خیز واشنگتن برای محکم‌کاری در تاشکند
به گزارش بولتن نیوز، تبریک «باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا به همتای ازبک خود به مناسبت سال نو مسیحی، ذهن کارشناسان و تحلیلگران سیاسی روسیه را به خود مشغول کرده است.
در این متن تبریک جمله‌ای را اوباما اظهار داشته که بیش از همه مورد توجه تحلیلگران قرار گرفته و آن جمله عبارت است از:
«امیدوارم در سال 2015 شاهد تقویت و تحکیم روابط ازبکستان و امریکا باشیم و با همکاری یکدیگر دنیایی با ثبات و امن را ایجاد کنیم»
با این جمله آمریکا تقریبا جای پای خود را در ازبکستان محکم کرده که از نظر تئوری این گام آمریکا طبیعی است. اولا با خروج نیروهای نظامی آمریکا و ناتو از افغانستان حضور آمریکا در منطقه صفر خواهد بود، منطقه‌ای که از نظر مسیرهای تجاری و منابع انرژی و موقعیت استراتژیک از اهمیت ویژه‌ای برای آمریکا برخوردار است.
ثانیا برای آمریکا بسیار مهم است که این منطقه را از نظر نفوذ چین در جاده بزرگ ابریشم کنترل نماید زیرا چین از طریق خشکی و از طریق این جاده خواهد توانست پتانسیل تجارت خود را به اروپا افزایش دهد در صورتی که از مسیر آب نمی‌تواند مانع ناوگانهای آمریکایی و یا هر ناوگان خارجی دیگر شود.
ثالثا موقعیت روسیه در منطقه برای آمریکا بسیار مهم است.
با در نظر گرفتن این عوامل، ازبکستان تنها نامزد بالقوه محکم کردن جای پای آمریکا در منطقه آسیای مرکزی است. در حال حاضر قزاقستان اتحادیه اوراسیا را پذیرفته و قرقیزستان درحال پیوستن به این اتحادیه است. ترکمنستان هرگز راضی به این گونه توافقات وارد نمی‌شود و «قربانقلی بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان مایل است براساس خط مشی سیاسی خود براحتی و آرامش گاز خود را به چین منتقل کند و اصولا دوست ندارد وارد بازی‌های سیاسی شود.
تاجیکستان هم علیرغم همه اقدامات «امامعلی رحمان»، بیش از حد از نقطه نظر امنیتی به «مسکو» وابسته است ضمن اینکه تلاش می‌کند یک رابطه استراتژیک با ایران برقرار کند. در نتیجه اتحاد با آمریکا روابط این کشور را با روسیه و ایران به مخاطره خواهد افکند.
در عین حال با بررسی موقعیت، متوجه خواهیم شد که ایده اتحاد آمریکا با ازبکستان هم خیلی با واقعیت منطبق نبوده و می‌تواند مسائل بحث انگیزی را بدنبال داشته باشد.
قبل از هر چیز مطبوعات آمریکا در رابطه با «تاشکند» همیشه نظرات منفی از سوء استفاده‌های مالی خانواده کریم‌اف تا کار اجباری کودکان و حتی دبستانی‌ها در مزارع پنبه در ازبکستان منعکس می‌کنند.
به هر حال در آمریکا نظر جمهوری‌خواهان در رابطه با ازبکستان موضوعی است که نه به خاطر مسائل اخلاقی، بلکه بهانه‌ای برای انتقاد و زیر سوال بردن اوباما رئیس جمهور این کشور می‌باشد.
مانع دیگر در روابط این 2 کشور بی‌اعتمادی ازبکستان به آمریکا می‌باشد، ازبکستان نیاز به ضمانت امنیت دارد نه تنها برای شخص رئیس جمهور بلکه برای نخبگان سیاسی این کشور و تضمین حداقل برای مانع دخالت نیروی سوم در زمان تهدید ازبکستان از طرف نیروهای اسلامی چه درامور داخلی و چه در سیاست خارجی این کشور است.
به هر حال در این رابطه نامزد قابل اعتماد روسیه است و نه آمریکا، روسیه در سال 2008 در «اوستیا» و در سال 2014 در «دون باس» اوکراین و همچنین در سوریه نشان داده که متحدین خود را رها نخواهد کرد و تا پایان از آنها حمایت می‌کند.
ازبکستان این اعتماد را به آمریکا ندارد زیرا در موقع انقلاب مصر به شدت نگران کشور خودش بود. این سناریو همانطور انتظار می‌رفت که در ازبکستان نیز تکرار شود.
به همین دلیل هیچ تضمینی نیست که در ازبکستان همین سناریو تکرار شود و آمریکا از کریم‌اف و جانشینان وی حمایت نکند.
تحلیلگران معتقدند در چنین موقعیتی فقط یک اشتباه ممکن است صورت مسئله را عوض کند و آن هم موافقت ازبکستان مبنی بر اجازه حضور پایگاه نظامی آمریکا در قلمرو کشورش، صرفا به خاطر جلب اعتماد آمریکا است که آن‌هم بدون شک باعث وخامت روابط «تاشکند» و «مسکو» خواهد شد.
مسکو در اوایل سال 2000 به ازبکستان این اجازه را داد که آمریکا در پایگاه «خان آباد» این جمهوری حضور نظامی داشته باشد، «ولادیمیر پوتین» تاکنون هم ابراز داشته است که با حضور پایگاه نظامی آمریکا در هر یک از جمهوری‌های آسیای مرکزی مخالفتی ندارد مادامی که حضور آنان صرفا در مخالفت و مبارزه با تروریسم باشد. این شرط حضور پایگاه نظامی آمریکا در منطقه از نگاه پوتین است.
بدین ترتیب اگر موضوع غیر منتظره‌ای پیش نیاید مثلا حمایت مسکو از «دوشنبه» در جریان اختلافات تاشکند- دوشنبه، بیان اوباما یک بیان دیپلماتیک تلقی می‌شود.
اسلام کریم‌اف در حال حاضر تمایلی به ماجراجویی ندارد بنابراین هیچ اتحادی را بین آمریکا و ازبکستان نمی‌توان انتظار داشت و حضور پایگاه نظامی آمریکا در قلمرو ازبکستان هم منوط به توافق چین و روسیه است ولی این بدان معنا نیست که ازبکستان هیچ‌گونه روابطی با آمریکا نداشته باشد.
رئیس جمهور ازبکستان روابط خود را بر اساس منافع استراتژیک با سیاست چندجانبه با روسیه و چین، اتحادیه اروپاو آمریکا ادامه خواهد داد.
همچنین قزاقستان نشان داد که این نوع سیاست بهترین روش در جهت منافع ملی کشور است.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
