اهداف سفر خالد مشعل به ترکیه چه بود؟
به گزارش بولتن نیوز به نقل از المانیتور، روز 25 دسامبر، رییس دفتر سیاسی حماس یعنی خالد مشعل در بازدیدی اعلام نشده به ترکیه رفت. بعد از آگاه شدن از این موضوع، المانیتور با دو مقام دولتی بلندپایه ترک که تمایل نداشتند هویت شان افشا شود در مورد اهداف این سفر گفتگو کرد.
یک مقام واسته به دستگاه های امنیتی ترکیه به المانیتور گفت:« مشعل به استانبول آمد و روز بعد به آنکارا سفر کرد. این دیداری مخفیانه نبود، اما نیازی هم به اعلام عمومی آن نبود. با این وجود، زمانی که رییس جمهور، رجب طیب اردوغان با کسی دیدار می کند، ما نمی توانیم مطمئن باشیم که دیدار مخفی باقی بماند.»
نخست وزیر ترکیه یعنی احمد داووداوغلو روز 27 دسامبر به همراه مشعل در زادگاه داووداوغلو، یعنی قونیه ترکیه برای حضور در مجمع سالانه حزب عدالت و توسعه حاضر شد. براساس گزارش شبکه خبری اسلام گرای تکوا هابر، ساکنان شهر قونیه که به محافظه کاری شناخته می شود، استقبال گرمی از مشعل به عمل آوردند،:«رهبر دموکراتیک و سکولار حماس در دیدار با ساکنان قونیه، اعتراضات آنها در دهه 1980 در همدردی با قدس را یادآور شد.»
رسانه های ترکیه گزارش دادند که حضور مشعل در قونیه غیرمنتظره بوده است. مشعل سخنرانی کوتاه اما قدرتمندانه ای انجام داد که در آن چندین بار از اردوغان و داووداوغلو تشکر کرد ، در حالی که جمعیت پرچم های ترکیه و فلسطین را به اهتزاز در می آوردند و با اشتیاق فریاد می زدند «الله اکبر» و «مرگ بر اسراییل». مشعل گفت:« یک ترکیه قدرتمند یعنی یک قدس قوی و یک فلسطین قوی... انشاالله، ما به همراه یکدیگر قدس را آزاد خواهیم کرد. یک ترکیه قدرتمند یعنی منبع قدرت برای تمام مسلمانان.»
در حالی که مشعل از حزب عدالت و توسعه برای دعوت از وی به عنوان مهمان افتخاری مجمع آن تشکر کرد، تنها افراد معدودی در رسانه های اجتماعی ترکیه سوال کردند که چرا حماس در مجمع سالانه عدالت و توسعه حضور یافته است. یک کاربر توییتر نوشت:« از آنجایی که اردوغان نمی تواند به غزه سفر کند، آنها مشعل را به مجمع حزب عدالت و توسعه آوردند.»
گرچه اکثریت قاطع ترک ها از بخش های سکولار و اسلام گرای جامعه از فلسطینیان حمایت می کنند، اما لزوما تمام مردم از رابطه نزدیک بین حماس و حزب عدالت و توسعه خشنود نیستند.
ترکیه ده عضو بلندمرتبه حماس را به عنوان بخشی از برنامه تبادل زندانیان حماس با گیلعاد شالیت در دسامبر 2011 پذیرفت، اما ارتباط همانجا متوقف نشد. در میانه جنگ داخلی سوریه، حماس تصمیم گرفت که دمشق را ترک کند، و تعدادی از اعضای ارشد آن از جمله صالح العروری در ترکیه مورد استفبال قرار گرفتند. در 20 آگوست، سخنرانی العروری در توجیه ربایش سه نوجوان اسراییلی در ماه ژوئن به سرخط اخبار تبدیل شد. سروصداهایی در رسانه ها در اعتراض به دسترسی آزادانه اعضای حماس به منابع مختلف در ترکیه بلند شد. جاناتان شانزر، نایب رییس بنیاد آمریکا دفاع از دموکراسی ها، فهرستی از اعضای حماس که پنداشته می شود در ترکیه مستقر هستند منتشر کرد. شانزر بارها در مورد روابط اعضای حماس با سازمانهای غیردولتی ترکیه و مقامات دولت هشدار داده است. ماهیت این رابطه موردبحث بوده است، اما هنوز شواهد روشنی منتشر نشده اند. از این رو، شانزر گزارش داد که مشخص نیست که آیا وزارت خارجه آمریکا یا ناتو با اردوغان در مورد روابط ترکیه با حماس صحبت خواهند کرد یا خیر.
روز نهم دسامبر، جولین پکت از المانیتور گزارش داد:« اعضای کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا از وزارت خزانه داری می خواهند که «تمام گام های لازم» برای توقف حمایت قطر و ترکیه از حماس را بردارد.»
دولت ترکیه حمایت خود از حماس را مخفی نکرده است، اما تاکنون اقدامی در جهت روشن ساختن ماهیت رابطه با حماس نکرده است. در تقریبا تمام گزارش های رسانه ای غربی، مقامات دولت ترکیه یا در دسترس نبوده اند یا اطلاع از این اتهامات را انکار کرده اند. البته این مسائل نیز نتوانسته است به برطرف شدن تردیدها کمکی کند. این بار که ما با مقامات دولت ترکیه تماس گرفتیم، آنها ساده تر پاسخ دادند.
یک مقام بلندمرتبه گفت:« ما به سختی تلاش می کنیم تا به فلسطینیان کمک کنیم و مراقب جنبه های روابط عمومی و دیپلماتیک آن هستیم. ما گاهی نمی توانیم به طور کافی توضیح دهیم که در خاورمیانه برای رسیدن به چه چیزی تلاش می کنیم.»
وی افزود:« من باید تصریح کنم که ما در مورد تمام اعضای حماس، قوانین مربوط به تبادل زندانیان را به دقت اعمال می کنیم، حتی آنهایی که بخشی از توافق نبودند. این به خاطر این است که ما اهمیت حفظ نظم منطقه ای کاملا معتقدیم. ترکیه به یک پناهگاه برای بسیاری از چهره های سیاسی منطقه تبدیل شده است و به تبعیدشدگان سیاسی کمک های انساندوستانه ارائه می کند. ترکیه به افرادی که در کشورهای خود تحت پیگرد هستند اجازه ورود به کشورش را می دهد، اما این یک سیاست پناهندگی انسان دوستانه است. آنهایی که در ترکیه مهمان هستند به خوبی می دانند که اینکه بتوانند در ترکیه بمانند بستگی به فعالیت هایشان دارد. تا زمانی که آنها به خشونت متوسل نشوند یا بخشی از فعالیت های خشونت آمیز نباشند در ترکیه مورد استقبال قرار می گیرند. ترکیه به کسی اجازه نمی دهد که از آن به عنوان بستری برای کارهای دیگر استفاده کند.»
این خانم سپس افزود: «مطمئنا، ما می دانیم که معدود مقاماتی بوده اند که ترجیح داده اند به ترکیه نیایند، به خاطر فرآیند نظارت دقیق ما. ما برای تمام کسانی که شاید قصد شرکت در فعالیت های غیرقانونی را داشته باشند روشن کرده ایم که بهتر است به ترکیه نیایند. بعضی ها از قبل هشدار دریافت می کنند.»
یک مقام دیگر نیز گفت:« باید روشن کنم که اعضای حماس به عنوان بخشی از توافق گیلعاد شالیط در ترکیه هستند. تمام طرف های توافق در مورد شرایط این توافقنامه اطلاع دارند. چون این قابل قبول بود که بعضی اعضای حماس به ترکیه بیایند (در دسامبر 2011)، اکنون نیز این مساله قابل قبول است. ماهیت حماس هیچ تغییری نکرده است. البته اجازه دهید تصحیح کنم که دادگاه اتحادیه اروپا در دسامبر 2014 حماس را از فهرست سازمان های تروریستی خارج کرد. همچنین تعدادی از کشورهای اروپایی حماس را یک حزب سیاسی می دانند.»
اوضاع به سرعت در حال تغییر است، چون اخیرا اعضای ارشد حماس اعلام کردند که روابط با ایران را بهبود خواهند بخشید. ظاهرا مشعل ریاست هیات عازم تهران را در هشتم دسامبر به عهده داشته است. اما از ماه می شایعاتی مبنی بر بهبود روابط ایران و حماس شنیده می شده است.
تمام این تحولات باعث می شود که نظرات زیادی در مورد موضوع مورد بحث اردوغان و مشعل در آخرین دیدارشان وجود داشته باشد. براساس گفته یکی از این مقامات ترک، «چندین مساله وجود دارند که حل و فصل آنها به صورت رو در رو آسانتر است. ما اجازه نداریم تمام چیزهایی که می دانیم را افشا کنیم. با این وجود، می توانیم موضوعات اصلی مورد بحث را به اطلاع عموم برسانیم، که البته این امر نیازمند هماهنگی است. برای مثال، بازسازی غزه بعد از جنگ سال گذشته یک موضوع مهم است، به علاوه بحران سوریه، تاثیر بهبود روابط با ایران بر حماس، همانطور که تعدادی از رهبران حماس اعلام کرده اند، و مهمتر از همه وضعیت عمومی فلسطینیان است.»
علی رغم شک و تردیدهای بسیار در مورد فعالیت های حماس در ترکیه، مقامات ترک از این امر مطمئن هستند که ترکیه فعالیت های اعضای حماس را به دقت تحت بررسی دارد و تنها کمک انسان دوستانه به پناهندگان سیاسی ارائه می دهد. با توجه به تغییرات در روابط قطر و ایران با حماس، به نظر می رسد که حزب عدالت و توسعه از این فرصت استفاده کرده است تا به مخاطبان داخلی و خارجی خود اعلام کند که آنها با وجود تمام تغییرات در منطقه به صورت آشکار در کنار حماس ایستاده اند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
