پیروزی‌های پی در پی روسیه تحریم‌های غرب را بی‌اثر کرده است

گروه بین الملل، موفقیت‌های پی‌درپی پوتین در ماه‌های اخیر و اقدامات گسترده روسیه به منظور گسترش روابط با کشورهای منطقه نظیر ایران، پاکستان، کره شمالی و چین باعث شده تا میزان اثربخشی تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه به طرز چشمگیری کاهش یافته و این کشور از انزوای بین‌المللی رهایی یابد.
 
به گزارش بولتن نیوز به نقل از اشراف، اندیشکده آمریکایی هادسن در یادداشتی به قلم ریچارد ویتز، کارشناس ارشد و همچنین مدیر مرکز امور نظامی- سیاسی این مؤسسه به بررسی شرایط کنونی روسیه پرداخته است. نویسنده این مقاله عنوان می‌کند در پی تجاوز نظامی روسیه به کریمه، غرب از حربه تحریم‌ها و انزوای بین‌المللی علیه روسیه استفاده کرده است. اما موفقیت‌های پی‌درپی پوتین در ماه‌های اخیر و اقدامات گسترده روسیه به منظور توسعه و گسترش روابط با کشورهای منطقه نظیر ایران، پاکستان، کره شمالی و چین باعث شده تا میزان اثربخشی تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه به طرز چشمگیری کاهش یافته و این کشور از انزوای بین‌المللی رهایی یابد.

 
■ موفقیت‌های پی‌درپی روسیه تأثیر تحریم‌های غرب را خنثی کرده است■

در تابستان گذشته روسیه کریمه را مورد تجاوز نظامی قرار داد. از آن زمان تاکنون، غرب به استراتژی اعمال تحریم‌های اقتصادی و انزوای بین‌المللی متوسل شده تا شاید از این طریق مقامات کرملین وادار شده و دست از حمایت و پشتیبانی شورشیان شرق اوکراین بردارند. اما موفقیت‌های دیپلماتیک پی‌درپی «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه در این اواخر به ویژه با کشورهای ایران، کره شمالی و پاکستان، اثربخشی استراتژی غرب را به طور کامل خنثی کرده است.


■ انتقادات شدید کشورهای اروپایی و غربی از اقدامات اخیر پوتین ■

در اجلاس سران گروه ۲۰ که ماه گذشته در «بریزبن» استرالیا برگزار شد، ولادیمیر پوتین با برخورد سرد و خصمانه میزبان این اجلاس و دیگر اعضاء روبرو شد. استرالیا و رهبران غربی در نشست‌های دوجانبه‌ای که با پوتین داشتند، وی را به خاطر نقض آشکار حاکمیت اوکراین و همچنین ایجاد شکاف و اختلاف با شرکای اقتصادی غربی مورد انتقاد شدید قرار دادند. پوتین این اجلاس را پیش از موعد مقرر ترک و اعلام کرد که در هر صورت، تحریم‌های غرب به اقتصادهای اروپایی بیشتر آسیب وارد آورده تا روسیه.

 

■ تلاش‌ها و اقدامات روسیه به منظور جلوگیری از انزوای بین‌المللی ■

اما پوتین منصرف نشد و به گام‌های خود در راستای فعالیت‌های بزرگ مقدماتی با کشورهایی که اهمیت بالایی از لحاظ امنیتی برای غرب دارند ادامه داد. اقدامی که اهرم دیپلماتیکی روسیه را تقویت کرده و ارزش این کشور را نزد مهم‌ترین شریک خود، یعنی چین (که البته همچنان ساکت است)، بالا می‌برد. همانطور که پوتین نیز در مصاحبه اخیر خود اعلام کرد، دولت وی متعهد شده است از انزوای بین‌المللی روسیه در پشت پرده آهنین جدیدی جلوگیری کند که به تازگی میان این کشور و اروپا ایجاد شده است.

 

■ همکاری‌های گسترده تجاری و نظامی میان روسیه و ایران در ماه‌های اخیر ■

روسیه با ایران طرح ایجاد بانک مشترکی را آغاز کرده است. بر اساس این طرح شرکت‌های روسی می‌توانند بدون استفاده از ارزهای غربی و یا نگرانی در مورد تحریم‌های مالی غرب، تجارت دوجانبه خود را با ایران گسترش دهند. در تابستان امسال قرارداد دیگری تحت عنوان «نفت در برابر کالا» میان ایران و روسیه منعقد شد که بر اساس آن ایران در برابر فروش روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام به روسیه، از این کشور کالا و تجهیزات دریافت می‌کند. همکاری‌های امنیتی دوجانبه میان روسیه و ایران نیز پیشرفت‌های چشمگیری دارد و نیروی دریایی روسیه و ناوگان نیروی دریایی ایران اخیراً رزمایش مشترک سه روزه‌ای را در دریای خزر برگزار نمودند. تاکنون، تمامی تلاش‌ها و اقدامات صورت گرفته در راستای تضعیف روابط روسیه با ایران و سوریه به عنوان دیگر متحد روسیه در منطقه خاورمیانه بارها و بارها با شکست روبرو شده است. در ماه اکتبر، «ویتالی چورکین»، سفیر روسیه در سازمان ملل متحد، از قصور و کوتاهی ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش در تعامل و همکاری با دولت جمهوری اسلامی ایران و سوریه شدیداً انتقاد کرد و این دو کشور را "متحدان منطقیو طبیعی منطقه در امر مبارزه با تروریسم” خواند.

 

■ همکاری‌های روسیه و ایران در زمینه توسعه فن‌آوری صلح‌آمیز هسته‌ای ■

علاوه بر این، روسیه و ایران قراردادی را نیز در حوزه انرژی هسته‌ای منعقد کرده‌اند. این قرارداد به دولت روسیه اطمینان خاطر می‌دهد که شرکت‌های این کشور همچنان به عنوان بازیگران خارجی مسلط و غالب در بخش انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز ایران باقی خواهند ماند. بر اساس مفاد مندرج در این توافق، روسیه نیز در ساخت دو تا هشت رآکتور هسته‌ای به ایران همکاری خواهد کرد. درست مانند اولین نیروگاه هسته‌ای ایران که توسط روسیه در بوشهر احداث شد، قرار است نیروگاه‌های هسته‌ای جدید ایران نیز تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار بگیرند و تنها از سوخت هسته‌ای ساخت روسیه تغذیه کنند. این سوخت نیز برای ذخیره‌سازی دوباره به روسیه بازگشت داده خواهد شد تا مانع از آن شود که ایران بتواند به فن‌آوری‌های هسته‌ای خطرناک دست یابد. روسیه موافقت کرده متخصصان هسته‌ای بیشتری را در ایران آموزش دهد و ممکن است به ایران اجازه دهد تا برخی از قطعات میله‌های سوخت اورانیوم را مستقلاً تولید کند.

 

■ توسعههمکاری‌های مابین روسیه و کره شمالی در ماه‌های اخیر■

دیپلماسی روسیه در کره شمالی پیشرفت بسیار بیشتری داشته است. پوتین تابستان گذشته ۹۰ درصد از بدهی ۱۱ میلیارد دلاری کره شمالی را که از دوران شوروی سابق باقی مانده بود بخشید و اعلام کرد که ۱ میلیارد دلار باقی‌مانده را می‌تواند در قالب یک وام بلندمدت در اجرای پروژه‌های بهداشتی درمانی، انرژی و آموزشی را در کشور به کار ببرد. این اقدام راه را به روی پروژه‌های جدید پیشرفت و توسعه گشود و سرمایه‌گذاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای را افزایش داد. برای مثال، شرکت‌های روسی درصدند در بازسازی شبکه راه‌آهن کره شمالی مشارکت کنند و در عوض به منابع معدنی توسعه‌نیافته این کشور دسترسی داشته باشند.

 

■ دیدارها و ملاقات رسمی میان مقامات روسیه و کره شمالی ■

روسیه امسال بیش از هر کشور دیگری پذیرای رهبران ارشد کره شمالی بود. در این میان می‌توان به «چو ریانگ هایی» فرستاده ویژه «کیم جونگ اون» اشاره کرد. وی یکی از مقامات ارشد حزب کارگر حاکم است که در دیدار یک هفته‌ای خود از روسیه با مقامات سیاسی و اقتصادی این کشور دیدار کرد. در حقیقت، مقامات روسیه نشان داده‌اند که پوتین آماده است اولین رئیس‌جمهوری باشد که با «کیم جونگ اون» دیدار کند. این در حالی است که رهبر کره شمالی نیز برای جبران روابط ضعیف این کشور با چین تمایل دارد روابطش را با روسیه گسترش دهد.

 

■ گسترش همکاری‌های نظامی، تجاری و سیاسی میان دو کشور روسیه و پاکستان ■

ماه نوامبر، ماه خوبی برای دیپلماسی روسیه در پاکستان بود و «سرگی شوگو» اولین وزیر دفاع روسیه بود که از سال ۱۹۶۹ تاکنون به این کشور سفر می‌کرد. شوگو در زمان اقامت خود در اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان، توافق بی‌سابقه‌ای را با «نواز شریف»، نخست‌وزیر این کشور امضا نمود که قادر است چارچوبی برای رزمایش‌های مشترک نظامی، فعالیت‌های بندری دوجانبه، و گفتگوی گسترده درباره مسائل منطقه به وجود آورد. بعلاوه، روسیه دیگر از مخالفت خود با عضویت دائم پاکستان در سازمان همکاری‌های شانگهای (در کنار چین، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان، ازبکستان) دست برداشته است. همچنین روسیه موافقت کرده که ۲۰ دستگاه بالگرد جنگنده نظامی «Mi-35 Hind E» را برای کمک به مبارزه علیه تروریسم و قاچاق مواد مخدر به پاکستان بفروشد.

 

■ تقویت اهرم دیپلماتیک روسیه در چین و گسترش همکاری‌های این دو کشور ■

روسیه تا به امروز از فروش تجهیزات پیشرفته نظامی به پاکستان خودداری کرده است تا به روابط خود با هند لطمه‌ای وارد نشود. اما ازآنجایی‌که روابط استراتژیک روسیه با هند تقویت شده است (من‌جمله از طریق مکانیسم مشترک خرید و تحویل تسلیحات روسی به دولت افغانستان)، پوتین جرئت یافته همکاری‌های خود را با پاکستان افزایش دهد. اعلام چند توافق دوجانبه دیگر از سوی پوتین طی آخرین سفرش به هند، نشان از این جرئت و اطمینان پوتین دارد. شرایطی که گفته شد می‌تواند باعث تقویت اهرم دیپلماتیک روسیه در خصوص چین شود. چین در آن‌طرف قصد دارد نفوذ خود را در ایران، کره شمالی و پاکستان افزایش دهد اما به‌طور نامحسوسی سعی کرده است از انزوای روسیه به نفع خود بهره ببرد. از طرفی، چین به شدت خواهان ذخایر غنی گاز طبیعی روسیه است و چانه‌زنی‌های بسیاری در توافق اخیر بین این دو کشور صورت داد که به توافق سی‌ساله گاز طبیعی به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار انجامید.

 

■ اقدامات روسیه تهدیدی برای امنیت جهانی به شمار می‌رود ■

اقدامات اخیر روسیه، تلاش‌های دیپلماتیک آمریکا را با دشواری‌های قابل‌ملاحظه‌ای مواجه ساخته است زیرا راه‌حل‌های جایگزینی به بازیگران اصلی منطقه ارائه کرده که می‌توانند به جای سر خم کردن به فشار آمریکا در مسائلی نظیر منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای و جنگ علیه تروریسم، از آنها بهره گیرند. پوتین هرچند توافق بین‌المللی بر سر این امور را زیر پا نگذاشته است اما می‌تواند جلوی پیشرفت در این زمینه‌ها را بگیرد تا آمریکا را به تغییر سیاست‌های خود نسبت به اوکراین، سوریه، و سایر کشورها وادارد. درنتیجه، خطری که امنیت جهانی را تهدید می‌کند، بیش‌ازپیش شدت خواهد گرفت.