وعدههای داوود اوغلو مطالبات علویها را برآورده نمیکند

گروه بین الملل، با نزدیک شدن زمان انتخابات سراسری سال آینده، حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) بر طرح جنایات صورت گرفته در دورانی که سیستم این کشور تک حزبی بود، متمرکز شده است تا حزب اصلی مخالف، جمهوری خواه خلق،(CHP)  را زیر فشار بگذارد.

به گزارش بولتن نیوز،  هفته گذشته، نخست وزیر احمد داوود اوغلو، برای به دست آوردن دل علوی‌ها روی موضوع حساسی انگشت گذاشته و گفته بود مقصر قتل عام درسیم در سال‌های ٣٨-١٩٣٧ میلادی نه دولت ترکیه که مستقیما حزب جمهوری خواه خلق بوده است. در جریان سفر به تونجلی، محل قتل‌ عام علوی‌ها، اعلام برنامه‌های داوود اوغلو برای ‌‌آن منطقه، به این بحث دامن زد که این وعده‌ها واقعا به معنای تداوم سیاست موسوم به "گشایش" است یا صرفا ترفندی تبلیغاتی است؟ داوود اوغلو این موارد را با عنوان "خیلی مهم" به ترتیب اعلام کرد:
نخست وزیر ترکیه به دنبال تازه کردن سیاستهای موسوم به «گشایش» در رابطه جامعه علویهای ترکیه است اما وعدههای او بسیار دورتر از مطالبات بنیادی علویهاست

* سربازخانه قدیمی که برای سربازان اجیر شده برای عملیات درسیم بنا شده بود با اختصاص یک بودجه ١٠ میلیون لیری (٤.٥ میلیون دلار) به موزه بدل خواهد شد. به گزارش خبرگزاری آناتولی داوود اوغلو گفته است: « ما اینجا موزه‌ای برای نمایش و ترویج سنت اسلامی علوی‌ها خواهیم داشت.» موزه پیشنهادی درسیم به مکانی برای نمایش آثار باستانی منطقه تونجلی که اکنون در سایر موزه‌ها پراکنده‌اند، نقشه‌ها، عکس‌ها و اسناد مربوط به قتل عام درسیم، آثار مکشوفه مربوط به فرهنگ، فولکلور و سابقه تمدنی علوی‌ها بدل خواهد شد.
* یک بودجه ١١ میلیون لیری (٥ میلیون دلاری) برای نوسازی جاده‌های منتهی به زیارتگاه علوی‌ها و خانقاه دروایش و نوسازی مجموعه اختصاص داده خواهد شد.
* بنا به درخواست ریاست جمهوری، نام دانشگاه تونجلی به دانشگاه Munzur تغییر خواهد یافت.
* اعمال تبعیض علیه علوی‌ها متوقف خواهد شد و استخدام در ادارات دولتی تنها بر اساس شایستگی صورت خواهد گرفت.
مطالبات علوی‌ها
سخنرانی داوود اغلو در تونجلی به دلیل اصرار نخست وزیر برای ارائه تعریف خاص خودش از علوی‌ها، در برابر مخاطبان علوی موجب انتقاداتی از او شده است. با این‌که، او با احترام از چهره‌های تاریخی علوی همچون بابا منصور، ساری سالتوک و حاجی بکتاش ولی ذکر کرد، ارائه تعریفی از علوی‌ها بدون وجود آن‌ها غیر قابل تصور است.
علی اکبر یورت، رئیس یک انجمن علوی که رابطه خوبی با دولت دارد، می‌گوید که اعضای آن بابت این‌که برای نخستین بار یک نخست وزیر از جمخانه، محل عبادت علوی‌ها، بازدید کرده است خوشحال هستند. او همچنین می‌افزاید که آن‌ها لیست ١٢ خواسته خود را که شامل موراد زیر است به نخست وزیر تسلیم کرده‌اند:
* حقوق مدنی برابر و پایان دادن به طرد و غریبه دانستن علوی‌ها. در حال حاضر هیچ کدام از وزرا، معاونان وزیر، استانداران یا مدیران کل در سطح کشور علوی نیستند.
* به رسمیت شناختن عبادت‌گاه‌های علوی، جمخانه‌ها.
* وضع یک قانون اساسی جدید دمکراتیک و مدنی.
* به رسمیت شناختن حق اداره مستقل امور مذهبی که در آن همه گروه‌های مذهبی در برابر قانون برابر هستند و از بودجه عمومی سهمی متناسب دریافت می‌کنند.
* واحدهای درسی دینی اجباری در مدارس باید انتخابی و اختیاری شود.
* کنترل و مالکیت همه زیارتگاه‌های علوی و خانقاه‌های دراویش به خصوص خانقاه "حاجی بکتاش ولی" باید به جامعه علوی تحویل داده شود.
* مدارس و دانشگاه‌های علوی باید تاسیس شود. اصول عقیدتی علوی‌ها باید در مدارس تدریس شود.
* ساخت مسجد در روستاهای علوی نشین و انتصاب امام برای این مساجد باید متوقف شود. این عمل که پس از کودتای نظامی سال ١٩٨٠ شروع شده است باید به کلی متوقف شود.
* سیاست یکسان سازی هویتی باید متوقف شود. تاریخ ملی و تاریخ اسلام باید به نفع حقیقت و با هدف نفی هرگونه فرقه گرایی بازخوانی شود.
* اماکن مقدس علوی‌ها باید محترم شمرده شود و از آن‌ها در مقابل نابود شدن به دلیل احداث سد و جاده سازی محافظت شود.
* روز عاشورا باید به عنوان تعطیل رسمی در کل کشور اعلام شود.
* این گام‌ها باید برداشته شود تا زخمی عمیق ناشی از رنجی ٥٠٠ ساله التیام یابد. اگر قرار باشد سومین پل که پیشنهاد شده روی تنگه بسفر ساخته شود، نام سلطان سلیم را به خود بگیرد، نام نخستین پل این تنگه نیز نیز باید به شاه اسماعیل تغییر یابد.
حزب جمهوری خواه خلق سیاست "گشایش" را رد می‌کند
حزب جمهوری خواه خلق در واکنش به حملات مداوم داوود اوغلو به این حزب در خصوص قتل عام درسیم می‌گوید سفر نخست وزیر به تونجلی، سرمایه گذاری برای انتخابات بعدی بوده است. "ولی آغابابا" معاون ریاست این حزب در این باره می‌گوید: «علوی‌ها می‌خواهند به این ذهنیت‌های فرقه گرایانه و تفرقه افکنانه که به تمام ساختار دولت رسوخ کرده است خاتمه داده شود. رجب طیب اردوغان در جریان مبارزات انتخاباتی توسط علوی‌ها هو شد، او جوانان علوی در تظاهرات خیابانی کشته است، جمخانه‌ها را منشا شرارت خوانده است و سخنرانی نفرت پراکنانه را با توصیف کردن علوی‌های تحت عنوان "علوی بدون علی" را به اوج خود رساند و در نهایت خود را علوی راستین خواند. تا زمانی که این ذهنیت حاکم است قاعدتا هیچ یک از مشکلات علوی‌ها حل نخواهد شد، همچنان‌که بر خلاف اظهارات داوود اوغلو، تعصبات در بوروکراسی همچنان وجود دارد و هیچ گامی فراتر از تبلیغات انتخاباتی برای احقاق حقوق اساسی علویان صورت نگرفته است.»
رویکرد مشکل ساز
برنامه تبلیغاتی در تونجلی، نخستین باری نبود که AKP به استقبال علوی‌ها می‌رود. دولت پیشتر هم در چارچوب برنامه‌ای که "گشایش" می‌نامد، کارگاه‌های آموزشی را سازماندهی کرده بود.
علی توپوز حقوق‌دان و نویسنده در زمینه مسائل علوی‌ها به ال‌مانیتور می‌گوید که در این رابطه باید مسائل زیر مدنظر قرار گیرد: «اردوغان درباره مشکل علوی‌ها زیاد سخن می‌گوید اما او خود هیچ "گشایشی” در این وضعیت ایجاد نکرده است. در واقع، به جز انتخاب نویسنده علوی مذهب، رها جمار اوغلو، که به عنوان کاندیدای حزب AKP به پارلمان راه یافت هیچ گشایش دیگری دیده نشده است. دیدگاه‌های اردوغان درباره مسئله علوی‌ها جز از بین بردن امید و شکستن قلب علوی‌ها کارکردی نداشته است. رئیس جمهور علوی‌ها را همچون نسخه‌ای از حنفی مذهبان می‌بیند و معتقد است تنها گشایشی که اینجا ضروری است دعوت کردن علوی‌ها به مساجد است.»
توپوز اضافه می‌کند:«لفاضی‌های نخست وزیر فعلی زیرکانه، ظریف‌تر و پیچیده‌تر است. اما این دو دیدگاه در ذات خود با هم تفاوتی ندارند و هیچ نشانه‌ای از گام برداشتن برای گشایشی واقعی در این وضعیت دیده نمی‌شود. داوود اوغلو همچون اردوغان دوست دارد درباره تاریخ، آموزه‌ها و ویژگی‌های علویان صحبت کند و به علویان بگوید که آن‌ها چگونه باید رفتار کنند. تنها تفاوت این است که رئیس جمهور مساله را در چند جمله خلاصه و کوتاه کرده و مطابق معمول خودش با عصبانیت درباره آن صحبت می‌کند. نخست وزیر، از سوی دیگر، از مهارت‌های خود در صحبت کردن همچون یک استاد دانشگاه استفاده می‌کند. چنان‌که ما این شیوه را در درسیم (تونجلی) دیدیم. او درباره تاریخ علوی صحبت کرد و سپس همه موضوع را به مساله احمد یاساوی گره زد و در واقع تقلیل داد. با این حال روایت اهل سنت درباره این مساله از اساس با روایت علوی‌ها درباره آن متفاوت است. علاوه بر این، روایت احمد یاساوی صرف نظر از این‌که بخشی از پروژه نوشتن تاریخ ملی است، قادر به توضیح پیوند بین کردها و علوی‌ها نیست، این مساله کردهای علوی است.»


در تشریح بیشتر درباره مطالبات اصلی علوی‌ها، توپوز می‌گوید: «علوی‌ها می‌خواهند اجباری بودن آموزش دروس دینی در مدارس کنار گذاشته شود یا دست‌کم فرزندان علوی‌ها از این اجبار معاف باشند. این درخواست البته بلافاصله رد شد. در مرحله بعد، علوی‌ها می‌خواهند جمخانه‌ها به عنوان عبادت‌گاه به رسمیت شناخته شوند که این درخواست هم رد شده است. علوی‌ها می‌خواهند به سیاست‌های تبعیض آمیز علیه آنان در استخدام ادارات دولتی و معاملات و مناقصه‌های عمومی خاتمه داده شود. گفته شده است که این درخواست پذیرفته خواهد شد، اما علوی‌ها در شرایطی که حتی سنی‌هایی که حاضر به خوش خدمتی برای دولت نیستند از داشتن شغل دولتی و دسترسی به خدمات عمومی و رفاهی محروم هستند، دلیلی برای خوش بین به این وعده ندارند. انتقادات علوی‌ها از RAF  با انتشار کتاب‌های علوی از RAF پاسخ داده شد که ظاهرا درباره علوی‌ها نکات و مطالب خوبی مطرح می‌کرد. درخواست علوی‌ها برای بسته شدن RAF یا دست‌کم توقف تامین بودجه آن از پول مالیات دهنده‌گان هم گوش شنوایی نیافته است.
در مجموع، علوی‌ها خواستار حقوق مدنی برابر در قانون اساسی هستند اما حکومت این برابری را به سنی بودن متصل و مشروط کرده است. تعهد برای پرداخت حقوق و دستمزد به رهبران مذهبی علوی‌ها ظاهرا ملموس‌ترین وعده در آخرین کارگاه "گشایش" بوده است. با وجود این، همین موضع هم همه‌گان را نگران کرده است و می‌پرسند حکومت چرا به روحانیونی حقوق ماهانه پرداخت می‌کند که عبادت‌گاه‌های آنان را قبول ندارد؟ حقو‌ق‌ها تنها به روحانیونی پرداخت خواهد شد که در خط دولت حرکت کنند. چرا دولت به روحانیون حقوق پرداخت می‌کند؟ برای این‌که آن‌ها دینی را آموزش دهند که دولت می‌خواهد. این تمام مساله است.»
مشکل اصلی که بسیاری از روشنفکران ترکیه به آن تاکید می‌کنند این است که حکومت علوی‌ها را بدون رضایت خودشان و از منظر سنی بودن خودش تعریف می‌کند و راه حل‌های خود را برای حل مشکلات انان پیشنهاد می‌کند. این رویکرد نه تنها منجر به حل مشکلات علوی‌ها نخواهد شد بلکه علوی‌ها را از جامعه ترکیه بیگانه‌تر می‌کند.