بن بست سیاسی لبنان چگونه حل خواهد شد؟

گروه بین الملل، جنبش المستقبل و حزب الله روز 24 دسامبر گفتگویی با یکدیگر تحت حمایت رییس پارلمان یعنی نبیه بری داشتند. نماینده حزب المستقبل در این مذاکرات نادر الحریری بود، رییس دفتر نخست وزیر سابق یعنی سعد الحریری، به همراه وزیر نوهد المشنوع و نماینده مجلس سمیر الجثر. نماینده حزب الله نیز حسین خلیل ، دستیار سیاسی دبیرکل حزب، به همراه وزیر صنعت حسین الحاج حسن و نماینده مجلس حسن فضل الله بودند.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از المانیتور، علی رغم مثبت و سازنده بودن مذاکرات، هیچ نشانه جدی مبنی بر اینکه این مذاکرات منجر به انتخاب رییس جمهور برای کشور خواهد شد مشاهده نشده است. مساله ریاست جمهوری وابسته به حل و فصل مسائل میان سعودی و ایران است که با توجه به بحران بین دو کشور بر سر مسائل گوناگون منطقه ای از جمله در سوریه، یمن، و عراق، دور از دسترس به نظر می رسد.

تهدید داعش منجر به نزدیکی تاکتیکی ایران و عربستان به یکدیگر شده است، چون هر دو کشور از رشد افراط گرایی سنی می ترسند، البته به دلایل مختلف. تنها دلیلی که دولت لبنان در فوریه 2014 بعد از وقفه ای 10 ماهه تشکیل شد، ترس از تبعات تاثیر احتمالی خلاء سیاسی بر اوضاع امنیتی کشور بود. این ترس به خصوص بعد از آن ایجاد شد که گروه های تروریستی به حومه جنوبی بیروت یعنی مقر حزب الله رسیدند و توانستند انفجارهایی را ترتیب دهند. توافقنامه تاکتیکی در پی تهدید رشد داعش بود که باعث نرم شدن موضع حزب الله شد و این حزب از آن پس جلسات پارلمان برای انتخاب رییس جمهور را تحریم نکرد. 

یکی از افرادی که مذاکره بین المستقبل و حزب الله را دنبال می کرد گفت که شاید امیدهای اندکی برای انتخاب یک رییس جمهور وجود داشته باشد. وی که به صورت ناشناس صحبت می کرد افزود: «حزب الله نگران تحولات امنیتی در مرز شرقی لبنان با سوریه است، به خصوص بعد از اینکه النصره و داعش کنترل کوهستان های منطقه را در دست گرفتند و به تهدید مستقیمی ضد دره بقاع لبنان تبدیل شدند، مکانی که نقطه ضعف حزب الله است. ادامه یافتن خلاء سیاسی در پی عدم انتخاب رییس جمهور می توانست امنیت و ثبات را تهدید کند و اعتبار نهادهای دولتی، به خصوص نهادهای امنیتی و ارتش را کاهش دهد، ارتشی که درگیر مقابله نظامی با تروریسم است. مساله سربازان لبنانی اسیر شده نیز مزید بر علت شد، امری که موجب شرمندگی حزب الله شد و برای آن چاره ای جز حمایت از نهادهای دولتی باقی نگذاشت.»

این مذاکره با تحرکات دیپلماتیک همراه بود، تحرکاتی که یکی از آنها بازدید ژان فرانسوا گیرالت، یک مقام وزارت خارجه فرانسه در هشتم دسامبر بود. آخرین تحول دیپلماتیک نیز بازدید 22 دسامبر علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی ایران بود.

گرچه اقدامات دیپلماتیک فرانسوی ها در مورد مساله ریاست جمهوری بی نتیجه بوده است، یک دیپلمات غربی در بیروت گفت:« فرانسوی ها متوجه شدند که موضع ایرانی ها انعطاف پذیر است. فقط همین، و شاید آنها این امر را اشتباه تفسیر کرده باشند. هیچ تغییری در موضع ایرانی ها رخ نداده است.» سوالی که باقی می ماند این است که آیا عاملی وجود دارد که باعث انعطاف ایران و حزب الله برای تسهیل انتخابات رباست جمهوری شود یا خیر.

واقعیت این است که ایران و دیگر کشورها از این امر آگاه هستند که حل و فصل مساله نیازمند حضور عربستان سعودی، کشور حامی جنبش المستقبل است. با توجه به این امر، بازدید لاریجانی با توجه موضع وی مبنی بر مذاکره که در سفر 21 دسامبر وی به دمشق اعلام شد شایان توجه است. لاریجانی گفت: «ما به خاطر قیمت نفت تحت فشار هستیم.» مساله ای که به سعودی ها ارتباط داشت. این انتقاد غیرمستقیم نشاندهنده تمایل آنها مبنی بر مذاکره است تا تشدید بحران سیاسی.

در لبنان لاریجانی گفت: «داعش یک تهدید جدی است، و نباید مورد غفلت واقع شود.» سپس، بعد از جلسه با بری، وی بر ضرورت «یافتن راهکاری برای مسائل جاری لبنان توسط نخبگان سیاسی لبنانی» تاکید کرد. لاریجانی این مساله را بعد از ملاقات با بری اعلام کرد، کسی که حامی مذاکرات است، و اعلام این موضع یعنی لاریجانی از مذاکرات حمایت می کند.

مشکل مسیحیان همچنان ژنرال میشل عون است، کسی که مورد حمایت حزب الله و کاندیدای ارجح آن برای انتخابات است. با توجه به این مساله، بیانیه حسین خلیل از حزب الله جالب توجه به نظر می رسد. وی گفت:« عون تنها کاندیدای ماست. اگر کسی کاندیدای دیگری دارد، باید با عون صحبت کند.»

سخنان خلیل نشان دهنده آمادگی آنها برای مذاکره در مورد یک کاندیدای متفاوت بدون به خطر افتادن اتحاد با تنها دوست مسیحی حزب الله است. به همین خاطر است که توپ در زمین مسیحیان است. بنابراین، مسیحیان باید منتظر اقدامات فرانسوی ها و واتیکان برای حل این مشکل طولانی مدت باشند. به همین خاطر است که گیرالت بعد از دیدار از عربستان و سعودی که برای پنجم ژانویه برنامه ریزی شده است، در انتهای سفر خود به واتیکان خواهد رفت.