مسافران در منگنه بلیت‌های چارتری

در حالی که آستانه قیمتی قانونی بلیت هواپیما توسط بسیاری از آژانس‌ها و شبکه فروش بلیت هواپیما رعایت نمی‌شود، افزایش سهم بلیت‌های چارتری در شبکه‌های فروش بلیت هواپیما به بی‌نظمی، افزایش قیمت و در نهایت پایمال شدن حقوق مردم دامن زده است.

به گزارش بولتن نیوز،مدتی است که سهم بلیت های چارتری در شبکه فروش بلیت هواپیما به نحو قابل توجهی افزایش یافته است.

طوری که شهروندان این روزها با مراجعه به بیشتر آژانس ها برای خرید بلیت هواپیما با این پاسخ مواجه می شوند که اگر بلیت می خواهید فقط بلیت چارتری موجود است.

این امر حتی در روزها و ایام پرتقاضای هفته و سال که قاعدتا شبکه فروش بلیت هواپیما باید برای دسترسی عادلانه همه مردم باز و در حداکثر ظرفیت آزاد باشد نیز بکرات قابل مشاهده است.

بر اساس عرف حمل و نقل هوایی مسافری، بلیت های هواپیما به دو صورت به مسافران عرضه می شود؛ نوع اول فروش سیستمی یا شبکه ای است که بر اساس آن بلیت هواپیما به قیمت مصوب ومستقیما از طریق شبکه رسمی فروش خطوط هوایی به مردم فروخته می شود. نوع دوم نیز فروش بلیت های چارتری است. لغت چارتر به معنای اجاره است.

یعنی برخی آژانس ها می توانند با دریافت مجوز از سازمان هواپیمایی کشوری و با توافق قیمتی با خطوط هوایی تمام یا بخشی از صندلی های یک پرواز را از قبل خریداری کرده و بعد به متقاضیان بفروشند.بر اساس این گزارش، در حالت عادی بلیت های چارتری بیشتر از سوی آژانس هایی که تورهای گردشگری برگزار می کنند قابل استفاده است.

در برخی روزها یا ساعت ها که متقاضی سفر به برخی مقصد ها بشدت کاهش می یابد آژانس ها در توافق با خطوط هوایی، بلیت پروازهای آن مسیر را با قیمتی نازل خریداری می کنند تا به هر ترتیب بتوانند آن را به برخی متقاضیان عرضه کنند.

رایج شدن پیامک های فروش بلیت هواپیما در برخی روزهای کم تقاضا با قیمت های بسیار پایین از سوی برخی آژانس ها در این راستا قابل تعریف است.

این گزارش می افزاید: با این حال روش های یاد شده راه های متعارف، مرسوم و قانونی در چارتر کردن بلیت هواپیما است. اما ماجرا اینجاست که در شرایط فعلی چارتر کردن پروازها با روش هایی سوداگرانه به ابزاری برای سوء استفاده از مردم و گرانفروشی بلیت هواپیما در زمان های پرتقاضا و پر مشتری تبدیل شده است.

به عبارت بهتر برخی افراد و آژانس ها با دریافت مجوز از سازمان هواپیمایی کشوری – که نفس صدور برخی از این مجوزها نیز سوال برانگیز است ـ بلیت پروازها در روزها و مسیرهای پر تقاضا مانند آخر هفته ها یا روزهای قبل از اعیاد یا سایر مناسبت های مذهبی را درتوافق با برخی شرکت های هواپیمایی از پیش خریده و در اختیار می گیرند و به هر قیمتی که می خواهند به متقاضیان می فروشند و ظاهرا شفافیت و قاعده چندانی نیز در این خصوص وجود ندارد و اگر دارد، شفاف و در دسترس نیست.

لذا در این میان هم باید سازمان صادرکننده مجوز چارتر در این مواقع پرمشتری را مورد سوال قرار داد که چرا در چنین روزها و اوقات پرمشتری بلیت پروازها چارتر می شود و تمام ظرفیت پروازها با قیمت مصوب و عادلانه دراختیار همه قرار نمی گیرد. چرا بر قیمت بالای برخی بلیت های چارتری نظارت موثر نمی شود و برخی آژانس ها به هر قیمتی که می خواهند این بلیت ها را به فروش می رسانند.

در نهایت نیز باید پرسید چه اتفاقی افتاده است که سهم بلیت های چارتری در شبکه فروش بلیت هواپیمای کشور به طور محسوسی افزایش یافته و برای بسیاری از مسیر ها و زمان ها بلیت سیستمی و شرکتی قابل تهیه نیست.

شاهد این مدعا راه اندازی سایت هایی است که با در اختیار داشتن ظرفیت بالایی از بلیت های چارتری در مسیرهای مختلف و ایام پرتقاضا اقدام به فروش بلیت هواپیما خارج از روش سیستمی می کنند. اگر به یکی از این سایت ها سر بزنید خواهید دید تقریبا برای هر روز و در تمام ساعات و روزها و مسیرهای پرتردد بلیت چارتری موجود است. حال آن که اگر در همان زمان به آژانس های سطح شهر سری بزنید، نمی توانید همان بلیت را به روش مرسوم و عادی به دست آورید.

در این شرایط بیشتر مسافران از سر ناچاری مجبورند به خرید بلیت چارتر خارج از نرخ های مصوب و ضوابطی که اخیرا برای 30 درصد بالا بود و پایین بود بلیت هواپیما ابلاغ شده است، تن داده و بلیت چارتری با ریسک بالا را تهیه کنند.

این در حالی است که حتی اگر مسافر قیمت بلیت چارتر را به قیمت کمتر از قیمت مصوب تهیه کند باز هم خطرات خاص خرید این نوع بلیت ها را ناخواسته به جان خریده است. به عنوان مثال مبلغ بلیت های چارتری به هیچ عنوان قابل استرداد نیست.

یعنی اگر پرواز به هر دلیلی لغو شود یا مسافر بخواهد از پرواز منصرف گردد هیچ پولی به وی داده نمی شود و به قول معروف پولش سوخت شده است. حال آن که در بلیت های سیستمی امکان بازگرداندن درصد قابل توجهی از مبلغ به مسافر وجود دارد. همچنین بلیت های چارتری امکان تغییر تاریخ یا نیم بها شدن به خاطر مسافرت کودک با والدین را ندارند و در یک کلام صاحب اول و آخر آن بلیت مسافر است و تمام ریسک پرواز نیز به وی تحمیل می شود.

سوء استفاده می شود

حمید غوابش، کارشناس حمل ونقل هوایی دراین باره به جام جم گفت: درصد معقولی از بلیت های شبکه پروازهای هر کشور به روش چارتر فروخته می شود و چارتر اصولا یک مدل کسب و کار رایج در حمل ونقل هوایی مسافر است. پس نفس این روش بی ایراد است.

وی افزود: اما نکته اینجاست که در برخی مواقع از این ابزار سوءاستفاده شود. سوء استفاده هم به این ترتیب است که یا درصد بالایی از بلیت پروازها به روش چارتر فروخته می شود ویا بلیت پروازها در مواقع پر مشتری و پیک به چارتر می رود. در این صورت مسافران مجبور هستند بلیت را به قیمت گران تر خریده و ریسک خرید بلیت چارتری را بپذیرند.

رئیس سابق انجمن شرکت های هواپیمایی تصریح کرد: این چنین است که بایدهم پروسه وهم افرادی که در صدور ودریافت مجوز بلیت پروازهای چارتری دخیل و ذی نفع هستند سوالات موجود را شفاف کنند و بگویند چرا سهم بلیت های چارتری در شبکه فروش افزایش یافته وفروش بلیت به روش سیستمی کم شده است.

خبرنگار جام جم پرسید: آیا ارزان بودن بلیت برخی مسیرهای هوایی که از چارتر شدن آن ناشی می شود، دلیل رواج چارتر نیست؟ وی پاسخ داد: بلیت های ارزان همیشه در شبکه موجود نیست و بیشتر مربوط به پروازهای وسط هفته یا ساعت های بسیار کم تقاضاست. ازسوی دیگر باید توجه داشت چون هنوز سازمان هواپیمایی کشوری اجازه آزادسازی کامل قیمت بلیت هواپیما را نداده است، قیمت بلیت نهایتا باید در سقف 30 درصد شناور باشد بنابراین حتی اگر شماری از افراد به بلیت ارزان چارتری دست یابند کار غیرقانونی صورت گرفته است. یعنی نظم شبکه فروش بلیت هواپیما به هم خورده است. در نتیجه وقتی شما درصد کمی بلیت ارزان چارتری به دست می آورید، د ر مقابل آن باید انتظار داشته باشید درصد بزرگی بلیت گران چارتری به شما عرضه شود.

وی افزود: از هر جنبه ای که بخواهید نگاه کنید فروش بیش از حد بلیت چارتری به روش فعلی غیرقانونی است و به برهم خوردن نظم قیمتی بازارحمل ونقل هوایی مسافری کشور منجر شده و حقوق مسافران را هم از جنبه قیمت و هم از جنبه دسترسی عادلانه به بلیت هواپیما پایمال می کند.

دلالان چارتری!

در همین حال خبرنگار جام جم به چند آژانس مسافری درشهر تهران مراجعه کرد تا از چند و چون فروش بلیت های چارتری و علت افزایش آن در شبکه پروازی کشور مطلع شود.

مدیران برخی آژانس ها که حاضر به گفت وگو در این خصوص شدند ضمن تائید افزایش سهم بلیت های چارتر در سبد بلیت هواپیما، دلال بازی و کسب سود های بالا را علت اصلی این موضوع عنوان کردند.

مدیر یکی از آژانس ها در محدوده شرق تهران،فروش بلیت به روش چارتر را به سه روش تقسیم کرد.به گفته وی یکی از روش ها این گونه است که بلیت ها در قالب تور و به صورت یک بسته خدماتی که شامل هتل ودیگر خدمات است،عرضه می شود. در روش دوم بلیت ها به صورت تکی ودرلحظه آخر عرضه می شود. اما روش دیگر که تخلف محسوب می شوداین است که بلیت ها در زمان پر تقاضا با قیمت بالاتر فروخته می شود.

وی از ورود دلالان چارتری به این عرصه خبرداد وافزود: دلالانی وجوددارند که برای کسب مجوز پروازهای چارتری و توزیع بین آژانس های مسافری فعالیت می کنند.این افراد که دارای سرمایه زیاد و بعضا اسپانسریا صاحبان برخی آژانس های هواپیمایی هستند، ابتدابه سازمان هواپیمایی کشوری مراجعه می کنند و مجوز اجاره آن پروازیا پروازها رابرای مدت مشخصی دریافت می کنند.سپس وجه آن پروازها را درتوافق با خط هوایی پیش پرداخت کرده ودرواقع مالکیت آن را مال خود می کنند.

وی تصریح کرد: درنهایت نیز این افراد صندلی های خالی را بین آژانس ها بسته به روابطی که دارند با قیمتی که خودشان مشخص می کنند،توزیع می کنند که همین امر باعث می شودمقدار زیادی از بلیت ها خارج ازشبکه رسمی و بدون لحاظ نرخ های مصوب به فروش برسد. این در حالی است که آژانس ها نمی توانند مستقیما پروازهای چارتری را از شرکت های هوایی بخرند بلکه فقط تعداد محدودی آژانس وجود دارند که این ظرفیت را از طریق آن دلالان در اختیار دارند و بین سایرین پخش می کنند.

مدیر آژانس دیگری در محدوده میرداماد در این باره به خبرنگار جام جم گفت: دلال ها با نفوذی که دارند نقش زیادی در دریافت مجوز های چارتر کردن پروازهای مختلف ـ بویژه پروازهای روزهای خاص وپررفت وآمد ـ دارند. همچنین به این دلیل که تعداد دلال ها زیاد است، پروازهای چارتر به صورت مستقیم به دست آژانس ها نمی رسد بنابر این قیمت گران تری پیدا می کند و ریسک عرضه اش برای آژانس نیز زیاد است. مثلا وقتی یک آژانس می خواهد بلیت چارتری بفروشد خود باید به یک آژانس دیگرکه مورد وثوق و زیرنظر دلال است، مراجعه کرده و از او بخرد و به مشتری بفروشد. مثلاالان تمام پروازهای چارتری مسیرکیش در دست یک آژانس است وسایر آژانس ها باید از اوخرید کنند. وی افزود: نکته ای که حائز اهمیت است این است که این قضیه آن قدر گسترده شده که نظارت روی آن را با مشکل روبه رو کرده است.

در همین حال، علی مهرآورد، عضو انجمن شرکت های هواپیمایی به خبرنگار جام جم گفت: اصولا شبکه فروش بلیت هواپیما درکشور ما مشکل داشته و نیاز به اصلاح دارد. در این جهت باید ایرلاین هایی که مجاز به فروش بلیت های چارتری هستند از دیگر ایرلاین ها جداشوند. الان در اروپا این گونه است وهر ایرلاینی اصولا اجازه فروش بلیت چارتری را ندارد.

معاون بازرگانی هواپیمایی معراج تصریح کرد:درایران نیز باید این گونه شود و همه ایرلاین ها نبایداجازه فروش بلیت چارتری داشته باشند وسازمان هواپیمایی کشوری نیز درموضوع چارتر نباید همه شرکت ها رابه یک چشم ببیند. وی خاطرنشان کرد: البته اکنون بحث هایی درسازمان هواپیمایی کشوری مطرح است که ایرلاین های چارتری را از سایرین جداکنند که البته هنوز به نتیجه روشنی نرسیده است.

سکوت سازمان هواپیمایی کشوری

درهمین حال خبرنگار جام جم درطول دست کم پنج روزگذشته بارها با سازمان هواپیمایی کشوری وروابط عمومی آن تماس گرفت وخواهان گفت وگو با مقامات این سازمان درباره شفاف سازی موضوع پروازهای چارتری شد.بااین حال،دو نفر از معاونان ومدیران کل این سازمان درتماس های مکرر خبرنگار ما حاضر به گفت وگو در این باره نشدند.

واردات هواپیمای بالای 15 سال ممنوع شد

معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری از تصویب دستورالعمل جدید خرید و اجاره هواپیما خبر داد که براساس آن عمر ورود هواپیما به کشور به 15 سال کاهش یافته است.

به گزارش روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری، حمید حبیبی گفت: با تصویب دستورالعمل جدید از این پس فقط به هواپیماهای با عمر زیر 15 سال اجازه اجاره یا خرید داده می شود.

وی افزود: دستورالعمل قبلی تبصره هایی برای ورود هواپیما داشت که براساس آن هواپیماهای با عمر بیش از 30سال وارد کشور می شد.

حبیبی خاطرنشان کرد: هر چند محدودیت هایی روی عمر هواپیما ایجاد شده است اما در آئین نامه جدید مراحل اداری کاهش یافته و مراحل ورود و پذیرش هواپیما تسهیل شده است.

معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری ادامه داد: در گذشته ورود 50 درصد هواپیماها به کشور با دریافت معافیت از رئیس سازمان هواپیمایی کشوری صورت می گرفت که احتمال اعمال برخی سلایق شخصی در روند ورود وجود داشت، اما با تصویب دستورالعمل جدید مشخصات ورود هواپیما شفاف شده است.

محمدحسین علی اکبری