مرادخانی به مشکلات بودجه‌ای معاونت امور هنری اشاره کرد: «با وجود تمامی
تنگناهای مالی، در سال جاری به بخش تئاتر توجه مالی بیشتری شده است.برگزاری
جشنواره‌هایی همچون تئاتر عروسکی و پرداخت بدهی‌های سالهای گذشته اهالی
تئاتر مشکلات بودجه را بیشتر کرد، ولی باید این کم و کاستی‌ها را در حوزه
دولت تحمل کنیم.»
با روی کار آمدن دولت یازدهم در سال 92 و رأی اعتماد گرفتن علی جنتی
به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامیِ دولت تدبیر و امید از سوی نمایندگان
مجلس شورای اسلامی، علی مرادخانی در 4 شهریورماه سال گذشته با حکم وزیر
ارشاد به عنوان معاون هنری منصوب شد.
با تغییرات ایجاد شده در بدنه
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت هنری آن، هنرمندان تئاتر در انتظار
تغییر و تحولات در حوزه هنرهای نمایشی بودند. در آن ایام و بر طبق
شنیده‌های مختلف، مشاور اقتصادی وزیر ارشاد و همچنین معاون هنری وزیر
رایزنی‌های متعددی با چهره‌های شناخته شده مدیریت تئاتر برای حضور در
اداره‌کل هنرهای نمایشی داشتند که هیچ کدام سرانجام و نتیجه‌ای نداشت.
انتصاب‌هایی پس از 4 ماه
بعد
از گذشت 4 ماه از حضور علی مرادخانی در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد
اسلامی در تاریخ 17 دی‌ماه سال 92، طی 3 حکم جداگانه ازسوی وزیر فرهنگ و
ارشاد دولت یازدهم، حسین طاهری به عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی، پیروز
ارجمند به عنوان مدیرکل دفتر موسیقی و مجید ملانوروزی به عنوان مدیرکل مرکز
هنرهای تجسمی معاونت هنری منصوب شدند.
حسین طاهری که پیش از حضور
در اداره‌کل هنرهای نمایشی در مقام تهیه کننده سینما و مدیرپخش در سازمان
صداوسیمای جمهوری اسلامی فعالیت داشت، بدون هیچ سابقه فعالیت و مدیریت در
تئاتر به عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی، حضور در عرصه هنرهای نمایشی ایران
را تجربه کرد.
تغییرات ناگهانی در جشنواره تئاتر فجر سال 92
در
همان روز یعنی 17 دی‌ماه سال 92، با حکم معاون هنری وزیر ارشاد اسماعیل
عالی‌زاد دبیر سی و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از سمت خود برکنار
شد و قادر آشنا که تا دقایقی قبل حسین طاهری را به عنوان جایگزین خود در
اداره‌کل هنرهای نمایشی شناخته بود، به عنوان دبیر جشنواره سی و دوم تئاتر
فجر منصوب شد. این درحالی بود که هنرمندان و اهالی تئاتر طی
چندماه انتقادهایی را در قالب گفتگوهایی رسانه‌ای نسبت به عملکرد اسماعیل
عالی‌زاد به عنوان دبیر جشنواره وارد کرده بودند، اما تنها 13 روز به زمان
برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نسبت به رفع این گلایه‌ها اقدام شد.
این تغییر دیرهنگام در بدنه جشنواره، شرایط نامناسبی را برای کمیت و کیفیت سی و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر رقم زد.
روز
دوشنبه 23 دی‌ماه 93 جلسه تودیع و معارفه قادر آشنا و حسین طاهری با حضور
علی مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر
برگزار شد. در آن جلسه که هنرمندان تئاتری نظیر قطب‌الدین صادقی و حمیدرضا
نعیمی نیز حضور داشتند، گلایه‌هایی به حضور حسین طاهری به عنوان مدیری که
آشنایی با تئاتر ندارد وارد شد.
معاون هنری وزیر ارشاد در آن مراسم
خطاب به هنرمندان تئاتر گفت که بغض موجود در بین هنرمندان به دلیل این است
که چند سال به خواسته‌های آنها رسیدگی نشده است. وی در همان جلسه یادآور
شد: قصد داریم شورای برنامه‌ریزی را شکل دهیم. بضاعت تئاتر ما به لحاظ
نیروی انسانی فوق‌العاده است ولی باید هنرمندان در کنار هم قرار گیرند. این
کار بر عهده خانه تئاتر است تا وفاق و همدلی را بین همه هنرمندان ایجاد
کند. در حوزه معاونت هنری هسته اصلی برنامه‌ریزی را فعال‌تر نگاه می‌داریم و
تعامل با کارشناسان بیشتر می‌شود.
مدیری که ثانیه‌ها برایش مهم بود!
نکته
قابل توجهی که علی مرادخانی در مراسم تودیع و معارفه مدیرکل هنرهای نمایشی
بر آن تأکید کرد این بود که آقای حسین طاهری سال‌ها در رسانه ملی فعالیت
داشته و مدیر پخش نیز بوده است و برای مدیران پخش ثانیه‌ها مهم هستند و
نباید آنها را از دست داد، از این رو ثانیه‌ها در تئاتر هم برای ایشان مهم
خواهد بود.
بعد از پایان جشنواره سی و دوم تئاتر فجر و ورود به سال
93 گلایه‌ها و انتقادهای هنرمندان تئاتر نسبت به عملکرد حسین طاهری مدیرکل
جدید هنرهای نمایشی آغاز شد. یکی از گلایه‌های مطرح شده از سوی
کارگردان‌ها با سابقه تئاتر این بود که مدیرکل هنرهای نمایشی از آنها
خواسته تا کارنامه فعالیت و کارهای نمایشی خود را ارائه دهند.
استعفای
اتابک نادری از ریاست مجموعه تئاتر شهر که شنیده‌ها حاکی از آن بود که
اختلاف سلیقه بین رئیس مجموعه تئاتر شهر و مدیرکل هنرهای نمایشی علت این
استعفا بوده، اولین چالش‌های تئاتر در مدیریت جدید را رقم زد. پس از آن در
14 اردیبهشت‌ماه سال 93 پریسا مقتدی که به تازگی به عنوان رئیس تماشاخانه
سنگلج منصوب شده بود، از سنگلج به تئاتر شهر فراخوانده شد و ریاست مجموعه
را بر عهده گرفت.
مدیری با چند مشاور
حسین
طاهری در انتصاب‌های خود سیداشرف طباطبایی، محمدهادی پروین و حسین میرطار
را به عنوان مشاوران خود معرفی کرد و چندی بعد سیداشرف طباطبایی با استعفای
ابراهیم گله‌دار زاده از انجمن هنرهای نمایشی ایران به عنوان رئیس این
انجمن منصوب شد. انتصاب این مشاوران متعدد نارضایتی بدنه تئاتر را به دنبال
داشت زیرا آنها معتقد بودند در شرایطی که تئاتر کشور با مشکل کمبود بودجه
دست به گریبان است، حقوق این افراد از کجا تامین می شود البته آنها به نوع
این انتخاب ها نیز انتقاد داشتند.
طاهری که بدون هیچ گفتگوی
رسانه‌ای به فعالیت‌ها و انتصاب‌های خود ادامه می‌داد، رضا دادویی را به
عنوان رئیس شورای نظارت و ارزشیابی اداره‌کل هنرهای نمایشی انتخاب کرد.
عباس غفاری مدیر روابط عمومی اداره‌کل هنرهای نمایشی شد و بعد از
کناره‌گیری شهرام کرمی از دبیری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، از سوی
مدیرکل هنرهای نمایشی پیام دهکردی و مرضیه برومند به عنوان دبیر جشنواره
تئاتر کودک و نوجوان و جشنواره تئاتر عروسکی منصوب شدند.
در نهایت 7
تیرماه بود که حسین طاهری به همراه دبیر جشنواره تئاتر کودک و نوجوان و
دبیر جشنواره تئاتر عروسکی، اولین نشست رسانه‌ای خود را برگزار کرد و طی آن
به صورت رسمی از برنامه‌ریزی برای تئاتر در سال 94 خبر داد و تأکید کرد که
در سال 93 بودجه‌ای در اختیار اداره‌کل هنرهای نمایشی نیست تا بتواند
برنامه ریزی داشته باشد.
در همان جلسه مرضیه برومند که دبیر جشنواره
تئاتر عروسکی بود، در واکنش به جواب‌های نامشخص حسین طاهری مدیرکل هنرهای
نمایشی به اصحاب رسانه‌ها از او خواستار پاسخگویی شفاف به رسانه‌ها شد. بعد
از آن نشست رسانه‌ای اختلاف میان مدیرکل هنرهای نمایشی و دبیر جشنواره
تئاتر عروسکی بالا گرفت تا حدی که مرضیه برومند پیش از برگزاری جشنواره، طی
نامه‌ای به معاون هنری وزیر ارشاد خواستار پذیرش استعفای خود شد و دلیل آن
را دخالت‌های بسیار حسین طاهری در امور جشنواره ذکر کرد.
حضور
شهرام نوشیر در دفتر تئاتر خیابانی اداره‌کل هنرهای نمایشی و گلایه‌های
متعدد هنرمندان تئاتر خیابانی از عملکرد این مدیر و افزایش گلایه‌های
هنرمندان تئاتر از عملکرد مدیرکل هنرهای نمایشی و تقاضا از وزیر ارشاد برای
رسیدگی به این امر، از جمله دیگر مواردی بودند که شرایط تئاتر ایران را
بحرانی‌تر کردند.
با وجود انتقاد و گلایه هنرمندان تئاتر، علی
مرادخانی همچنان بر حضور حسین طاهری به عنوان مدیرکل هنرهای نمایشی اصرار
داشت و در 30 مهرماه سال 93 حسین طاهری را به عنوان عضو هیأت رسیدگی صدور
پروانه مؤسسات هنری نیز منصوب کرد.
جشنواره سی و سوم تئاتر فجر نیز
مانند سایر بخش‌های تئاتر در بلاتکلیفی به سر می‌بُرد و با تأخیری چندماهه
در شهریورماه سال 93 اردشیر صالح‌پور به عنوان دبیر جشنواره منصوب شد. فصل
پاییز 93 نیز حاشیه‌ها و انتقادهای هنرمندان تئاتر بیش از پیش شد و بازسازی
نشدن اداره تئاتر، بازسازی ناگهانی مجموعه تئاتر شهر و نزدیک به زمان
جشنواره فجر، مشخص نبودن بودجه تئاتر و قراردادهای گروه‌های نمایشی و
اتفاق‌هایی نظیر استعفای مهدی شفیعی معاون مالی مدیرکل و حضور شهرام نوشیر
در این مقام و سیدیونس آبسالان به عنوان رئیس تماشاخانه سنگلج بعد از چند
ماه بلاتکلیفی، بر این حواشی افزود.
و ناگهان استعفا
مشخص
نبودن بودجه جشنواره تئاتر فجر در کنار بالا گرفتن اختلاف نظر و سلیقه بین
مدیرکل هنرهای نمایشی و معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به ارائه
نامه استعفای حسین طاهری به وزیر ارشاد ختم شد. استعفایی که در اولویت اول
بیانگر یک تسویه حساب مدیریتی بود زیرا حسین طاهری مدیرکل هنرهای نمایشی که
در انتصاب دیرهنگام دبیر جشنواره و انتشار با تأخیر فراخوان جشنواره و
همچنین بلاتکلیفی گروه‌ها و برنامه‌های تئاتری نقش داشت، در لحظات واپسین و
نزدیک به برگزاری جشنواره بار مسئولیت کمیت و کیفیت این رویداد تئاتری را
به دوش نگرفت.
از سوی دیگر برگزاری جشنواره تئاتر فجر در سطح کیفی
نامطلوب و واکنش‌ها و گلایه‌های متعاقب آن هم در کارنامه کاری حسین طاهری
ثبت نمی‌شود. نکته دیگر اینکه در چنین شرایطی هیچ یک از چهره‌های موفق
مدیریت تئاتر نیز حاضر نمی‌شوند که سکان اداره‌کل هنرهای نمایشی را بر عهده
بگیرند که اولین خوان از هفت‌خوان آن، برگزاری جشنواره سی و سوم تئاتر فجر
است که شرایط مطلوبی را به لحاظ برنامه ریزی و بودجه ندارد.
مردی که با رفتنش هم تئاتر را دچار تنش کرد
معاون
هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتخاب و انتصاب حسین طاهری به عنوان
مدیرکل هنرهای و توجه نکردن به گلایه‌ها و انتقادهای جامعه تئاتری، یک سال
پر از تنش و حاشیه را برای تئاتر ایران رقم زد، تنش‌ها و حاشیه‌هایی که
تئاتر و جشنواره تئاتر فجر را قربانی خود کرد.
بعد از پذیرش استعفای
حسین طاهری توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دستور وزیر به معاون هنری خود
این بود که تا انتخاب مدیرکل جدید سرپرستی برای اداره‌کل هنرهای نمایشی
انتخاب و معرفی شود.
قرار است که در نهایت تا فردا سرپرست اداره‌کل
هنرهای نمایشی مشخص شود اما اینکه معاون هنری برای انتخاب مدیرکل جدید
هنرهای نمایشی، این بار به چه گزینه‌هایی فکر خواهد کرد، نکته قابل توجهی
است که نمی‌توان به سادگی از آن عبور کرد. علی مرادخانی به عنوان معاون
هنری نیازمند یک آینده‌نگری صحیح و در عین حال استفاده از نظرات کارشناسانه
هنرمندانی است که دغدغه تئاتر را تنها در ظاهر و در حرف‌ها و صحبت‌های
شعاری خود ندارند.
با توجه به شرایط فعلی تئاتر و با توجه به بودجه
تئاتر در سال 94 که افزایش محسوسی نسبت به بودجه سال 93 نداشته، شرایط
فعالیت برای مدیرکل جدیدی که سکان اداره‌کل هنرهای نمایشی را به دست
می‌گیرد بسیار سخت خواهد بود. تئاتر و هنرمندان تئاتر نیز چشم‌انداز روشنی
را با توجه به شرایط فعلی پیش روی خود نمی‌بینند و این روزها در انتظار
اقدامی درست و کارشناسانه از سوی مدیرانی هستند که پیش از این تصمیم گیری
قابل قبولی در کارنامه کاری خودشان در حوزه تئاتر نداشته‌اند.
نمی‌توانیم معجزه کنیم؛ نمره قبولی به خودم نمی‌دهم
حسین طاهری، مدیر کل پیشین مرکز هنرهای نمایشی، پنجشنبه استعفای خود را رسانه‌ای کرد و خیلی سریع وزیر ارشاد نیز آن را پذیرفت. طاهری در طول مدیریت کوتاه خود اقداماتی را انجام داد که برخی از آنها در مقام سخن خوب بود اما برای تحقق نیازمند گذر زمانی طولانی بود و برخی دیگر از کارها اصلا با شرایط تئاتر هم خوانی نداشت.
یک هفته پیش از استفعای طاهری به دفتر او رفتیم و در رابطه با مدیریت 11
ماهه او بر تئاتر کشور به بحث و گفت‌وگو پرداختیم. او حرف‌های زیادی درباره
حال و هوای روزهای آخر مدیریتش به صورت سربسته بر زبان آورد. حرف‌هایی که
بخش زیادی از آنها در نامه استعفایش به وزیر ارشاد و نه علی مرادخانی به
عنوان دلایل این استعفا برشمرده شد. استعفایی برخوردار از 10 دلیل که با
پاسخ یک خطی وزیر مواجه شد. پاسخی که لحن و حال و هوای خوبی از آن برداشت
نمی‌شد. این گفتگو می‌تواند گریزی بر درون‌مایه 10 دلیل استعفای حسین طاهری
قلمداد شود. طاهری به خودش نمره قبولی نمی‌داد و می‌گفت از ما توقع معجزه
نداشته باشید.
در این جلسه رضا دادویی، مدیر شورای نظارت و ارزشیابی تئاتر هم حضور داشت. بخش اول این گفت‌وگو در رابطه با مسئله مطرح شدن بودجه 60 میلیاردی از سوی طاهری و بخشی از برنامه‌های مرکز هنرهای نمایشی است که در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: در چند ماه اخیر حواشی متفاوتی در رابطه با مدیریت شما در مرکز هنرهای نمایشی مطرح شد، برای آغاز بحث توضیحی در رابطه با مدیریت 11 ماهه خودتان در این سمت بدهید، شما در آخرین نشست رسانه‌ای خودتان از برنامه‌ریزی‌های گسترده برای سال 94 خبر دادید و از آن زمان همین یک هفته پیش خبری در این رابطه نبود تا اینکه شما بحث بودجه 60 میلیاردی را مطرح کردید، از طرف دیگر هم گفت‌وگوی آقای مراخانی با یکی از رسانه‌ها باعث شد حاشیه بودجه 60 میلیاردی پر رنگ‌تر شود.
طاهری: کاش قبل از نشر موضوعی براساس اخلاق اسلامی سوال شود تا این مطالب از جای دیگری به اشتباه نقل نشود. توجه و رسالت ما در جامعه امروزی این است که به جای تخریب برای اهداف بلند نظام باید به سمت و سوی همگرایی و درست دیدن برویم. البته بخش ژورنالیستی تلخ، خصوصاً درباره رسانه‌هایی که رفتارشان ریشه در مناسبات اخلاقی ندارد، بخشی از ماجراست که علی‌رغم خواست ما متداول است و مجبوریم به آن توجه کنیم.
برای بودجه 60 میلیاردی باورم این است که باید پتانسیل و امکاناتی برای تئاتر در نگاه کلان به عنوان مقوم نظام وجود داشته باشد تا اهداف بزرگی که برای نظام در عرصه‌های جهانی متصور هستیم به عنوان یکی از پایه‌های تربیت و فرهنگ‌سازی در همه جامعه، به ویژه در زمینه‌های آموزشی و تربیتی فعال شود. اگر ماجرا را با آن نگاه کلان و نه بر اساس یک نگاه روزمره ببینیم، رویکرد‌ها باید به گونه‌ای باشد که زیر ساخت‌های تحقق آن درست شود. طبیعتاً باید برنامه‌ریزی اساسی داشته باشیم که اگر هر بخشی از ارکان نظام گشایشی برای نیاز مالی برایشان ایجاد شد و برنامه خواستند ما خالی الذهن نباشیم؛ از این جهت ما امسال نزدیک به 115 میلیارد تومان برنامه نوشتیم و مطالعه شد تا بر اساس اولویت‌هایی که پیش‌بینی می‌کردیم و گفت‌وگویی که با معاونت هنری داشتیم پذیرش 60 میلیارد از طرف مرکز محقق شد. در همین راستا دفتر موسیقی هم 40 میلیارد درخواست کرد.
ما برنامه داریم و تلاش هم می‌کنیم که هر حرفی می‌تواند محقق شود. مشکلات دولت و پایین آمدن قیمت فروش نفت را می‌دانیم، اما این دلیل نمی‌شود که دست روی دست بگذاریم و برنامه نداشته باشیم، ما خودمان را موظف می‌دانیم که از بخش‌های دیگر فرهنگ و نهادهای دیگر که با استدلال به برنامه‌های ما و نگاه کلانی که به برنامه‌های تئاتری است انشاالله بتوانیم بودجه را محقق کنیم. طبیعتا کار غیر معمولی نیست، همان طور که دو روز پس از صحبت‌های بنده وزیر ارشاد از کمبود بودجه گلایه کرد. از خانواده محترم تئاتر ممنونم که بدون اطلاع ما خودشان خودجوش در بخش‌های مختلف طومارهایی را جمع کردند. این حکایت از شناخت، پختگی و دردمندی این خانواده دارد. بودجه تئاتر باید 100 برابر شود.
بودجه فرهنگی در کشور کم نداریم، به عنوان مثال در تهران 2 هزار میلیارد بودجه فرهنگی شهرداری تهران است که شاید ما بتوانیم ساز و کاری پیدا کنیم تا بخشی از آن بودجه در اختیار تئاتر کشور یا حداقل تهران قرار بگیرد، به همین ترتیب تئاتر می‌تواند از بودجه‌های دیگر به راحتی کمک و حمایت بگیرد.
به عنوان مثال وزارت بهداشت و درمان یک جهش سه برابری داشته است و بودجه تئاتر هم باید جهش داشته باشد. من نمی‌توانم منتظر بمانم تا بودجه‌ای که سه سال پیش 17 میلیارد تومان بوده و امروز نزول کرده، همین طور باقی بماند. اگر سیر صعودی 4 میلیاردی را در بودجه سال 84 و فقط میزان تورمش حساب کنیم، نزدیک به 50 میلیارد تومان می‌شود که حتی همین مقدار با وجود تورم افزایش پیدا نکرده است.
این چیز عجیبی نیست که ما بودجه‌ای 60 میلیاردی را اعلام کنیم. در تعیین بودجه پس رفت داشته‌ایم. اگر در چهار سال گذشته از تئاتر حمایت می‌کردیم، شاید باید حداقل بودجه سال 90 را حفظ می‌کردیم و بودجه افزایش پیدا می‌کرد.
تسنیم: مدیریت قبلی هم نیازمندی تئاتر به بودجه‌ای 100 میلیاردی را عنوان می‌کرد، اما هیچگاه به عنوان برنامه مطرح نکردند. می‌توان گفت برآورد بودجه 115 میلیاردی شما هم شاید اشتباه نباشد، اما اینکه گفته شد نباید درباره تحقق آن تعهدی ایجاد شود، و آن را اعلام کردید، دور از ذهن بود.
طاهری: تعهد. کجا؟
تسنیم: آقای مرادخانی هم اعلام کرده بودند که ما حتی با گروه‌ها قرارداد نمی‌بندیم تا تعهدی ایجاد نشود. بودجه 60 میلیاردی خودش یک توقع بزرگ از سوی هنرمندان و رسانه‌ها است و اگر بناست که محقق نشود، خب چرا باید در چنین سطح وسیعی اعلام شود و در برابر تحقق آن مطالبه‌ای بیان نشود و تعهدی برای تحقق آن درباره شما ایجاد نشود؟
طاهری: آن مسئله درست است که نباید تعهدی برای مرکز ایجاد می‌شد. مسأله این طور است که به اعتقاد من اعلام بودجه 60 میلیاردی تعهدی ایجاد نمی‌کند، خانواده تئاتر می‌دانند که درخواست‌ها به معنای محقق شدن نیست، ما که نگفتیم 60 میلیارد را واریز کنند؛ برنامه و پیشنهاد دادیم تا بودجه برسد، حالا از این میزان 10 درصد، 20 درصد و هر میزانی که برسد به نفع خانواده تئاتر است.
طاهری: نمی‌توانیم معجزه کنیم
تسنیم: به نظر رسید شما به نوعی از بودجه 2 هزار میلیاردی شهرداری انتقاد کردید. تا به حال شما با شهرداری وارد مذاکره شده‌اید؟ از ابتدای حضور آقای مرادخانی و شما صحبت از همکاری با شهرداری مطرح بوده، اما در عمل اتفاقی نیافتاده، آیا مشکل از شهرداری تهران است؟ همچنین شنیدیم شما با نهادهای هم چون بنیاد شهید و آموزش و پرورش نیز صحبت‌کرده بودید، نتیجه آن جلسات چه بود؟
طاهری: نمی‌توانیم معجزه کنیم، پس برنامه‌ریزی می‌کنیم تا دو دستگاه دولتی اگر ضرورت دارد که تفاهم‌نامه‌ای بنویسند، این تفاهم نامه به صورت فرمالیته نباشد، بلکه تمام اجزای اجرایی آن دیده شود. تقریبا هر هفته در آموزش و پرورش جلسه داریم و ساز و کارهای ریز آن را می‌بینیم. برخی تفاهم نامه‌ها را هم انجام داده‌ایم، اما مثلا یک تفاهم نامه شاید نزدیک به سه بار رفته و آمده باشد، تا مثلا برخی کلمات و نگاه‌های دراز مدت آن تغییر کند. این است که به اعتقاد بنده باید عمیق‌تر و گسترده‌تر نگاه کنید که ما قرار نیست معجزه‌ای کنیم و بگوییم که کار ما با آموزش و پروش فردا صبح شروع می‌شود و دو روز بعد دوباره تعطیل شود.
تفاهم‌نامه‌ای با رادیو امضا کردیم که رادیو تمام و کمال در اختیار تئاتر باشد، تیزرهای نمایش‌های کشور پخش می‌شود. موضوعات را طبقه‌بندی کردیم. با مدیران فرهنگی دانشگاه‌های وزارت علوم نیز جلسه داشتیم و تقاضا کردیم که از این فرصت رادیو استفاده کنیم. به همین دلیل معتقد هستم باید از شعارزدگی در رسانه جلوگیری کنیم و به این برسیم که کار به اجرا برسد و به درد تئاتر بخورد.
طاهری: وظیفه ما سیاستگذاری است و علاقه‌ای نداریم که در مسائل اجرایی ورود پیدا کنیم
تسنیم: البته بستر این کار در رادیو پیش از این هم فراهم بود. هم رادیو نمایش را داریم و هم بسیاری از هنرمندان تئاتری در رادیو فعال هستند. در شهرداری نیز همین الان مرکز هنرهای نمایشی وجود دارد، جشنواره تئاتر شهر و بسیاری جشنواره‌های دیگر برگزار می‌شود. موضوع این است که مرکز هنرهای نمایشی چه زمانی می‌تواند از «لاک» خودش بیرون بیاید و متولی محوری و اصلی بودن خودش را نشان دهد.
طاهری: «لاک» اصطلاح شماست. وظیفه ما سیاستگذاری است و علاقه‌ای نداریم که در مسائل اجرایی ورود پیدا کنیم. علاقه نداریم که در تهران نمایشی از سوی ما روی صحنه برود، مگر برخی آثار که بر حسب وظیفه به ما محول شده است. ما هرجا که قرار است چراغ تئاتر روشن شود، استقبال کرده‌ایم. پس لاکی در کار نبوده است. هرکس بخواهد در عرصه تئاتر فعالیت کند از هیچ کمک معنوی دریغ نمی‌کنیم. البته اگر بودجه‌ای هم از همان 60 میلیارد به ما برسد حمایت هم می‌کنیم.
دادویی: نکته‌ای که به نظر بنده رسید این است که بخش زیادی از فعالیت‌های فعلی تئاتر با حمایت مرکز هنرهای نمایشی رخ می‌دهد. اگر شهرداری یا هر نهاد دیگری کمک مرکز هنرهای نمایشی را نداشته باشد، کارش جلو نمی‌رود. اگر این نهادها می‌توانند برنامه‌های خود را اجرا می‌کنند یعنی اینکه مرکز هنرهای نمایشی توانسته خیلی خوب کارش را انجام دهد.
تسنیم: این طرف ماجرا که وظیفه مرکز است البته به زعم بسیاری پیش‌برنده بیشتر هنرمندان بودند تا مرکز. بگذریم از آن طرف ماجرا یعنی از سوی نهادهای دیگر خدمت و کمکی به مرکز هنرهای نمایشی صورت نمی‌گیرد؟ درب مرکز هنرهای نمایشی بر روی آنها بسته است یا اینکه نهادهای دیگر علاقه‌ای به خدمت به تئاتر ندارند؟
طاهری: ما متولی تئاتر هستیم، پس خادم این بخش هستیم، ما صاحبش نیستیم. به عبارتی زمانی که بخواهیم بسترسازی کنیم و توسعه بدهیم به سراغ نهادهای دولتی و نیمه دولتی می‌رویم که برای کارهای فرهنگی و تئاتر بودجه‌ای دارند. از آن جمله شهرداری‌ها هستند که علاقمند هستند و البته وظیفه کار فرهنگی هم را دارند. بخشی به اجرای چنین طرح‌هایی در سطح شهر‌ها برمی‌گردد و بخش دیگر حمایت از کارهای کلان در سطح کشور است.
مثلا به ما امکانات رفاهی بدهند تا گروه‌های شهرستانی بتوانند آثارشان را در تهران اجرا کنند و بالعکس. چنین اتفاقی کمک گرفتن غیر مستقیم است و بیشتر معنوی است تا مالی.
دادویی: در این مسیر مرکز هنرهای نمایشی، نهادهایی هم چون شهرداری تهران، سازمان بسیج، حوزه هنری، نیروی انتظامی و هر نهادی که باید در عرصه فرهنگی فعالیت کند را در کنار خود می‌بیند و آنها را رقیب خود نمی‌داند.
طاهری: ما نگاه‌مان کلان است، هر چه ما جزئی‌تر و کوچک‌تر نگاه کنیم، خودمان کوچک هستیم. ما رقیب کسی نیستیم. به هر حال ما جشنواره‌هایی را مکلف هستیم که برگزار کنیم، شاید برخی نهادها هم دوست دارند به آن سطح برسند که باعث خوشحالی است و امیدواریم که بتوانیم به سهم خود کمکشان کنیم.
دادویی: فکر می‌کنم حداقل آقای طاهری تا جایی که بنده دیدم همیشه اعلام کرده‌اند که ما دست یاری به همه نهادهایی که می‌خواهند به تئاتر کمک کنند، می‌دهیم.
طاهری: گاهی منافع شخصی مانع می‌شود افراد به تئاتر کمک کنند
تسنیم: عملیاتی چه کردید؟
طاهری: من حتی یکبار هم از کسی دعوت نکردم که به دفترم بیاید، بلکه از همه درخواست کردم تا وقتی بدهند و خودم خدمت دوستان بروم. پشت درب اتاق این دوستان نشستم و به خاطر تئاتر با آنها صحبت کردم. برای مثال وزارت علوم خیلی خوب استقبال کرد.
در مدیریت‌ها سلایق متفاوتی دیده می‌شود، گاهی منافع شخصی مانع می‌شود افراد به تئاتر کمک کنند. یعنی بنده در جایی مدیریت تئاتر را پذیرفته‌ام، اما اگر بخواهد سرمایه‌های آن نهاد، عمومی بشود دیگر نمی‌توانم از گروه‌هایی که با آنها کار می کنم، حمایت کنم. از طرف دیگر نیز اگر قرار باشد فلان نهاد برای فرهنگ سازی ماموریت خودش جشنواره خیابانی یا محلی برگزار کند، بنده نیز باید از تفکر و فعالیت‌های آن یاد بگیرم و بهره‌مند شوم.
طاهری: بودجه 60 میلیاردی نتیجه یک برنامه‌ریزی است
تسنیم: فرمودید که بودجه 60 میلیاردی در اصل یک بودجه برنامه‌ریزی شده است و در صورت تامین، این بودجه تئاتر کشور بی‌برنامه نمی‌ماند البته توقعی برای تحققش در میان نباشد؟
طاهری: بله، این بودجه‌ای است که پیشنهاد شده تا ما بتوانیم در شرایط عادی مرکز را مدیریت کنیم. تلاش بعدی در معاونت هنری است که بتواند در تصویب و جذب بودجه با استدلال‌های ما موفق عمل کنند. تلاش داریم که برای خانواده تئاتر رویکردی متفاوت ایجاد شود. اگر ما بخواهیم حرکت کنیم، جهش داشته باشیم، آموزش داشته باشیم و در دنیا نقشی را ایفا کنیم باید بودجه‌ای مناسب نیز داشته باشیم. ما باید بتوانیم از مجموعه حداقلی تئاتر در عرصه‌های بین‌المللی استفاده کنیم.
دادویی: به اعتقاد بنده این بودجه‌ای که مرکز اعلام کرده، یک نیاز حداقلی تئاتر است، اگر امروز خانواده تئاتر با بودجه 10 میلیاردی هنوز فعال است به دلیل فرهیختگی و مناعت طبع هنرمندان این عرصه است. طرح این موضوع از سوی مرکز به این دلیل است که در دولت، مجلس و افراد تاثیرگذار در بودجه بدانند نیاز تئاتر بیش از این است.
طاهری: در حال حاضر چراغ تئاتر در شهرستان‌ها به صورت دائمی روشن نیست
تسنیم: اجازه بدهید قدری در این برنامه ریزی، ریز بشویم. در بودجه 60 میلیاردی شما تقویت و رتق و فتق امور فعلی را دیده‌اید یا نه برنامه تازه‌ای هم دارید؟
طاهری: یک بخش مهمی از این بودجه تقویت برنامه های گذشته است. برای مثال در تئاتر شهرستان شما اگر سرانه تئاتری را بررسی کنید، یک عدد نجومی است. یعنی اگر سرانه را بخواهیم این طور در نظر بگیریم که مثلاً به گروه‌های شهرستان، هر گروه 5 میلیون تومان بدهیم، بودجه باید سه برابر شود. دیگر برنامه‌ها به کنار. در حال حاضر چراغ تئاتر شهرستان به صورت دائمی روشن نیست و تمام نگاه هنرمندان شهرستانی به جشنواره است. ما اگر بخواهیم تئاتر تا دو سال دیگر اقتصاد پیدا کند یک راهش از بین بردن فاصله بین تحصیل کرده‌ها با تئاتر است. اگر این مسئله رونق پیدا کند می‌توان امید داشت که در دو سال بعدش آموزش و پرورش و دیگر نهادها از تئاتر بهره ببرند. وقتی ما بودجه نداریم، می‌گوییم هر شهر فلان قدر ریال، اما اگر بودجه باشد خب به شهرستان‌ها توجه می‌کنیم.
طاهری: ما باید جشنواره‌های منطقه‌ای با پاکستانی‌ها و افغانستانی‌ها برگزار کنیم
بخش دیگر برنامه اعلامی به معاونت هنری مسائل بین‌المللی و سامان دادن به جشنواره‌ها است. بحث جشنواره‌های بین‌المللی و منطقه‌ای نیز بخشی دیگر از برنامه است. اگر ما بخواهیم نگاه ملی، فرا ملی و اثرگذاری بین‌المللی داشته باشیم باید در جشنواره‌های فرهنگی هنری منطقه‌ای فعال باشیم. باید در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان تئاتر را هم چون گذشته که قدرتمند بود فعال کنیم. متاسفانه تئاتر زاهدان تقریبا خشکیده است. ما باید جشنواره‌های منطقه‌ای با پاکستانی‌ها و افغانستانی‌ها برگزار کنیم. باید گروه‌های تئاتری منطقه در سطح کشور شیوع و رویش پیدا کنند. این‌ها بخش‌های اولیه بودجه است.
دادویی: ما امروز نیازمند گسترش تئاتر دفاع مقدس و دینی هستیم
دادویی: الان توجه ویژه به فرهنگ ایرانی جزء بخش‌هایی است که مرکز در برنامه سالیانه خود اعلام کرده است. توجه به شهرستان در راستای ارتقای فرهنگ بومی و ملی است. نگاه به تئاتر دفاع مقدس جزء بخش‌هایی است که مرکز بر خود واجب می‌داند تا در این عرصه سرمایه‌گذاری کند. تئاتر دینی و مذهبی و برنامه‌های آیینی سنتی برنامه‌های مدونی دارند و کانون‌ها اکنون به شدت فعالیت می‌کنند. ما امروز نیازمند گسترش تئاتر دفاع مقدس و دینی هستیم. اگر ما فکر می‌کنیم که تئاتر ما می‌خواهد جهشی خوب داشته باشند، نیازمند سرمایه‌گذاری در عرصه پژوهش هستیم.
طاهری: ما دریا نمی‌خواهیم، اگر یک بطری آب هم باشد می‌توان کاری کرد
تسنیم: این‌ها را در مقام سخن می‌توان پذیرفت اما به نظر می‌رسد اتفاقا در بخش تئاتر دفاع مقدس و تئاتر دینی مرکز هنرهای نمایشی نتوانسته آن طور که باید فعالیت چشم‌گیری داشته باشد. هرچند که در بیانیه ابتدای سال خود بر آن تاکید کرده بود.
طاهری: تا چشمگیر چه باشد؛ اخیراً ما به دنبال اجرای کاری هستیم در رابطه با شهید کشوری که فرزند ایشان در حال نوشتن آن هستند. با بنیاد شهید هم جلساتی را داشتیم تا بتوانیم همکاری خوبی را ایجاد کنیم. فعال‌سازی سالن‌های این نهادها نیز مسئله دیگری است که مطرح شده؛ همچنین امیدواریم بتوانیم دستگاه‌های هم سو مانند بسیج را نیز در عرصه تئاتر دفاع مقدس فعال کنیم.
طاهری: نمره قبولی به خودم نمی‌دهم
واقعا با دست خالی امکان ندارد. ما باید شرایط را فراهم کنیم، حالا ما دریا نمی‌خواهیم، اگر یک بطری آب هم باشد می‌توان کاری کرد. من نمره قبولی به خودم نمی‌دهم چراکه موظفیم تلاش کنیم. امیدوار هم هستیم که نهال‌هایی که کاشتیم بعدا خودش را نشان بدهد، اما این طور نباشد که نهال گردویی بکاریم و دو هفته‌ای درخت شود و یک اجرا برویم و بعد همه چیز تعطیل شود، ما سعی کردیم از اینگونه کار کردن پرهیز کنیم.
دادویی: البته سعی کردیم در هر فصل یک کار ارزشی در سالن‌های تحت امر مرکز هنرهای نمایشی داشته باشیم. ضمن اینکه برنامه‌های ویژه‌ای هم داشتیم که برای اولین بار رخ داده است و کارهایی که شهرداری و حوزه هنری انجام دادند به دلیل برنامه‌هایی بود که ما برگزار کردیم و دوستان ایده‌ای را گرفتند و اجرا کردند. این اتفاق استقبال بسیاری خوبی را هم در پی داشت. این مراسم‌ها باعث شد که نهادهای دیگر بفهمند می‌شود کارهای دیگری فارغ از کلیشه‌های همیشگی انجام داد.
ادامه دارد...
قبول مدیریت بدون احساس مسولیت افتخار نیست 
