسر خاسب و حضور مجدد بر صحنه تئاتر برایم فراهم شد.

این بازیگر پانتومیم و تئاتر ایران با بیان اینکه می‌خواهم نشان دهم که با تئاتر می‌توان سرطان را شکست داد، افزود: نقشی که در نمایش دارم، نقشی اصلی و محوری است و حضور در تمرینات چند ساعته و روزانه انرژی خوبی به من می‌دهد.

نمایش «بی لالا» (B lala) روایتگر خواب‌‌گردی بیماری با مار است؛ در لالایی نامه‌ای همچون آواز نیزارها...